تبعات تداوم محدودیت دامنه نوسان

«جهان‌صنعت»‌- مهم‌ترین چالش این روزهای بازار سرمایه تصمیم سازمان بورس مبنی بر دامنه نوسان یک‌ درصدی و حذف حجم مبنای یک برای نمادهای فرابورسی است. بعد از دو روز افت سنگین سازمان به سراغ محدودیت دامنه نوسان رفت. با‌ این ‌حال براساس تجربه می‌توان بیان کرد که دامنه نوسان معمولا آخرین ابزاری است که سیاستگذار باید سراغ آن برود. اولین و مهم‌ترین کار باید کنترل بحران با کمک تزریق منابع باشد که نقش بانک مرکزی و بانک‌ها و لاین‌های اعتباری در آن برجسته است. اگر بتوانیم بر ریسک‌های سیاسی فائق بیاییم و بر آنها غلبه کنیم و تکلیف کابینه نیز سریع‌تر روشن شود، قابلیت‌های یک برگشت دوباره در بازار وجود دارد که تجربه آن را در دفعات گذشته نیز شاهد بودیم. در چنین شرایط بحرانی باز شدن لاین اعتباری در قالب‌های مختلف می‌تواند به کمتر شدن عمق بحران کمک کند. البته جریان پول به‌ تنهایی برای این موضوع کافی نیست و برگشت اعتماد هم عاملی مهم است. در شرایط فعلی اگر اندک تصمیمات اعتماد‌ساز و منطقی صورت گیرد اصلا نیازی به چنین جریان پولی نیست و بازار بر مدار تعادلی قرار می‌گیرد که حتی به نفع اقتصاد است. تصمیماتی نظیر منطقی شدن نرخ بهره، از بین بردن رانت ارزی برای واردکننده‌ها و اصلاح نرخ نیما، تعیین بلند‌مدت و پیش‌بینی‌پذیر بودن مولفه‌های موثر در سودآوری شرکت‌ها، جلوگیری از قیمت‌گذاری دستوری و به رسمیت شناختن بازارهایی نظیر بورس کالا به عنوان مرجع قیمت‌گذاری و در یک کلام حرکت به سمت عقلانیت و اقتصادی منطقی می‌تواند به ‌سرعت اعتماد را به بازار بازگرداند. به اعتقاد کارشناسان جریان پولی تماشاگر را به سمت بازار سرمایه آورده و به تقویت بازارهای اولیه و ثانوی منجر می‌شود اما تاکنون نشانه‌هایی از آن دریافت نشده است. در چنین شرایطی وقتی تکلیف کابینه‌ جدید مشخص نشده انتظار چنین تصمیماتی هم کمی سخت است. از طرفی به دلیل اینکه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری اقدام خاصی به‌ منظور بهبود وضعیت بازار صورت نگرفته و نرخ اوراق بدون ‌ریسک حدود ۳۰‌‌درصد است و ریسک‌های سیاسی نیز وضعیت خوشایندی ندارند، فضای نامساعد بازار سرمایه چندان دور از تصور نبوده‌ است، از این‌ رو به ‌نظر می‌رسد تا انتخاب کابینه اقتصادی دولت چهاردهم و استقرار متولیان جدید بازار در سایه انجام اقدامات عملیاتی شرایط بازار تغییر چندانی نکند. از طرفی محدود ‌شدن دامنه ‌نوسان که از روز یکشنبه اعمال شد نیز از دیگر اقدامات سازمان بورس و اوراق‌ بهادار بود که به موجب کنترل شرایط هیجانی در بازار ایجاد شد، با این‌ وجود انتظار می‌رفت این اقدام روز چهارشنبه هفته گذشته همزمان با آغاز تنش‌ها رخ می‌دهد که این اتفاق رخ داد. پس از ریزش‌های نسبتا سنگین روزهای چهارشنبه و شنبه تاثیر محدودیت دامنه‌ نوسان کاهش پیدا می‌کند، با این ‌وجود به ‌نظر می‌‌رسد اقدام فعلی به دلیل کاهش سرعت اصلاح نمادهای گوناگون اقدام موثری می‌توان قلمداد کرد. از این‌ رو با توجه به اینکه شرایط فعلی بازارهای مالی غبارآلود و مبهم است، اقدام سازمان در محدود‌ کردن دامنه ‌نوسان را با تاخیر زمانی می‌‌توان تاثیرگذار دانست. نکته دیگر این است که بازار به انتشار اخبار مثبت مانند افزایش دلار نیما و لغو مصوبه نرخ خوراک نیم‌‌نگاه‌ کوتاهی داشته ‌است. انتظار می‌رود یکی از اصلی‌‌ترین اقدامات دولت فعلی ‌افزایش دلار نیمایی تا سطح ۵۰‌هزار ‌تومان دور از دسترس نخواهد بود، از این ‌رو چنین به ‌نظر می‌رسد که کاهش ریسک‌های فعلی می‌‌تواند شرایط با‌ثبات‌‌تری به بازارها ببخشد.
نگاه کارشناسی
سرور قاراخانی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: محدودیت دامنه نوسان کاری است که ما در این مدت اخیر بارها شاهد آن از سمت سازمان بورس بوده‌ایم که این کار نشان داد این محدودیت در بازار واقعا موثر نبود و همچنان فشار فروش کاذب ایجاد شده که خود عامل مخرب بودن نیز به حساب می‌آید.
او افزود: محدودیت دامنه نوسان مکانیسم عرضه و تقاضا را با مشکل مواجه می‌کند و قدرت نقدشوندگی بازار را از بین می‌برد. محدودیت دامنه نوسان بازار را به حالت کما می‌برد و این اتفاق باعث می‌شود حال بازار نه‌تنها خوب نشود بلکه با برگشت دامنه نوسان حتی اوضاع بدتر از قبل نیز شود چراکه هیجانات ناشی از ریسک‌های سیستماتیک خالی نمی‌شود و خود باعث ایجاد هیجانات جدید می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: به نظرم بهترین راه ممکن برای کاهش هیجانات تعطیل کردن بازار است. کاری که در تمامی بورس‌های دنیا انجام می‌شود، با محدودیت دامنه نوسان فقط و فقط اوضاع بدتر از قبل می‌شود و جذابیت کوتاه‌مدت بازار نیز از بین می‌رود. همین که دامنه محدود می‌شود و نوسان‌گیران و سفته‌بازان شاهد نقدشوندگی بازار نیستند و همین باعث از بین رفتن جذابیت برای سرمایه‌گذاران نیز
می‌شود. قاراخانی تصریح کرد: عملا الان بازار هم مصداق کامل تعطیلی و بی‌رونق بودن بازار است، با این تفاوت که سرخطی‌های صف‌های فروش بیشتر و بیشتر می‌شود‌، بنابراین این راهکار از سمت سازمان که همیشه در حال تکرار این راه است در بلند‌مدت اثر خوبی برای بازار و جذابیت آن ندارد و باید به فکر راهکارهای موثر دیگر همچون تعطیلی بازار، تزریق پول، حمایت صندوق توسعه ملی و‌… بود. بازار در حال حاضر نیاز به حمایت و ورود پول بسیار قوی در جهت تشویق روحیه سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری و بازگشت اعتماد به سمت مردم جهت سرمایه‌گذاری مجدد دارد.