تشکل‌های گردشگری، چشم به راه تفویض اختیارات

با وجود آنکه بخش خصوصی گردشگری و تشکل‌های این حوزه موتور محرکه این صنعت هستند اما نقش آنها در اداره امور بخش خود از آنچه باید باشد بسیار کمتر است. باید اذعان داشت که موضوع تفویض اختیار به تشکل‌های بخش‌خصوصی گردشگری که دیرزمانی است از سوی این تشکل‌ها مطالبه و از سوی بخش دولتی وعده داده می‌شود، کماکان محقق نشده است.
قرار گرفتن صدور مجوزها‌، نظارت و آموزشِ بخش گردشگری در چنبره دولت موجب شده که در عمل دست فعالان بخش‌خصوصی از مدیریت صنعت خود کوتاه باشد و برخلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته که فعالان اقتصادی گردشگری نقشی کلیدی در صنعت گردشگری دارند، بخش‌خصوصی گردشگری ایران بیشتر در حاشیه قرار داشته است.
بخش‌خصوصی چشم انتظار تحقق وعده تفویض اختیار
جمشید حمزه‌زاده، رییس جامعه حرفه‌ای هتلداران ایران درخصوص لزوم و اهمیت تفویض اختیار برای فعالان گردشگری به «سفر امروز» گفت: اصولا تشکل‌ها هر یک نماینده صنف مربوط به خودشان هستند و در دنیا تشکل‌ها جایگاه خاصی داشته و عمده کارهای تصدی‌گری توسط تشکل‌ها انجام می‌شود. در بخش‌هایی از اقتصاد ایران نیز می‌بینیم که بسیاری از کارها به اتحادیه‌های اصناف تفویض شده و استقلال و قانون خاص خودشان را دارند. در حوزه گردشگری اما متاسفانه همواره این مشکل وجود داشته که تشکل‌ها مشمول قانون اصناف نمی‌شوند و قانون خاص خودشان را دارند. در سنوات گذشته نیز که روسا و وزرای مختلف بر مسند وزارت گردشگری نشسته‌اند، همواره ابتدا شعار تقویت تشکل‌ها مطرح شده است اما در ادامه و در عمل اقدام خاصی انجام نداده‌اند و وقتی از مجموعه تحت امر خود خداحافظی کرده‌اند، عملا امتیازی به تشکل‌ها داده نشده است. به نظرم دلیل این موضوع نیز به بدنه کارشناسی برمی‌گردد و شاید خود وزرا و روسا خواستار تفویض اختیارات بودند اما در بدنه کارشناسی به هر حال یک‌سری افرادی هستند که مانع‌تراشی کرده و نمی‌گذارند این اتفاق بیفتد.
به نظرم لطمه این موضوع به گردشگری و بخش‌خصوصی این حوزه می‌خورد.
وی افزود: خوشبختانه طبق برنامه هفتم توسعه، اعلام شده که وزارتخانه باید بخشی از کارهای تصدی‌گری را به تشکل‌های قانونی و حرفه‌ای مربوطه واگذار کند بنابراین وقتی این مساله در قانون آمده در درجه نخست خود تشکل‌ها باید نظم پیدا کنند، یعنی تمام تشکل‌های بخش‌های مختلف گردشگری باید مبتنی بر رویکرد حرفه‌ای تشکیل شود که این امر هنوز محقق نشده است. وزارتخانه نیز باید تفویض اختیار را انجام دهد اما صرفا تشکل‌هایی را باید تقویت کند که از این قانونی بودن و حرفه‌ای بودن که منطبق با قانون توسعه ایرانگردی و جهانگردی است، تبعیت کنند.
لزوم تبدیل تشکل‌ها به بازوی اجرایی وزارتخانه
یاور عبیری، رییس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی ایران نیز در توضیح اختیاراتی که انتظار می‌رود در قالب سیاست‌ تفویض اختیارها به بخش‌خصوصی واگذار شود به «سفر امروز» گفت: اگر به ساز‌و‌کار اتحادیه‌ها توجه کنید، مشاهده‌ می‌کنید که خودشان مجوز صادر کرده، نظارت و بازرسی انجام داده و حق عضویت دریافت می‌کنند. به نظرم مجموع این موارد مشمول اختیاراتی است که باید واگذار شود و تشکل‌های گردشگری نیز منطقا خواهان همین اختیارات هستند. درواقع تشکل‌های گردشگری توقع دارند که خودشان در روند صدور مجوز، دریافت حق عضویت و سایر بخش‌های ذکر شده دارای اختیار باشند. در حال حاضر برخی تشکل‌ها نمی‌توانند حق عضویت دریافت کنند، همچنین تشکل‌ها غالبا در زمینه اعطای مجوزها نیز اختیار ندارند بنابراین انتظاری که وجود دارد این است که دولت تفویض اختیار در این بخش‌ها را لحاظ کند تا تشکل‌های گردشگری بتوانند تبدیل به بازوی اجرایی وزارتخانه شوند.
اهمیت تفویض اختیار در راستای تخصصی شدن گردشگری
علی ‌صدرنیا، رییس هیات‌مدیره جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی نیز در مورد اهمیت تفویض اختیار به بخش‌خصوصی در حوزه گردشگری به «سفر امروز» گفت: در دنیا معمولا تمام مسائل مرتبط با گردشگری را بخش‌خصوصی انجام می‌دهد. در کشوری مثل سوییس یک board چند نفره دارند که کار سیاستگذاری را انجام می‌دهد و بخش‌خصوصی هم کار اجرا را برعهده دارد. درواقع متولی گردشگری وظیفه‌اش سیاستگذاری است و وظیفه‌ اجرا ندارد و صرفا باید گوش شنوا داشته و از بخش‌خصوصی بپرسد که مشکلشان چیست و موانع را برطرف و چنانچه نیاز باشد، سیاستگذاری کند. به نظرم کار نظارت اصولا باید برعهده تشکل‌ها باشد. طبیعتا وقتی به آنها تفویض اختیار شود، حرفه‌ای عمل کرده و می‌دانند که چگونه کارها را سامان دهند. وی افزود: توجه داشته باشید اگر شخصی سالیان متمادی هم در بخش دولتی فعالیت داشته باشد، نمی‌تواند بر وظایف و عملکرد بخش‌خصوصی احاطه کامل پیدا کند چراکه گردشگری حوزه‌ای بسیار گسترده و تخصصی است. حتی کسانی که در بخش‌خصوصی گردشگری هستند نیز هریک صرفا در حوزه‌های خاص خودشان تخصص دارند و طبیعتا از همه حوزه‌ها آگاه نیستند بنابراین اینکه توقع داشته باشیم فردی بر مسند وزارت گردشگری بنشیند و تمامی مشکلات و مسائل را درک کند و بر آنها احاطه کامل داشته باشد، یک مقداری غیرواقع‌بینانه است.