تعادل، ترجیح فعلی بورس؟

دیبا حاجیها- هفته گذشته برای بازار، هفته‌ تثبیت و تردید بود. بازار در اوایل هفته وارد فاز تثبیت و با ریزش سه‌روزه مواجه شد اما در دو روز پایانی معاملات، به مدار رشد بازگشت و شاهد ورود پول به بازار بودیم. با این حال، به نظر می‌رسد که همچنان سرمایه‌گذاران با احتیاط عمل می‌کنند و فضای بازار کاملا از تردید خالی نشده است. در عملکرد هفتگی صنایع مختلف، تجهیزات صنعتی با بازدهی 99/‏11‌درصد پربازده‌ترین صنعت بوده و پس از آن هتل و رستوران با بازدهی 25/‏7 درصد، شیرینی‌جات با بازدهی 6درصد، صنعت دارویی با بازدهی 46/‏3‌درصد و سخت‌افزار و تجهیزات با بازدهی 43/‏2‌درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. از سوی دیگر، صنایع با بدترین عملکرد از نظر بازدهی شامل زغال‌سنگ با بازدهی منفی 35/‏6 درصد، فعالیت‌های مرتبط با اوراق بهادار با بازدهی منفی 4/‏6درصد، خرده‌فروشی به استثنای وسایل نقلیه موتوری با بازدهی منفی 18/‏5 درصد، بنادر و کشتیرانی با بازدهی منفی 21/‏4‌درصد و صنعت خودرو با بازدهی منفی 18/‏4‌درصد هستند. عنوان پربازده‌ترین نمادهای هفته به بپویا با بازدهی 86/‏44درصد، آواک با بازدهی 72/‏24درصد، ثامان با بازدهی 48/‏12درصد وگستر با بازدهی 33/‏12‌درصد و تکنار با بازدهی 26/‏12‌درصد تعلق می‌گیرد. از طرفی، نمادهایی که کمترین بازدهی را داشتند شامل برق با بازدهی منفی 27/‏0 درصد، تپمپی با بازدهی منفی 56/‏9 درصد وآتوس با بازدهی منفی 54/‏ درصد، ثباغ با بازدهی منفی 16/‏ ‌درصد و پلاست با بازدهی منفی 07/‏9‌درصد هستند.
شنبه: تثبیت شروع شد!
روز شنبه، 8 دی1403، بازار سرمایه با تغییراتی روبه‌رو شد که نشانه‌هایی از تثبیت کوتاه‌مدت یا میان‌مدت را به نمایش گذاشت. شاخص کل بورس با افت 75/‏0‌درصدی به سطح 2827418 واحد رسید اما شاخص هم‌وزن برخلاف آن با 93/‏0‌درصد رشد به سطح 857376 واحد دست یافت. این تفاوت عملکرد میان شاخص‌ها حاکی از تقابل بین سهم‌های بزرگ و کوچک بود. در روز مذکور، بازار توجه خود را از سهم‌های بزرگ به‌سمت سهم‌های کوچک‌تر معطوف کرد. افزایش نرخ دلار نیما از 45‌هزار تومان به 65‌هزار تومان نیز تاثیر بسزایی بر سودآوری شرکت‌های دلاری و صادرات‌محور داشته و جذابیت این سهم‌ها را افزایش داد. در نتیجه، برخی سرمایه‌گذاران پس از کسب سود در این سهم‌ها، به‌دنبال فرصت‌های جدید در سهم‌های کوچک‌تر و ارزنده‌تر، معامله سهم‌های کوچک‌تر را شروع کردند. در اولین روز معاملاتی هفته گذشته، ارزش کل معاملات بازار به 27531‌میلیارد تومان رسید که از این میزان، 10930‌میلیارد تومان به معاملات سهام مربوط بود. همچنین خروج 171‌میلیارد تومان نقدینگی حقیقی از بازار به ثبت رسید که عمدتا به سهم‌های بزرگ و صندوق‌های سهامی تعلق داشت. در مقابل، صندوق‌های درآمد ثابت با ورود 180‌میلیارد تومان نقدینگی روزی مثبت را تجربه کردند. در نتیجه در شنبه گذشته، تابلوی بورس با ترکیبی از سهم‌های مثبت و منفی به استقبال روزهای بعدی رفت و همچنین نشانه‌هایی از شروع یک روند تثبیتی را نیز برجای گذاشت.
یکشنبه: معامله با طعم احتیاط
بازار سرمایه در روز یکشنبه با کاهش 76/‏1درصدی در شاخص کل و افت 48/‏0‌درصدی در شاخص هم‌وزن وارد فاز احتیاط شد. روند اصلاحی هم در قیمت‌ها و هم در رویکرد بازار نسبت‌به سهام بزرگ و کوچک مشهود بود. ارزش معاملات به 21304‌میلیارد تومان رسید ولی در عین حال، 523‌میلیارد تومان از نقدینگی از بازار خارج شد که بیشتر این خروج مربوط به سهام به ارزش 1954‌میلیارد تومان و صندوق‌های سهامی به ارزش 576‌میلیارد تومان بود. در عوض، صندوق‌های درآمد ثابت شاهد ورود 1431‌میلیارد تومان نقدینگی بودند که این روند، فضای احتیاطی و منفی حاکم بر بازار در روز مذکور را بیشتر نمایان کرد. کاهش ارزش معاملات نسبت‌به روزهای گذشته، ردپای احتیاط در تابلوی بورس را به وضوح به نمایش گذاشت.
این تغییرات تحت‌تاثیر عواملی نظیر گزارش‌های مالی منفی از برخی شرکت‌ها و شایعات سیاسی در رابطه با استیضاح مسوولان دولتی، کاهش سرعت رشد نرخ دلار نیما و افت تقاضا برای سهام بزرگ به وقوع پیوست. به همین دلیل، بازار به‌طور واضح در حفظ کانال ۲۸۰۰۰۰۰ واحد ناکام ماند و با ریزش خود، تحلیلگران را بر آن داشت تا به‌دنبال حمایت‌های جدید بگردند. در روز یکشنبه، رویکرد سرمایه‌گذاران از یکدیگر فاصله گرفت. درحالی‌‌که برخی با تحلیل اصلاح موقت پوزیشن خود را حفظ کردند، عده دیگری که از افت تاریخی شاخص در سال ۱۳۹۹ خاطره تلخی داشتند، در سمت فروش ایستادند. صف‌های فروش شلوغ شد و سقوط شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن، روز یکشنبه را به کام سهم‌های کوچک و بزرگ تلخ کرد.
دوشنبه: فاز اصلاح
در سومین روز هفته، مشخص شد که این ریزش‌ها همان فاز اصلاح است که تحلیلگران نسبت‌به آن خبر داده بودند. اینکه این اصلاح کوتاه‌مدت یا میان‌مدت باشد به‌طور دقیق قابل تشخیص نبود اما با توجه به کندل‌ها و همچنین وضعیت بنیادی سهم‌ها به نظر می‌رسید این فاز طولانی نبوده و روند صعودی بازار به‌طور موقت متوقف شده است. در دوشنبه، شاخص کل بورس با کاهش 42891واحدی معادل 54/‏1‌درصد به 2734843 رسید و شاخص هم‌وزن نیز 6146 واحد معادل 72/‏0‌درصد کاهش داشت. این کاهش‌ها نشان‌دهنده فشار فروش در برخی نمادهای بزرگ بازار بود و همچنین اوضاع نه‌چندان مساعد نمادهای کوچک را نیز نشان می‌داد. به‌نظر می‌رسید که تثبیت این‌بار نه فقط در یک شاخص کلیدی بلکه در کنه بازار رخنه کرده است.
این اصلاحات به‌عنوان یک پدیده طبیعی در روند بازار سهام به‌شمار می‌روند و می‌توانند به‌عنوان فرصتی برای بازار برای تنظیم و آماده شدن جهت مراحل بعدی رشد در نظر گرفته شوند که نباید به معنای پایان روند صعودی بازار در نظر گرفته شوند. اصلاح‌های کوتاه‌مدت یا میان‌مدت می‌توانند به بازار فرصتی بدهند تا در شرایط جدید خود را بازسازی کند و برای رشد‌های آتی آماده شود. اگر فشارهای منفی و اخبار غیرمنتظره‌ای در بازار ایجاد نشود، این اصلاح تنها یک توقف کوتاه‌مدت است که به روند رشد بازار در آینده آسیب نمی‌زند. این اصلاحات حتی می‌توانند به‌عنوان یک فرصت برای خرید در سطوح پایین‌تر از قیمت‌های قبلی بازار تلقی شوند.
با توجه به کاهش شاخص‌ها و افزایش نوسانات، طبیعی است که در این مرحله، سرمایه‌گذاران محتاط‌تر عمل کنند. در همین حال، بازار به‌دلیل بهبود شرایط بنیادی و درآمدی شرکت‌ها در مقایسه با سال‌های گذشته، همچنان پتانسیل رشد دارد. به این معنا که حتی اگر بازار دچار اصلاح کوتاه‌مدت یا میان‌مدت شود، نگرانی عمده‌ای از سقوط شدید قیمت‌ها وجود نخواهد داشت.
سه‌شنبه: بازگشت بهار
بازار سرمایه روز سه‌شنبه در شرایطی آغاز به کار کرد که تحت‌تاثیر مجموعه‌ای از اخبار مثبت و منفی قرار داشت. از یک‌سو، نشانه‌هایی از حمایت‌های سیاستگذاران اقتصادی و اظهارات وزیر اقتصاد در خصوص اصلاحات مرتبط با FATF باعث تقویت جو مثبت در بازار شد و از سوی دیگر شایعات پیرامون صنایع بزرگ، به‌خصوص صنعت خودرو، فضای روانی بازار را تحت‌تاثیر قرار داد. این تقابل میان اخبار مختلف نشان‌دهنده وضعیت شکننده و واکنش سریع بازار به تغییرات در فضای خبری است. در نهایت، شاخص کل بازار سرمایه با رشد 24583 واحدی به 2759424 رسید که معادل رشد 9/‏0‌درصدی است. اما شاخص هم‌وزن تغییرات اندکی داشت و تنها ۹ واحد کاهش یافت. مجموع معاملات بازار نیز به 15090‌میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده حضور فعال جریان نقدینگی در بازار بود. با این حال 4/‏36‌میلیارد تومان خروج پول نیز ثبت شد. این آمار نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران همچنان به بازار علاقه‌مند هستند اما نگران تحولات اقتصادی و سیاسی و تاثیر آن بر عملکرد شرکت‌ها هستند.
یکی دیگر از نکات قابل‌توجه روز مذکور، حضور جریان نقدینگی در بازار بود اما لازم به ذکر است که جریان پولی به‌تنهایی برای شکل‌گیری روندهای پایدار در بازار کافی نیست و نیاز به تحولات بنیادی و اقتصادی مثبت در کشور برای ایجاد اعتماد و رشد پایدار دارد.
رشد مجدد شاخص‌ها نشان‌دهنده ورود بازار به یک مسیر جدید است. به نظر می‌رسید تثبیت و ریزش چندروزه بازار از کاهش هیجان سرمایه‌گذاران و افزایش توجه آنها به وضعیت بنیادی سهم‌ها خبر می‌دهد. با توجه به اینکه این روند ممکن است وابسته به رویدادهای خاص اقتصادی و سیاسی باشد این تغییرات نشان می‌دهند که بازار به‌سمت رشد تدریجی و متعادل‌تر حرکت خواهد کرد.
چهارشنبه: پایانی امیدوارکننده
شاخص کل بازار بورس آخرین روزکاری هفته با رشد ۲۸۷۸۹ واحدی معادل 04/‏1‌درصد افزایش یافت و روی ۲۷۸۸۲۱۴واحد تثبیت شد. شاخص کل هم‌وزن نیز با ۵۳۲۸واحد افزایش معادل 63/‏0درصد، به ۵۸۲۳۹۷ واحد رسید. حجم معاملات در بازار دیروز به ۳۰‌میلیارد ورقه سهم و ارزش معاملات نیز به ۲۴‌هزار‌میلیارد تومان رسید. سرانه خرید در بازار ۷۱‌میلیون تومان و سرانه فروش ۳۱‌میلیون تومان بود و ورود پول به بازار به میزان ۳‌هزار‌میلیارد تومان ثبت شد. ارزش خرید حقیقی‌ها 7/‏11‌هزار‌میلیارد تومان و ارزش فروش آنها 3/‏10‌هزار ‌میلیارد تومان بود که نشان‌ از قرار گرفتن آنها در سمت خرید دارد. در مقابل، ارزش خرید حقوقی‌ها 7/‏9‌هزار‌میلیارد تومان و ارزش فروش آنها ۱۱‌هزار‌میلیارد تومان بود که یعنی در سمت فروش قرار گرفتند. در بخش صندوق‌های سهامی، ارزش معاملات ۴‌هزار‌میلیارد تومان، سرانه خرید ۱۶۲‌میلیون تومان و سرانه فروش ۸۱‌میلیون تومان بود و ورود پول به این صندوق‌ها ۲۰۹‌میلیارد تومان گزارش شد. صندوق‌های درآمد ثابت نیز ارزش معاملاتی برابر با ۱۰‌هزار‌میلیارد تومان داشتند و سرانه خرید و فروش به ترتیب ۱۳۹ و ۴۲‌میلیون تومان بود که ورود پول یک‌هزار‌میلیارد تومانی را نشان می‌دهد. در صندوق‌های اهرمی، ارزش معاملات به ۲‌هزار‌ میلیارد تومان رسید و با سرانه خرید ۲۲۱‌میلیون تومان و سرانه فروش ۱۵۶‌میلیون تومان، خروج پولی معادل ۱۳‌میلیارد تومان به ثبت رسید. در صندوق‌های طلا ارزش معاملات 5/‏1‌هزار‌میلیارد تومان بود و سرانه خرید و فروش به ترتیب ۳۹ و ۷۲‌میلیون تومان بود که خروج پول ۴۵۰‌میلیارد تومانی را به همراه داشت. صندوق‌های املاک و مستغلات نیز ارزش معاملاتی ۴۸۹‌میلیارد تومان داشتند و با سرانه خرید ۱۱۳‌میلیون تومان و سرانه فروش ۸۷‌میلیون تومان، ورود پول ۹‌میلیارد تومانی ثبت شد. در صندوق‌های کالایی ارزش معاملات ۷۵‌میلیارد تومان بود و سرانه خرید و فروش به‌ترتیب ۳۰ و ۲۸‌میلیون تومان ثبت شد که ورود پول ۱۶‌میلیارد تومانی را به‌همراه داشت. همچنین صندوق‌های مختلط با ارزش معاملات ۸۸‌میلیارد تومان، سرانه خرید ۲۹‌میلیون تومان و سرانه فروش ۸‌میلیون تومان، ورود پول ۲‌میلیارد تومانی را نشان دادند. هرچند برخی صنایع با فشار فروش روبه‌رو هستند اما تحلیلگران به روند مثبت بازار و بازگشت اعتماد به آن امیدوارند. بازار در روزهای اخیر با نوساناتی مواجه بوده اما اخبار مثبت همچون پایان عرضه اولیه و سخنان مقام معظم رهبری به تقویت فضای مثبت بازار کمک کرده است. کارشناسان معتقدند که عملکرد شرکت‌ها و تحولات بنیادی آنها در جذب سرمایه‌گذاری‌ها نقش بیشتری از اندازه شرکت‌ها دارند.
درباره آینده بازار دو دیدگاه وجود دارد: گروهی باور دارند که جریان نقدینگی همچنان در سهم‌های بزرگ و دلاری متمرکز خواهد ماند چراکه خروج از سهم‌های کوچک‌تر هزینه‌بر است. در مقابل، گروه دیگری معتقدند رشد سریع سهم‌های بزرگ جذابیت آنها را کاهش داده و سرمایه‌ها به‌سمت سهم‌های کوچک‌تر حرکت خواهند کرد.
عوامل کلیدی تاثیرگذار بر مسیر آینده بازار شامل ثبات سیاسی و اقتصادی، همگرایی نرخ دلار نیما با بازار آزاد و گزارش‌های مالی شرکت‌هاست. پیش‌بینی می‌شود که در صورت عدم انتشار اخبار منفی و ارائه گزارش‌های مالی قوی‌تر، بازار به روند صعودی خود ادامه دهد و نوسانات کنونی بخشی طبیعی از رفتار بازار باشد.
بازار در حال حاضر در مرحله‌ای قرار دارد که در آن، باید مراقب نوسانات و رفتارهای غیرمنطقی برخی حقوقی‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بود که گاهی تصمیمات هیجانی و بدون تحلیل می‌گیرند. این نوع تصمیمات می‌توانند موجب سردرگمی و ناامیدی در بازار شوند.
در این شرایط، تحلیلگران تاکید دارند که بازار به‌طور کلی همچنان از ظرفیت رشد برخوردار است اما برای بهره‌برداری از این پتانسیل، نیاز به تحلیل‌های بنیادی و بررسی دقیق‌تر شرایط اقتصادی و سودآوری شرکت‌ها وجود دارد. اگر سرمایه‌گذاران با دیدی بلندمدت و منطقی به بازار نگاه و از اصلاح‌های فعلی به‌عنوان فرصتی برای خرید در سطوح مناسب استفاده کنند، می‌توانند از روند مثبت بازار در آینده بهره‌برداری کنند.
در نهایت، با توجه به اینکه بازار در حال حاضر وارد فاز اصلاحی شده است، باید از هیجانات بازار اجتناب کرده و براساس تحلیل‌های دقیق و شفاف سرمایه‌گذاری کرد. انتظار می‌رود که این اصلاح به‌صورت تدریجی و با شدت کمتری نسبت‌به گذشته ادامه یابد و درصورتی‌که هیچ‌گونه اخبار منفی یا بحران‌های غیرمنتظره‌ای رخ ندهد، بازار به شرایط مثبت‌تری وارد خواهد شد. این روند، حتی اگر با کندی باشد، همچنان فرصتی برای رشد پایدار و تدریجی فراهم می‌آورد.
در این میان، هرچند که نگرانی‌هایی از نوسانات ارزی همچنان وجود دارد اما افزایش نرخ دلار به بیش از 81000 تومان و مباحث مربوط به ارز تک‌نرخی فرصت‌هایی برای رشد شرکت‌های صادرات‌محور به وجود آورده است. در این راستا، انتشار گزارش‌های مالی شرکت‌ها در آینده نزدیک می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر فضای روانی بازار داشته و فشار فروش را کاهش دهد. در نهایت، با توجه به اینکه بازار از فضای هیجانی فاصله گرفته و به‌سمت تحلیل‌های دقیق‌تر حرکت کرده است، سرمایه‌گذاران باید تصمیم‌گیری‌های خود را براساس تحلیل‌های بنیادین و واقع‌بینانه انجام دهند تا از فرصت‌های پیش‌رو بهره‌برداری کنند. بازار در شرایطی هفته گذشته را به پایان برد که هدف کوتاه‌مدت آن بازگشت به کانال ۲۸۰۰۰۰۰ واحد است. دفعه قبل که این کانال فتح شد، بازار نتوانست آن را حفظ کند اما اکنون با حمایت‌های قوی‌تر و پتانسیل‌های بنیادی بیشتر، این هدف دست‌یافتنی‌تر به‌نظر می‌رسد. از جمله این حمایت‌ها می‌توان به سطح روانی ۲۷۰۰۰۰۰ واحد اشاره کرد که از اصلاح بیشتر جلوگیری کرده است. عواملی مانند افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها که به سودآوری این گروه کمک می‌کند و افزایش قیمت محصولات گروه خودرویی که توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است، به بازار نیرو بخشیده‌اند. علاوه‌بر این، کاهش نگرانی‌ها درباره تنش‌های سیاسی و نظامی، احتمال توافق با ترامپ یا کشورهای اروپایی و بازگشت ثبات به فضای اقتصادی کشور، از جمله عواملی هستند که از ریزش بیشتر جلوگیری کرده‌اند. در نتیجه، بازار در میان‌مدت، اگر بتواند به کانال ۲۸۰۰۰۰۰واحد بازگردد، هدف بعدی خود یعنی ۲۹۰۰۰۰۰واحد را دنبال خواهد کرد تا سقفی جدید در تاریخ بورس اوراق و بهادار کشورمان به ثبت برسد. با این حال، سوال اصلی این است که آیا اصلاحات این هفته، به‌عنوان موتور محرکه‌ای برای حرکت به‌سمت اهداف بلندتر عمل خواهد کرد یا اینکه این اصلاحات به روندی تدریجی برای تثبیت بازار تبدیل می‌شود و صعود به اهداف جدید
به تاخیر می‌افتد.