بیم‌ها و امیدهای گردشگری

نادر نینوایی- گردشگری سازمان ملل متحد، وزرای اقتصادهای G20 را برای پیشبرد سیاست‌های گردشگری در سراسر این صنعت گردهم آورده است.
در آستانه نشست رسمی وزرای گردشگری گروه 20، این رویداد جانبی خواستار رویکرد جدیدی در سیاست و حکمرانی گردشگری شد تا تمرکز صنعت توریسم بیش از پیش بر مردم و سیاره زمین باشد.
با برگزاری این رویداد تحت ریاست برزیل، نمایندگان بلندپایه آذربایجان، کانادا، شیلی، هند، اندونزی، جامائیکا، عربستان سعودی، اسپانیا و ایالات متحده آمریکا و همچنین بانک توسعه بین آمریکایی گردهم آمدند و بر اهمیت و تاثیر مثبت نگاه به گردشگری تاکید داشتند. اهمیت و جایگاه گردشگری در اقتصاد و جامعه و پتانسیل آن برای کمک به اهداف توسعه پایدار و کاهش نابرابری در داخل و بین کشورها از جمله نکات مدنظر در این نشست بود.نگاهی به آمار اعلامی در این نشست روشن می‌کند که گردشگری کشورهای عضو گروه 20 نسبت به دوران پیش از همه‌گیری کرونا یعنی سال 2019، رشد چشمگیری داشته و صنعت گردشگری باوجود تمام چالش‌های موجود، شرایط مثبتی را برای این کشورها رقم زده است. این آمار مثبت برای کشورهای عضو گروه 20 اما در حالی ثبت شده است که ایران باوجود رشد مثبت همچنان نتوانسته به شرایط پیش از همه‌گیری کرونا بازگردد.
اهمیت مشارکت و پایداری در توریسم
در افتتاحیه رویداد گردشگری سازمان ملل متحد، زوراب پولولیکاشویلی، دبیرکل گردشگری سازمان ملل گفت: چالش‌های پیش روی ما بسیار زیاد است. با وجود این، فرصت‌های ارائه‌شده توسط بخش گردشگری که شغل ایجاد می‌کند و توانایی استفاده هم‌افزا از توان مردم را دارد نیز بالاست. با توجه به این شرایط، برای دگرگونی واقعی بخش گردشگری، به سیاست‌های جدید و مدل‌های حکمرانی جدید نیاز داریم. ما باید جوامع و محیط‌زیست را در مرکز سیاست‌های خود قرار دهیم و به هماهنگی قوی‌تر بین همه سازمان‌های دولتی و همچنین در میان ذی‌نفعان ملی و محلی توجه کنیم.سلسو سابینو، وزیر گردشگری برزیل نیز در این نشست گفت: گردشگری حوزه‌ای با اهمیت برای جهان است. پایداری در صنعت گردشگری اولویت است و صنعت توریسم زمانی که به شیوه‌ای مسوولانه توسعه یابد و از محیط‌زیست، فرهنگ و تاریخ محافظت کند، موفق‌ترین راه برای توسعه کشور‌هاست.وی تاکید کرد: برزیل این بحث بسیار ضروری را رهبری می‌کند و ما بسیار خوشحالیم که میزبان توریسم G20 در قلب آمازون هستیم.
ترسیم راه پیش روی گردشگری توسط وزرای G20
وزرای G20 قصد دارند در گفت‌وگو‌های خود آینده پیش روی صنعت گردشگری را ترسیم کنند.
در حالی که جهان با چالش‌های متعددی مواجه است، شرکت‌کنندگان توافق دارند با توجه به اثرات خارجی چندبعدی فزاینده‌ای که در گردشگری وجود دارد، برای بازنگری و مدیریت گردشگری برنامه‌ریزی کنند. موارد کلیدی مورد اشاره شامل نیاز فوری به حکمرانی جدید مبتنی بر مشورت و مشارکت منظم ساکنان، هماهنگی قوی‌تر میان همه سازمان‌های دولتی و مقامات ملی و محلی و همچنین با بخش خصوصی است.
سیاست‌های هدفمند در مورد جنسیت، شمول اجتماعی، مشاغل مناسب، تغییرات آب‌وهوا، چرخش، خالص طبیعت و توسعه منطقه‌ای در تمام زمینه‌های گردشگری در گفت‌وگوها مورد توجه و بحث قرار گرفته است.
بهبود سنجش تاثیر گردشگری در سه‌بعد آن یعنی سطوح ملی و محلی و زیست‌محیطی در این گفت‌وگوها مورد تاکید قرار گرفت. افزون بر این، شرکت‌کنندگان از تصویب اخیر چارچوب آماری سازمان ملل برای اندازه‌گیری پایداری گردشگری استقبال کردند.
آمار مثبت اقتصادهای برتر
در گردشگری
نگاهی به آمار اعلامی مشخص می‌کند اقتصادهای گروه‌20 بیش از 70‌درصد از کل ورودی‌ها و دریافتی‌های گردشگران بین‌المللی در سراسر جهان و 82‌درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی گردشگری را از آن خود کرده‌اند.
در سال 2023، کشورهای‌ گروه20 به‌طور مستقیم 1/3درصد از تولید ناخالص داخلی یعنی 5‌درصد از کل صادرات گروه و 23‌درصد از کل صادرات خدمات آن (3/1تریلیون دلار) را به خود اختصاص داده‌اند.در سال 2023، اقتصادهای عضو G20 چیزی حدود 900میلیون گردشگر بین‌المللی داشته‌اند. در هفت‌ماهه اول سال 2024، ورود گردشگران بین‌المللی به گروه‌20 به 97‌درصد از سطوح قبل از همه‌گیری رسیده است. کشورهایی مانند عربستان سعودی 73‌درصد رشد مثبت، ترکیه 15درصد و اسپانیا 11درصد رشد مثبت نسبت به دوران پیش از کرونا داشته و توانسته‌اند از آمار سال 2019 پیشی بگیرند. این در حالی است که ایران باوجود رشد مثبت همچنان نتوانسته در زمینه جذب گردشگران بین‌المللی به سطح سال 2019 یعنی سال پیش از همه‌گیری کرونا برسد.
وضعیت ایران در حوزه گردشگری
براساس نمودار گردشگران ورودی بین‌المللی در سال ۲۰۲۴ و در بخش مرتبط با ایران، در ماه ژانویه (دی ـ بهمن ۱۴۰۲) ۴۹۴‌هزار و ۶۹۶ نفر، در ماه فوریه (بهمن ـ اسفند ۱۴۰۲) ۵۰۶‌هزار و ۳۱۳ نفر و در ماه مارس (اسفند ۱۴۰۲- فروردین ۱۴۰۳) هم ۳۱۳‌هزار و ۳۹۶ مسافر از خارج کشور به ایران وارد شده‌اند که در مجموع عدد یک‌میلیون و ۳۱۴‌هزار و ۴۰۵ نفر را نشان می‌دهد.ورود گردشگر و مسافر بین‌المللی در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۴ در حالی نسبت به آمار ۶۸۸‌هزار و ۹۶۷نفری در مدت مشابه سال ۲۰۲۳ رشد «مثبت» را نشان می‌دهد که همچنان فاصله زیادی با آمارهای پیش از همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۱۹ دارد. سازمان جهانی گردشگری در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۱۹ آمار ورود بیش از دو‌میلیون مسافر خارجی به ایران را ثبت کرده است.نگاهی به این وضعیت روشن می‌کند که ایران هنوز نتوانسته اقتصاد گردشگری را احیا کرده و به لحاظ جذب گردشگر ورودی به شرایط قبل از کرونا برسد. به نظر می‌رسد بروز تنش‌های داخلی و منطقه‌ای در سال‌های پس از همه‌گیری باعث شده ایران برای احیای صنعت گردشگری خود با چالش مواجه باشد.در این شرایط چشم امید فعالان گردشگری کشور به سیاست خارجی دولت چهاردهم است و این امیدواری وجود دارد که با بهبود روابط بین‌المللی و رفع تحریم‌ها، زمینه برای بازگشت صنعت گردشگری به شرایط پیش از همه‌گیری و حتی دوران شکوفایی پس از امضای برجام فراهم شود.