بیداد قاچاق در سینما

گروه فرهنگ و هنر- روند انتشار مکرر نسخه‌های قاچاق و غیرقانونی برخی فیلم‌ها در ماه‌های اخیر، سینمای ایران را با چالشی غامض و دشوار روبه‌رو کرده است. چالش قاچاق فیلم‌های سینمایی از اولین روزهای سال ۱۴۰۲ شروع شده و مشخص نیست که تا چه زمانی ادامه یابد. در ماه‌های اخیر، انتشار نسخه‌ غیرقانونی و قاچاق فیلم‌هایی چون «برادران لیلا»، «جنگ جهانی سوم» و
«خط فرضی»، سینمای ایران را با چالشی غامض و دشوار روبه‌رو کرده است. در جدیدترین اتفاق هم فیلم «تفریق» قاچاق شد تا عمق فاجعه بزرگ و بزرگ‌تر شود.
این درحالی است که چندی پیش، نسخه پرده‌ای ناقصی از فیلم سینمایی «فسیل» نیز در فضای مجازی منتشر شد. اگرچه این اتفاق نتوانست خللی در روند فروش بالای این اثر کمدی ایجاد کند، اما هشداری دوباره‌ برای یادآوری معضل حل‌نشده قاچاق فیلم در سینمای ایران بود. باید به این نکته توجه داشت که غالب تولیدات سینمای ایران مانند «فسیل»، ظرفیت و بخت فروشی بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان در گیشه را ندارند و به مجرد انتشار نسخه‌های غیرقانونی‌شان، می‌توانند با زیان‌های مالی کمرشکن و جبران‌ناپذیری مواجه می‌شوند.
اکنون در سینما با شماری از فیلم‌های اکران‌نشده مواجه‌ایم که با چالش عدم نمایش عمومی روبه‌رو هستند. این درحالی است که به جز بازیگران، عوامل بسیار دیگری نیز در تولید یک اثر سینمایی نقش دارند که نباید حقوق آنها نادیده گرفته شود؛ به‌ویژه افرادی که در پشت صحنه آثار سینمایی حضور دارند و بیش از بازیگران و دیگر عوامل اصلی فیلم، معیشت‌شان به سینما گره خورده است. افرادی که در چارچوب قوانین کشور و عمدتا در مشاغلی چون طراح گریم، طراح صحنه و لباس، صدابردار، نورپرداز، نیروهای تدارکات و… فعالیت می‌کنند و میزان دریافتی‌ آنها به‌طرز فاحشی با دریافتی بازیگران، متفاوت است.
به نظر می‌رسد سازمان سینمایی به عنوان متولی و سیاستگذار اصلی سینمای ایران، هنوز نتوانسته است نقش محوری و بازدارنده خود را در راستای کاهش روند مخرب قاچاق فیلم در سینما به درستی ایفا و انتظارات را برآورده کند. اگرچه این سازمان در سال ۱۴۰۱ جلسه فوق‌العاده‌ای را به منظور مقابله با قاچاق فیلم‌ها تشکیل داد، اما پس از آن جلسه، خبر خاصی از اقدامات عملی عاجل و بازدارنده نشد و گویی این مساله در میان انبوه مسائلی که سازمان سینمایی با آنها دست به گریبان است، به فراموشی سپرده شد.
بدیهی است که تداوم روند قاچاق فیلم در سینمای ایران، رویه مهلکی است که موجب سرمایه‌سوزی (به ویژه سرمایه‌های متعلق بخش خصوصی) و تضعیف مضاعف اقتصاد نحیف سینمای ایران می‌شود، لذا ضروری است که سازمان سینمایی به منظور جلوگیری از تشدید دوقطبی، نقش موثر و سازنده خود را در راستای بهبود چالش ویرانگر قاچاق فیلم در سینمای ایران ایفا کند.
انتظار می‌رود که با توجه به صف طولانی فیلم‌هایی که به دلیل برخی واکنش‌های هنجارشکنانه‌ یکی از عوامل، هنوز به فهرست اکران نرسیده‌اند، این سازمان با مداخله عاجل و موثر خود به معضل قاچاق فیلم، زمینه تحرکات منفعت‌طلبانه افرادی که با رفتارهای نسنجیده و ناشیانه خود، به شکلی غرض‌ورزانه و هدفمند، در پی آسیب زدن به بنیان فرهنگ و هنر این مرز و بوم بوده و آشکارا معیشت هنرمندان نجیبی که در چارچوب قوانین کشور فعالیت می‌کنند را هدف گرفته‌اند، محدود کند و بیش از این به آنها اجازه یکه‌تازی و جولان ندهد.