تخریب مسجد میرزااسماعیل خوانسار

مسجد تاریخی میرزااسماعیل در شهر خوانسار درحالی در سکوت خبری و از سوی هیات‌امنای این مسجد تخریب‌ شده که در حریم بلافصل خانه تاریخی حبیبی قرار داشت و حالا مسجد جدیدی بدون رعایت ضوابط حریم میراث فرهنگی درحال احداث است.
به گزارش ایسنا، آبان‌ سال ۱۳۹۹ بود که نخستین زمزمه‌های تخریب مسجد کازرونی اصفهان شنیده شد، اما نهایتا اواخر شهریورماه سال جاری و با تلاش اهالی محله عباس‌آباد، اصحاب رسانه و فعالان و دوستداران میراث فرهنگی، دستور توقف هرگونه اقدام مخربانه در مسجد کازرونی از سوی دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان اصفهان صادر شد و تلاش‌ها برای ثبت این مسجد در فهرست میراث ملی ادامه دارد. اما تخریب مساجد تاریخی اصفهان داستان دنباله‌داری است؛ گویا این قصه‌ سر دراز دارد و به مسجد کازرونی محدود نمی‌شود! و مسجد تاریخی میرزااسماعیل در شهر خوانسار نیز با اقدامی مشابه تخریب شد و مسجد جدیدی بدون رعایت ضوابط حریم میراث فرهنگی درحال احداث است!
این مسجد درحالی در سکوت خبری تخریب شد که این بنا جزئی بلافصل از خانه (حسینیه) تاریخی حبیبی‌های خوانسار به‌شمار می‌رفت؛ خانه‌ای که در تاریخ ۲۸مهر ۱۳۵۴ با شماره ۱۱۷۷ در فهرست میراث ملی ایرا ن به ثبت رسیده است.
در این میان اما، محمدحسن ریاضت، رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان خوانسار بعد از تماس‌های مکرر ایسنا درباره چرایی این تخریب و نیز احداث مسجد جدید بدون رعایت ضوابط میراث فرهنگی، این متن مکتوب را برای خبرنگار ایسنا ارسال کرد: «مسجد حاج اسماعیل که در حریم بلافصل خانه تاریخی حبیبی واقع‌شده توسط هیات‌امنا و بدون اخذ مجوز تخریب شد. ابتدا به‌صورت مکتوب به هیات‌امنا توقف عملیات تخریب ابلاغ گردید. نظر به عدم‌توجه هیات‌امنا و روند ادامه تخریب، موضوع از طریق درخواست از دادستان شهرستان خوانسار مبنی‌بر توقف عملیات صورت پذیرفت و نهایتا با همکاری کلانتری، موضوع تخریب متوقف شد و این درحالی بود که بیش از 80‌درصد ساختمان تخریب شده بود. بنابراین پس از آن طی گزارشی از وضعیت و درخواست ضوابط ساخت براساس استعلام شهرداری برای معاونت میراث فرهنگی ارسال گردید و متعاقبا ضوابط ساخت توسط معاونت میراث فرهنگی به شهرداری خوانسار و هیات‌امنا ابلاغ گردید. درحال حاضر با پیگیری‌های صورت‌گرفته روند ساخت در مسجد مذکور متوقف است.»
نکته قابل‌توجه در صحبت‌ محمدحسن ریاضت این است که تخریب مسجد میرزااسماعیل زمانی متوقف شده که بیش از ۸۰‌درصد از این بنا تخریب شده بود! و جای پرسش است که چرا باید تا این اندازه منفعلانه عمل کرد که بنایی ارزشمند تا ۸۰‌درصد تخریب شود؛ و تعجب‌آور است که آیا به‌دلیل تخریب بخش عمده این مسجد از سوی هیات‌امنا، اداره میراث فرهنگی شهرستان خوانسار نباید برای حفاظت از بخش باقی‌مانده این بنا اقدام کند؟!
موضوع دیگر این است که رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان خوانسار نوشته است پس از این تخریب، «طی گزارشی از وضعیت و درخواست ضوابط ساخت براساس استعلام شهرداری برای معاونت میراث فرهنگی ارسال شد و متعاقبا ضوابط ساخت توسط معاونت میراث فرهنگی به شهرداری خوانسار و هیات‌امنا ابلاغ شد.» درواقع بعد از تخریب مسجد میرزااسماعیل ازسوی هیات‌امنا، اداره میراث فرهنگی شهرستان خوانسار و البته اداره‌کل وقت میراث فرهنگی استان به‌جای آنکه نسبت به اعلام جرم صورت‌گرفته اقدام کنند، موضوع ساخت مسجد جدید را بنابه درخواست هیات‌امنا درپیش گرفته‌ و ضوابط ساخت را ابلاغ کرده‌اند!
این درحالی است که مطابق ماده ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی تعزیرات مصوب سال ۱۳۷۵، «هرکس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماکن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی – تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یا به تزئینات، ملحقات، تاسیسات، اشیا و لوازم و خطوط و نقوش منسوب یا موجود در اماکن مذکور که واجد به‌طور مستقل هم حیثیت فرهنگی- تاریخی یا مذهبی داشته باشند، خرابی وارد کند، علاوه‌بر جبران خسارات وارده، از یک تا ۱۰ سال به حبس محکوم می‌شود.»
ضمن اینکه بنابه ماده ۵۶۰ قانون مجازات اسلامی نیز «هر کس بدون اجازه از سازمان میراث فرهنگی کشور یا با تخلف از ضوابط مصوب و اعلام شده از سوی سازمان مذکور در حریم آثار فرهنگی – تاریخی مذکور در این ماده مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آنها شود، یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید، علاوه‌بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارت وارده به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شود.»
همچنین «در ماده ۲۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب سال ۱۳۹۲ نیز دادستان کل کشور مکلف است در جرایم راجع به اموال، منافع و مصالح ملی و خسارت‌وارده به حقوق عمومی که نیاز به طرح دعوی دارد، از طریق مراجع ذی‌صلاح داخلی، خارجی یا بین‌المللی پیگیری و نظارت کند.»
از سوی دیگر، ضوابط مرتبط با حفظ حریم بنای تاریخی در احداث مسجد جدید نیز ازسوی هیات‌امنا رعایت نشده و براساس آنچه اهالی محل اطلاع‌رسانی کرده‌اند، عملیات احداث این مسجد نه‌تنها متوقف نشده، بلکه همچنان ادامه دارد.
خبرگزاری ایسنا موضوع این تخریب‌ها ازجمله تخریب بخشی از قبرستان تاریخی خوانسار و ساخت‌وساز تجاری در آن و همچنین تخریب بافت تاریخی خوانسار و آپارتمان‌سازی در آن را از محسن جاپلقی، شهردار خوانسار نیز جویا شد. او که از سال گذشته عهده‌دار مسوولیت این شهرداری شده ضمن اعلام بی‌اطلاعی از تخریب‌های صورت‌گرفته، گفت: «موضوع بافت تاریخی خوانسار، هویت شهر است و حفظ آن برای ما اهمیت دارد و با این دیدگاه جلو آمده‌ایم.» او همچنین در پاسخ به فهرست تخریب‌های صورت‌گرفته که ازسوی خبرنگار ایسنا برای وی ارسال شد، در پاسخ چنین اعلام کرد که «باتوجه به اهمیت موضوع، بررسی و در اسرع وقت نتیجه را اعلام خواهم کرد.»