تجارت را به بخش‌خصوصی بسپارید

لزوم توجه دولت به ‌زیرساخت‌های آینده تجارت دوجانبه

گروه بازرگانی- در حال حاضر روابط ایران و روسیه شرایط خوبی دارد و دو کشور با توجه به حضور در پیمان‌های مشترک، نگاه ویژه‌ای به توسعه همکاری‌های اقتصادی دارند اما در این خصوص فعالان حوزه تجارت معتقدند در کار تجارت و روابط اقتصادی، دولت‌ها فقط باید با رفع موانع، مسیر را هموار کنند و حرکت اصلی باید توسط بخش خصوصی انجام شود. در ارتباط با روابط تجاری و اقتصادی دو کشور ایران و روسیه نیز این تمام کاری است که دولت‌های دو کشور باید انجام دهند. این در حالی است که ایران و روسیه به عنوان دو کشور همسایه و دارای قابلیت فراوان، برای تحقق تجارت ۴۰ میلیارد دلاری تلاش می‌کنند و با توجه به ظرفیت‌های موجود و عزم دولت‌های دو کشور، به نظر می‌رسد این هدف از مسیر بهره‌برداری از ظرفیت‌ها قابل تحقق است.
در این خصوص رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در نشست خبری گفت‌وگوی تجاری ایران و روسیه گفت: حضور ایران و روسیه در اتحادیه اقتصادی اوراسیا که در حال تبدیل شدن به تجارت آزاد است و همچنین عضویت دو کشور در اجلاس شانگهای که بخش عظیمی از تجارت جهانی را در دست دارد، از مسائل منجر به توسعه روابط دوجانبه است.
غلامحسین شافعی افزود: در نهایت مساله‌ای که در این مقطع در تاتارستان در حال وقوع است؛ یعنی رابطه متفاوت و نزدیک روسیه با سازمان همکاری‌های اسلامی که جمعیت عظیمی از دنیا را در اختیار دارد و منبع اصلی انرژی جهان در آینده خواهد بود، باعث شده برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری و روابط متفاوت ایران و روسیه در آینده حساب ویژه‌ای باز شود.
رییس اتاق ایران در پاسخ به خبرنگار روسی در مورد کمک‌های دولتی برای توسعه تجارت دوجانبه گفت: در کار تجارت و روابط اقتصادی، دولت‌ها فقط باید مسیر را هموار و مشکلات را برطرف کنند، اما حرکت اصلی باید توسط بخش خصوصی انجام شود و فعالان بخش خصوصی هیچ انتظار دیگری از دولت‌ها ندارند. او ادامه داد: آنچه در ملاقات با رییس‌جمهوری تاتارستان برای ما بسیار امیدوارکننده بود، اعتقاد شدید او به این مساله بود که دولت جز در هموارسازی مسیر و رفع موانع، نباید در کار تجار دخالتی داشته باشد.
شافعی تاکید کرد: در شرایط موجود از دولت‌ها می‌خواهیم به ‌زیرساخت‌های آینده تجارت دو‌جانبه توجه کنند تا تجارت دوجانبه در مسیر ترقی، با اختلال مواجه نشود.
تاتارستان، سریع‌ترین مسیر برای تجارت ایران و روسیه
رییس اتاق ایران همچنین در پاسخ به خبرنگاری که درباره بهترین و سریع‌ترین مسیر برای تجارت ایران و روسیه پرسیده بود، گفت: شاید بهترین مسیر پیش‌روی روسیه برای تجارت با ایران و کشورهای همسایه ایران، مسیر جمهوری تاتارستان باشد که هم رود ولگا را در اختیار دارد و هم دریای خزر پیش روی آن است و می‌تواند ارزان‌ترین مسیر تجاری را برای کشورهای منطقه باز کند.
شافعی همچنین در پاسخ به خبرنگاری که در مورد نقش حمایت‌های دولتی در توسعه مبادلات پرسیده بود، اظهار کرد: دولت‌ها باید بازرگانان را تشویق کنند، اما این مشوق‌ها باید در راستای رفع یا جبران مسائل و مشکلاتی باشد که مثلا در بخش مالیات‌ و حمل و نقل وجود دارد.
او ادامه داد: یکی از مسائل مهم که دولت‌های ایران و روسیه باید نسبت به آن اندیشه کنند، قبول اسناد تجاری بین دو کشور به عنوان یک مساله حساس است. مثلا اگر یک سند تجاری بین‌المللی در ایران صادر می‌شود، حداقل انتظار این است که زبان بین‌المللی مورد قبول واقع شود.
به عقیده شافعی، بازبینی و تخلیه محموله‌ها در مرزها به تجارت صدمه می‌زند و انتظار داریم دولت‌های ایران و روسیه در جهت تسهیل و توسعه تجارت دوجانبه همکاری کرده و موانع را بردارند که در این صورت، با فراهم شدن تسهیلات مورد نیاز، به یقین می‌توان گفت که هدفگذاری دو کشور برای تجارت ۴۰ میلیارد دلاری قابل دسترسی است.
به ایجاد بازار مشترک اسلامی در افق ۱۰ ساله توجه شود
رییس اتاق ایران همچنین در سخنرانی خود در اجلاس بین‌المللی «روسیه- جهان اسلام: کازان فروم ۲۰۲۳»، در نشست رسمی روسای اتاق‌های بازرگانی و صنعت کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی با اشاره به ظرفیت بالای کشورهای عضو این سازمان در حوزه‌ غذا و انرژی، ایجاد یک بازار مشترک اسلامی در افق ۱۰‌ساله را مهم و ضروری دانست.
به عقیده شافعی، سازمان همکار‌ی‌های اقتصادی به عنوان یک محور، نه‌تنها برای توسعه منطقه‌ای بلکه برای توسعه جهانی قدم بر می‌دارد. رییس اتاق ایران با اشاره به اینکه کشورهایی از چهار قاره جهان در سازمان همکاری‌های اسلامی حضور دارند، اظهار کرد: سازمان همکاری‌های اسلامی، به لحاظ وجود مزیت‌های متفاوت و تنوع‌بخشی به فعالیت‌های اقتصادی در حال حرکت به سمت تعالی است.
شافعی ادامه داد: همان‌طور که سخنران قبلی اجلاس اشاره کردند، امروزه جهان به سمتی می‌رود که نگاه تک‌بعدی محکوم به فناست و نگاه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در توسعه اقتصادی، یک اجبار است.
او افزود: یقین بدانید که برای توسعه اقتصاد جهان، این نگاه باید تقویت شود و بدون این نگاه، نمی‌توانیم به شیوه‌های گذشته عمل کنیم و انتظار موفقیت داشته باشیم؛ چراکه هر اندازه توسعه‌یافته باشیم، در کنار همسایگان توسعه‌نیافته، نمی‌توان حلاوت و شیرینی توسعه را آنگونه که انتظار می‌رود، چشید.
رییس اتاق ایران، توجه به حلال در کازان فروم ۲۰۲۳ را مسیر قابل ستایشی دانست که می‌تواند اقتصاد منطقه و دنیا را تحت تاثیر خود قرار دهد.
شافعی تصریح کرد: اتاق ایران به عنوان یکی از اتاق‌های زیرمجموعه سازمان همکاری‌های اقتصادی، بر فعالیت‌هایی تمرکز دارد که می‌توانند به بهترین شکل نیازهای بخش‌های خصوصی کشورهای عضو این سازمان را برطرف کنند و ما آمادگی خود را برای همکاری بیش از گذشته در این مجمع برای اتفاقات جدید اعلام می‌کنیم.
او تاکید کرد: توسعه بازرگانی بین کشورهای اسلامی و بهره‌گیری از استعداد فراوان این کشورها می‌تواند در کاهش اختلاف درآمد اعضا، ایجاد اشتغال و توسعه صنعت و کشاورزی آنها نقش بسزایی داشته باشد و باید در این مسیر عمل کرد.
بحران سه‌گانه انرژی، آب و مواد غذایی
رییس اتاق ایران با اشاره به اینکه طبق پیش‌بینی‌ها، جهان در آینده با بحران سه‌گانه انرژی، آب و مواد غذایی مواجه خواهد شد، گفت: خوشبختانه ذخایر انرژی کشورهای اسلامی در آسیا و آفریقا به حدی است که می‌توانند سالیان متمادی نیاز کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی را تامین کنند.
شافعی ادامه داد: عمده کشورهای اسلامی از اراضی حاصلخیز و قابل کشت برخوردار هستند از این رو کشورهای نیازمند به غذا می‌توانند با سرمایه‌گذاری در مجتمع‌های کشت و صنعت این کشورها، آینده مواد غذایی خود را تضمین کنند.
رییس اتاق ایران در ادامه سخنرانی خود، تاکید کرد: موضوع مهمی که در گذشته نیز بسیار در مورد آن صحبت شده و در شرایط فعلی سازمان باید به آن توجه کند، ایجاد یک بازار مشترک اسلامی در افق ۱۰ سال آینده است که با عقد قرارداد تجارت آزاد بین کشورهای اسلامی و حذف موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای می‌تواند آینده سازمان را متحول کند. شافعی اظهار کرد: کارشناسان روی طرح بازار اسلامی کار کرده‌اند و بهره‌گیری از تجربیات و مطالعات این کارشناسان حتما می‌تواند راهگشا باشد.
تجارت ۴۰ میلیارد دلاری دست‌یافتنی است
رییس اتاق ایران در نشست خبری این اجلاس نیز اعلام کرد: ایران و روسیه، افزایش ارزش تجارت دوجانبه به ۴۰ میلیارد دلار را هدفگذاری کرده‌اند و با توجه به ظرفیت‌های موجود، این هدف قابل تحقق است.
شافعی در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی بر چشم‌انداز تجارت ایران و روسیه گفت: دو کشور در حوزه‌های مختلف، به‌خصوص صنعت، تجربیات گرانبهایی دارند و سرمایه‌گذاری ما زمینه‌های مشترک همکاری به خصوص در صنایع نفت، گاز و خودرو می‌تواند نتایج چشمگیری در بالا بردن ارز تجارت دوجانبه داشته باشد. او ادامه داد: ایران و روسیه در زمینه صنعت خودرو در مقایسه با کشورهای منطقه، توسعه قابل توجهی داشته‌اند و می‌توانند همکاری‌های قابل توجهی برای توسعه این صنعت با یکدیگر داشته باشند.
رییس اتاق ایران، همچنین حوزه وسایل و تجهیزات کشاورزی را از بخش‌ها مستعد برای همکاری دوجانبه عنوان کرد و گفت: در ارتباط با تجهیزات کشاورزی، همکاری‌های دوجانبه می‌تواند ادامه پیدا کند؛ چراکه هر دو کشور از تولیدکنندگان مطرح در این حوزه بوده و قادر به پوشش نیازهای یکدیگر هستند.
شافعی اظهار کرد: ایران و روسیه دو کشور نفتی و گازی هستند، اما در مورد انرژی‌های تجدیدپذیر نیز هر دو کشور از ظرفیت‌های خوبی برخوردار هستند که باید به آنها توجه کرد.
او با تاکید بر اینکه همکاری اقتصادی ایران و روسیه نباید صرفا در حد دو کشور دیده شود، گفت: با توجه به همسایگی دو کشور و موقعیت استراتژیک آنها، می‌توان همکاری‌ها را به صورت چندجانبه و در سطح منطقه توسعه داد و به اهداف مطلوب رسید.
رییس اتاق ایران ادامه داد: بخش مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، همکاری‌های حمل‌ونقلی و ترانزیتی است، چراکه با توجه به وضع تکنولوژی دو کشور و موقعیت جغرافیایی منطقه، در آینده شاهراه حرکت کالا در دنیا می‌تواند با هکاری ایران و روسیه تقویت شود.
شافعی در تشریح این موضوع، اظهار کرد: در شرایط فعلی، با پیوستن حمل‌ونقل چین به کشورهای آسیای مرکزی و راه‌اندازی خط راه‌آهن از چین تا آسیای میانه و از سوی دیگر، راه‌اندازی کریدوری از عمان به شمال آفریفا، وضعیتی ایجاد شده که روابط ایران و روسیه در کریدور شمال- جنوب حساسیت بیشتری پیدا کرده است و این موضوع حتما می‌تواند یکی از حوزه‌های همکاری دو کشور در آینده باشد.
موقعیت جغرافیایی ایران و روسیه، زمینه‌ساز همکاری‌های چندجانبه است
رییس اتاق ایران همچنین با اشاره به موقعیت جغرافیایی ایران و روسیه در کریدور شمال- جنوب، گفت: این موقعیت چنان استراتژیک است که علاوه بر توسعه روابط دوجانبه می‌تواند همکاری‌های چندجانبه با کشورهای عربی و هند را نیز پوشش دهد.
او با اشاره به اینکه ایران و روسیه یک رابطه تاریخی اقتصادی و فرهنگی داشته‌اند، اظهار کرد: با وجود این روابط دیرینه، به نظر من در طول تاریخ، هیچ‌گاه فرصت طلایی برای توسعه روابط اقتصادی به شکلی که امروز وجود دارد، ایجاد نشده بود و اکنون دو کشور در شرایطی قرار گرفته‌اند که می‌توانند با سرعت و ظرفیت بالا در راستای توسعه همکاری‌های اقتصادی قدم بردارند.
شافعی ادامه داد: سفر هیات ایرانی به کازان با این هدف انجام شد که پاسخ مناسبی به سفر چند ماه پیش هیات روسی به ایران بدهیم و امیدواریم مبادله هیات‌های تجاری بین دو کشور همچنان ادامه داشته باشد.
او همچنین در مورد ظرفیت‌های اقتصادی ایران و جمهوری تاتارستان برای توسعه مناسبات، گفت: در بررسی بازار و صنعت تاتارستان متوجه شدم که تولیدات ما با روسیه و جمهوری تاتارستان بسیار مکمل یکدیگر هستند و این برای تقویت مناسبات بسیار اهمیت دارد.
شافعی ادامه داد: با توجه به مسیرهای دریایی موجود میان ما و فدراسیون روسیه از رودخانه‌های شمالی نظیر ولگا گرفته تا دریای خزر، ایران و روسیه می‌توانند ارزان‌ترین نوع مبادلات اقتصادی را در این منطقه داشته باشند و یک بازار رقابتی بسیار خوب در منطقه ایجاد کنند.
او در مورد حوزه‌های مستعد برای همکاری‌های دوجانبه گفت: در بخش کشاورزی، بسیاری از محصولات تولیدی در تاتارستان را نیاز داریم و آن را از سایر کشور وارد می‌کنیم، در مقابل بسیاری از نیازهای تاتارستان در حوزه‌های کشاورزی، صنعت، پتروشیمی و نفت می‌تواند توسط ایران تامین شود و دو کشور محمل یکدیگر در تامین نیازها باشند.
شافعی در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد اهمیت تجارت با تاتارستان برای ایران، گفت: می‌دانیم که تاتارستان از توسعه‌یافته‌ترین مناطق روسیه است و همین مساله برای نگاه ویژه ما به این منطقه کافی‌ است؛ اما فراموش نکنید که وقتی من به موقعیت جغرافیایی ایران و روسیه اشاره می‎کنم، بخش بزرگی از این مزیت در تاتارستان است که با ۸ استان بزرگ ما فاصله کمی دارد. او ادامه داد: همچنین وقتی بحث حلال و نقش پررنگ ایران را مطرح می‌کنم، این مساله را مدنظر قرار دهید که در فدراسیون روسیه، مرکزیت حلال در تاتارستان واقع شده است.
شافعی به حضور بزرگ‌ترین مجموعه کامیون‌سازی روسیه در تاتارستان نیز اشاره کرد و گفت: صنعت خودروسازی سنگین در ایران بسیار فعال است و ظرفیت‌های چشمگیری برای توسعه همکاری وجود دارد که باید به آنها توجه کرد.
دفتر تجاری اتاق ایران در روسیه به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد
رییس اتاق ایران در ادامه با اشاره به مصوبه این اتاق برای ایجاد ۵ دفتر تجاری در کشورهای دیگر، گفت: اولویت اول ما راه‌اندازی دفتر تجاری در روسیه است و امیدواریم در سال جاری این دفتر برای پاسخگویی به تقاضاهای موجود تاسیس شود.
او با بیان اینکه در طول چند ماه گذشته شاهد رفع برخی مضایق و مشکلات برای فعالان اقتصادی دو کشور بودیم، گفت: موضوع تجارت با ارزهای ملی دو کشور و امضای توافقنامه کریدور سبز گمرکی از جمله گشایش‌هایی است که بخشی از مشکلات بخش خصوصی دو کشور در توسعه مبادلات را رفع می‌کند.
رییس اتاق ایران با تاکید بر اینکه اینها رفع مشکلات ساختاری است که امیدواریم ادامه پیدا کند و در این مورد به کمال برسیم، تاکید کرد: در مساله توسعه روابط اقتصادی ایران و روسیه در آینده پیش رو، یک نگرانی جدی برای فعالان اقتصادی وجود دارد و آن، مساله ‌زیرساخت‌های تجارت دو کشور است که ممکن است پاسخگوی روند سریع مبادلات اقتصادی نباشد.
شافعی ادامه داد: مسائل بندری، گمرکی و حمل‌ونقلی، مهم‌ترین مسائلی است که دو کشور در گذشته نیز به واسطه آنها زیان کرده‌اند و باید برای تضمین تجارت دوجانبه، بر رفع این مسائل تمرکزشده و آینده را متفاوت کرد.
او در ادامه به رایزنی‌های چند ماه اخیر با سرگئی کاترین رییس اتاق بازرگانی و صنایع فدراسیون روسیه که در این نشست نیز حاضر بود، اشاره کرد و گفت: اتاق ایران، ایجاد ۵ دفتر تجاری در کشورهای مستعد جهش تجارت را به تصویب رسانده و اولویت اول ما، راه‌اندازی دفتر تجاری در روسیه است که امیدواریم در سال جاری برای پاسخگویی به تقاضاهای افزایش مبادلات تجاری تاسیس شود. رییس اتاق ایران همچنین با اشاره به سفر سال گذشته هیات تجاری روسیه به سرپرستی رییس اتاق بازرگانی و صنایع فدراسیون روسیه، اظهار کرد: این سفر، آغازگر حرکت‌های جدید برای توسعه مناسبات اقتصادی دوجانبه بود و امیدواریم این دیدارها که اثرات قابل توجهی برای اهداف ما دارد و اکنون برای تداوم آن، هیات تجاری را در کازان حاضر کرده است، در آینده نیز تکرار شود و هر دو کشور به اهداف تعیین‌شده در آینده نزدیک نائل شوند.
در ادامه نشست، آگیف رییس اتاق بازرگانی و صنعت تاتارستان با ابراز امیدواری نسبت به اینکه برگزاری این جلسه برای توسعه روابط تجاری دو کشور کارگشا باشد، گفت: حضور پرتعداد فعالان اقتصادی بخش خصوصی ایران و تاتارستان در این نشست، برای همکاری‌های بعدی ما بسیار ارزشمند خواهد بود و استمرار آن می‌تواند به تحقق هدف توسعه تجارت کمک کند. او با اشاره به اینکه حاضران نشست برای برگزاری نشست‌های رودررو آماده شده‌اند، افزود: ایران و جمهوری تاتارستان ظرفیت‌ها و نیازهای متنوعی دارند و با تمرکز بر این مباحث، فضا برای توسعه تجارت دوجانبه مطلوب است.
رییس اتاق بازرگانی و صنایع فدراسیون روسیه با اشاره به سفر هیات روسی به ایران در سال گذشته، گفت: در ملاقات قبلی، ما یک هیات بیش از ۱۰۰ نفر را به ایران اعزام کردیم و امروز آن ملاقاتی که با آن سفر شروع شده بود، با حضور هیات ایرانی در کازان پاسخ داده شده است. کاترین اظهار کرد: تلاش همه تجار ایرانی را که به بازار خود در روسیه توجه می‌کنند و برای ادامه تجارت بین دو کشور مصمم هستند، ارج می‌نهیم و برای آنها امکانات خوبی فراهم می‌کنیم.