ترک‌ها به دنبال بازار جدید برای خرید گاز

گروه انرژی- یک‌هفته بعد از آنکه اعلام شد ترکیه مذاکرات با ترکمنستان برای قرارداد سوآپ گاز را متوقف کرده است؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد که ترکیه در حال تغییر استراتژی خرید گاز به قیمت ارزان‌تر است، تصمیمی که به مذاق دولت ترکمنستان خوش نیامده است.
اواخر زمستان بود که سردار بردی محمداف، رییس‌جمهور ترکمنستان، به ترکیه رفت و توافقنامه‌ای را با رجب‌طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه امضا کرد که برمبنای آن گاز از ترکمنستان به ایران سوآپ شده و ایران حجم مشابه را به ترکیه ارسال می‌کند. قرار بود که این سوآپ گاز از اوایل سال ۲۰۲۵ آغاز شود و گاز ترکمنستان از این مسیر به اروپا صادر شود. اگرچه به نظر می‌رسید که این قرارداد یک موفقیت بزرگ برای آنکارا خواهد بود، اما گزارش‌های بعدی که منتشر شد، نشان می‌داد که ترکمنستان، به دنبال افزایش قیمت، فراتر از رقمی مورد توافق است.
اویل پرایس در گزارشی می‌نویسد: به نظر می‌رسد عشق آباد تلاش کرده تاکتیک افزایش قیمت را در برابر ترکیه هم استفاده کند. عشق‌ آباد ممکن است در مذاکرات ترکیه از حد خود فراتر رفته باشد. در حالی که آنکارا ظاهرا همچنان مصمم است گاز ترکمنستان را از طریق سوآپ و از طریق یک‌خط لوله اختصاصی به ترکیه بیاورد اما گزینه‌های دیگر کم ندارد.
ترکیه به تازگی توافقنامه‌هایی برای خرید بلندمدت گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) با شرکت‌های توتال انرژی، شِل و اکسون‌موبیل امضا کرده که ممکن است وابستگی آنکارا به گاز ترکمنستان را کاهش دهد.
امضای سومین قرارداد ترکیه برای خرید بلندمدت ال‌ان‌جی در پنج ماه گذشته، به امیدهای ترکمنستان برای رسیدن به یک توافق سوآپ گازی و ارسال گاز به ترکیه و احتمالا به اروپا ضربه سختی زده است.
شرکت دولتی بوتاش ترکیه در ۱۸سپتامبر، با شرکت فرانسوی «توتال انرژی»، قراردادی برای خرید سالانه 6/1میلیارد مترمکعب ال‌ان‌جی از آمریکا امضا کرد که در سال ۲۰۲۷ اجرایی می‌شود. قرارداد جدید پس از امضای قرارداد با شِل در سپتامبر برای خرید سالانه چهارمیلیارد مترمکعب از سال‌۲۰۲۷ و قرارداد ماه می با اکسون‌موبیل اعلام شد.
نه آنکارا و نه عشق‌آباد، در مورد اینکه آیا قراردادهای جدید تامین ال‌ان‌جی ترکیه، تاثیری بر برنامه‌های طولانی‌مدت ترکیه برای واردات گاز از ترکمنستان خواهد داشت یا خیر، اظهارنظر نکرده‌اند. با این حال، واقعیت‌های اساسی بازار نشان می‌دهد که هرچه آنکارا گاز بیشتری از منابع دیگر وارد کند، کمتر به گاز ترکمنستان برای تامین تقاضای داخلی و تعهدات صادراتی نیاز خواهد داشت.
در عین حال، آنکارا به‌طور بالقوه همچنان می‌تواند آماده دریافت گاز ترکمنستان باشد. چنین وارداتی در ‌هاب تجارت گاز که مقامات ترکیه به دنبال ایجاد آن در شمال‌غربی این کشور است، فروخته خواهد شد. با این حال، آلپ‌ ارسلان‌بایراکتار، وزیر انرژی ترکیه در یک مصاحبه تلویزیونی در ۲۰سپتامبر اظهار کرده بود: ترکیه ظرفیت دریافت ۸۰‌میلیون میلیارد مترمکعب گاز در سال را دارد، اما حدود ۵۰میلیارد مترمکعب در سال برای تامین نیاز این کشور کفایت می‌کند.
وی گفت: اگر فرصت صادرات وجود داشته باشد و بتوانیم با مشتریان در اروپا به توافق برسیم، می‌توانیم ال‌ان‌جی را از منابع مختلف وارد کنیم. او به‌طور خاص از آمریکا، قطر، عمان و ترینیداد و توباگو به عنوان تامین‌کنندگان احتمالی نام برد، اما به ترکمنستان هیچ اشاره‌ای نکرد.
این در حالی است که تا چند ماه پیش، تصویر بسیار متفاوت به‌نظر می‌رسید. سردار بردی محمداف، رییس‌جمهور ترکمنستان و رجب‌طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه در مارس، توافقنامه‌ای را امضا کردند که شامل «توافق سوآپ» میان ترکمنستان، ترکیه و ایران بود. با این حال، امیدهای اولیه مبنی بر دستیابی به توافق نهایی هرگز محقق نشد. طبق گزارش‌های تاییدنشده، مذاکرات زمانی به بن‌بست خورد که مقامات ترکمنستان سر قیمت گاز، کوتاه نیامدند.
شکست ترکمنستان می‌تواند برد جمهوری آذربایجان باشد. دلیل شکست ترکیه و ترکمنستان در انعقاد قرارداد سوآپ گاز هرچه باشد، قراردادهای جدید بلندمدت تامین ال‌ان‌جی آنکارا می‌تواند به‌نفع جمهوری آذربایجان باشد. تولید گاز باکو به حدی افزایش یافته است که برای تامین نیازهای کوتاه‌مدت داخلی و تعهدات صادراتی خود، به گاز ترکمنستان نیاز ندارد.
با این حال، هنوز این سوال وجود دارد که آیا جمهوری آذربایجان قادر خواهد بود به وعده خود در ژوئیه سال ۲۰۲۲ برای دوبرابر کردن صادرات سالانه به اتحادیه اروپا به ۲۰میلیارد مترمکعب تا سال ۲۰۲۷ عمل کند. اکنون با روی آوردن آنکارا به ال‌ان‌جی برای برآوردن بخش فزاینده‌ای از تقاضای داخلی، این احتمال وجود دارد که بوتاش نیازی به واردات گاز زیادی از جمهوری آذربایجان نداشته باشد و در نتیجه باکو گاز بیشتری برای ارسال به کشورهای اتحادیه اروپا داشته باشد.
بر اساس گزارش اویل‌پرایس، سال گذشته ترکیه 3/10‌میلیارد مترمکعب گاز از جمهوری آذربایجان وارد کرد که ۲۰‌درصد کل واردات ترکیه را تشکیل می‌داد، در حالی که این رقم 7/8‌میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۲ بود.