تبلیغ علیه زنان

مهدیه بهارمست- به تازگی ویدئوی کوتاهی در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود. در این ویدئو که گویا بخشی از استوری اینستاگرامی مردی ایرانی ساکن آمریکاست می‌بینیم که او بی‌محابا و با رکیک‌ترین و شدیدترین بیان به زنی که اتفاقا او هم ساکن ایران نیست حمله‌ور می‌شود که چرا گفته است با پول یک شب تفریح در دوبی می‌تواند چند شب به روسیه سفر کند. این در حالی است که آیسان اسلامی در همین چندثانیه فیلم مردان را به زن‌‌کشی ترغیب کرده است. با نگاهی به صفحه اینستاگرام آیسان نشان می‌دهد که او اهل مازندران است. ته‌لهجه‌ای دارد و تلاش می‌کند ویدئوهایی با محتوای طنز تولید کند. در برخی از این ویدئوها به زندگی شخصی‌اش اشاراتی شده اما نکته مورد توجه آن است که تقریبا اغلب این ویدئوها با محتوای به‌اصطلاح طنز، سرشار است از کلمات رکیک، فحاشی و عبارات جنسیت‌زده. این بلاگر تنها در حساب اینستاگرام خود بیش از ۱۰‌میلیون فالوئر دارد، به‌لحاظ عددی چیزی در حدود یک‌هشتم جمعیت ایران؛ برخی اتفاقا افراد شناخته‌شده و چهره‌های هنری و فرهنگی هستند. شمار زیادی اما نوجوانانی هستند که شنیدن چنین ادبیاتی می‌تواند بر روان و شخصیت آنها اثر گذار باشد. آیسان اسلامی از روستایی در نوشهر از طریق لاتاری به آمریکا رفته و با انتشار عکس و فیلم با خودروهای سوپرلوکسی که اجاره کرده و آنها را جزو دارایی‌اش جا می‌زند، شناخته می‌شود. او خودش بارها گفته که درگیر اعتیاد شدید بوده و مشکلات روحی دارد. اما ماجرا چه بود، زنی به نام سیمین پورمهر، در ویدئویی از گرانی امارات متحده عربی (دوبی) صحبت می‌کند و می‌گوید با میزان پولی که برای یک شب تفریح در دوبی هزینه می‌شود، می‌توان یک هفته به روسیه سفر کرد و در کل به گرانی هزینه‌ها در دوبی اشاره می‌کند. آیسان اسلامی در ویدئو خود می‌گوید: «اگر تو خواهر من بودی سَرتو می‌بریدم، بی‌ناموسی خط قرمز همه ایرانی‌هاست، یه مردی/پدری/برادری/پسرعمه‌ای تو دوبی نیست بیاد گیساتو بگیره بیاره ایران بندازدت تو اتاق؟ چرا با عرب‌های عربستانی تفریح می‌کنین؟ چرا نسل جدید اینقد بی‌حیا شدن؟» سیمین پورمهر نیز در پاسخ به هتاکی اسلامی گفت:«من این چند روز حالم به شدت بد بود ، ویدئوی من درباره هزینه گران زندگی در دوبی بوده است! من گفتم با پولی که یک شب برای غذا خوردن در دوبی صرف می‌شود، می‌توانید یک هفته به روسیه سفر کنید.» پورمهر در ادامه از شوکه شدن خودش در پی حرف‌های آیسان اسلامی صحبت کرد و گفت:« باورم نمی‌شود که چطور یک نفر می‌تواند این همه خشونت داشته باشد؟! در دوبی ‌هزاران درهم هزینه می‌کنید برای رستوران که می‌شود ‌هزار‌دلار و سفر یک هفته‌ای من به روسیه هم‌ هزار‌دلار شد. چرا فقط منفی فکر می‌کنید؟ مگر من چه گناهی کردم!» پس از واکنش‌های شدید در شبکه‌های اجتماعی به صحبت‌های زن‌ستیزانه و رکیک آیسان اسلامی، این چهره جنجالی اینستاگرام با انتشار ویدئویی کوتاه عذرخواهی کرد. اما به عقیده بسیاری از جامعه‌شناسان این عذرخواهی فایده چندانی برای افکار عمومی نداشته است چراکه قاتلان هم پس از ارتکاب قتل پشیمان می‌شوند و عذرخواهی می‌کنند. بسیاری از آنها پس از قتل می‌گویند:«عصبانی بودم یه کاری کردم.» این در حالی است که از قضا یکی از هولناک‌ترین زن‌کشی‌ها با الگوی مورد اشاره آقای اسلامی، در سال ۱۳۹۹ رخ داده است. «رومینا اشرفی»، دختر ۱۳ساله اهل روستای لمیر از توابع تالش در استان گیلان، در خواب با ضربه داس پدر بر گردنش کشته شد. یا قتل «غزل» (مونا) حیدری در اهواز به دست همسر و برادر همسرش نیز، یکی دیگر از زن‌کشی سال‌های اخیر است که افکار عمومی را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داد، به‌ویژه وقتی تصویر هولناک سر بریده او در دست همسرش در خیابان منتشر شد. با این حال عده‌ای در مقام دفاع از اظهارات آیسان اسلامی هستند. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد در سه ماهه نخست سال‌های ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ دست‌کم ۸۵ زن و دختر توسط شوهر، پدر، برادر و… که جزو مردان نزدیک به آنها بوده، کشته شده‌اند. طبق این بررسی در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۲۲ زن و دختر، در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۲ دست‌کم ۲۸زن و دختر و در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۳ نیز دست‌کم ۳۵ زن و دختر در شهرهای مختلف ایران به قتل رسیده‌اند. در این میان طی سه ماهه نخست سال ۱۴۰۳ بیشترین تعداد قتل‌ها در شهرهای «ارومیه، تالش، تبریز، مشهد، ایرانشهر و تهران» رخ داده که «تهران با ۵ مورد زن‌کشی» در صدر این آمار بوده، همچنین طی همین بازه زمانی در سال ۱۴۰۲ بیشترین تعداد قتل‌ها در شهرهای «دیواندره، کوهدشت و تهران» به وقوع پیوسته که «تهران با ۱۱مورد زن‌کشی» در صدر بوده و در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۱ نیز بیشترین قتل‌ها در شهر «تهران با ۱۰مورد زن‌کشی» رخ داده که اکثر این قتل‌ها در بازه زمانی مشابه توسط «شوهران» قربانیان رخ داده است. تا جایی که در سال ۱۴۰۱، ۱۶زن، سال ۱۴۰۲، ۱۵زن و در سال ۱۴۰۳، ۲۷زن به دست همسران خود به قتل رسیده‌اند. در نتیجه اینگونه سخنان در فضایی که میلیون‌ها جوان و نوجوان به تماشایی آن می‌پردازند، بازتاب خوبی در جامعه ندارد اما با این همه ایراد مشخص نیست چرا افراد او را دنبال می‌کنند؟!
تاثیر ادبیات مردسالارانه بر هیجانات نوجوانی
امیرمحمود حریرچی، آسیب‌شناس اجتماعی با اشاره به تاثیر ادبیات خشونت‌وار و جنسیت‌زده در نوجوانان به «جهان‌صنعت» گفت: متاسفانه اخیرا نوجوانان بیشتر وقت خود را صرف شبکه‌های مجازی می‌کنند و پیوند کمتری با خانواده و گروه همسالان خود دارند و تاثیرپذیری بیشتری نیز از این فضا دارند. ازجمله مشکلاتی که ممکن است برای نوجوانان در صورت استفاده نادرست از اینترنت و فضای مجازی به عنوان آینده‌سازان جامعه پیش بیاید، افت تحصیلی و کاهش عملکرد آموزشی آنان است. اما از سوی نوجوانان چنان تحت تاثیر افراد معروف اینستاگرام قرار می‌گیرند که گاها الگو‌برداری رفتاری می‌کنند بنابراین نوجوانی که جذب افرادی مثل آیسان اسلامی می‌شود، صرفا جذب ادبیات او نمی‌شود بلکه جذب سبک زندگی رویایی می‌شود.
وی افزود: به نظر می‌رسد محتوای تولید شده در شبکه‌های اجتماعی هر‌چقدر مبتذل‌تر، رکیک، فاقد هنر و آموزش باشد، دنبال‌کنندگان بیشتری دارد. خیلی اتفاقی و تصادفی مدتی قبل با صفحه این آقا آشنا شدم. متوجه شدم که پیشتر محتوای تولید شده توسط او کمتر جنسیت‌زده و بیشتر به کلماتی که به «لوطی‌مسلکان» منتسب هستند نزدیک بود. در گذشته مدام درباره آدم‌های فقیر حرف می‌زد اما از یک جایی به بعد انگار متوجه شده که محتواهای جنسیت‌زده لایک و کامنت و توجه بیشتری می‌گیرند. در ویدئوهایی اخیر ایشان اگر سخنان ناسزایی او را از صحبت‌هایشان حذف کنید، فقط بازوهای ساخته شده‌اش باقی می‌ماند و بس.
این جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه گاهی مخاطبان هستند که مسیر حرکت اینفلوئنسرها را تعیین می‌کنند، بیان کرد: همانطور که بعد از واکنش‌ کاربران شبکه اجتماعی، آیسان اسلامی تصمیم گرفت ویدئویی تهیه کند و در آن به‌اصطلاح عذرخواهی کند و برای اظهارات سراسر خشونت و زن‌ستیزانه خود، توجیهاتی از قبیل عصبانی بودن یا حتی کژفهمی صحبت‌های زن جوان مخاطب خود بیاورد به همین شیوه هم او متوجه شده که ادبیات زن‌ستیز و جنسیت‌زده از سوی شمار زیادی از مخاطبانش مورد قبول است و برایش لایک و بازدید و طبعا درآمد به‌دنبال دارد.
این آسیب‌شناس اجتماعی با اشاره به افزایش دنبال‌کنندگان آیسان اسلامی پس از انتشار این ویدئو گفت: متاسفانه این روزها تماشای فضای خصوصی افراد در اینستاگرام جذابیت زیادی برای مردم ایجاد کرده است. بعد از انتشار ویدئو آیسان هم دقیقا همین اتفاق افتاد. کنجکاوی در گرفته برای دیدن و البته این خاص جامعه ایران نیست. در تمام جهان یک کنجکاوی عمومی وجود دارد. همه می‌خواهند جا نمانند اما بخش دیگری از ماجرا که مهم‌تر است این است که یک نظارت قانونی روی محتوای شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که شما نمی‌توانید تبلیغ زن‌کشی کنید. این نظارت اجتماعی و قانونی به‌قدری زیاد است که بلافاصله شما را گزارش می‌کنند و باید در برابر قانون پاسخگو باشید اما چنین نظارتی در جامعه ایران وجود ندارد، همچنین ویدئو عذرخواهی آیسان هم دستاورد حساسیت افکار عمومی است نه فشار قانونی.
او ادامه داد: اما همین سخنان آیسان اسلامی درخصوص زنان برخی را که در فرهنگ و محیط خوبی زندگی نمی‌کنند نسبت به خواهر، مادر و همسر خود حساس می‌کند. چه‌بسا چنین موضوعاتی هم در کشور کم نداریم. از طرفی قوانین مربوط به خانواده در کشور ما کاملا مردانه است. مرد، رییس خانواده است. در صورتی که زنان در حال حاضر در بیرون از خانه کار کرده و مخارج خانه را تامین می‌کنند بنابراین باید قوانین حمایتی از زنان در این رابطه وجود داشته باشد چون یکی از موارد اختلافات خانوادگی در حال حاضر مسائل اقتصادی است. مرد باید متوجه شود که اگر زن در خانواده مخارج را تامین می‌‌کند چه جایگاهی دارد. مجازات‌های بازدارنده می‌تواند به کم شدن این نوع قتل‌ها کمک کند. مثلا در همین قتل‌های خانوادگی یا ناموسی زن توسط شوهر، پدر، برادر، عمو و دیگر افراد نزدیک خود کشته می‌شود بنابراین ولی‌دم خودشان هستند و مجازات هم نمی‌شوند بنابراین قتل‌های خانوادگی یا ناموسی به علت برخی قوانین ناکارآمد یا عدم قوانین حمایتی از زنان رخ می‌دهد.