بورس روی خط صعود

بهار ۹۷، با طراوت و تازگی خاصی برای بورس تهران به پایان رسید و سه ماهه ابتدایی سال به عنوان برگ زرین کتاب تاریخ بازار سرمایه ثبت شد. در این مدت بورس تهران توانست برای نخستین بار به شاخص کل شش رقمی دست یابد؛ موضوعی که در طول سال‌ها فعالیت این بازار بی‌سابقه بود. به گزارش سنا، پرونده سه ماه فعالیت بورس تهران روز چهارشنبه در حالی بسته شد که این بازار توانست به مدد چرخش در نیمه دوم خرداد بازدهی بیش از ۱۳ درصد را به ثبت برساند. بازار سهام همچنین در این مدت توانست با کانال‌شکنی‌های متعدد به کانال ۱۰۹ هزار واحد وارد شود. ارزش معاملات بازار سهام نیز در این مدت توانست رکورد جدیدی را به ثبت برساند و به بیشترین رقم از روزهای ابتدایی سال ۹۴ برسد. طی سه ماه اخیر تحولات زیادی در زمینه سیاسی – اقتصادی، بورس را تحت تاثیر قرار داد؛ تحولاتی که هرکدام به نوبه خود سیطره ابهامات را در بازار افزایش داده بود. با این وجود در نهایت این بورس تهران بود که با عبور پرقدرت از تمام این ریسک‌ها و کاهش ابهامات توانست روزهای دلنشین سرمایه‌گذاری را برای بازیگران این بازار رقم بزند. یکی از موضوعات بسیار مهم سه ماهه نخست سال برای اقتصاد ایران و بازار سرمایه، در خصوص توافق هسته‌ای و اظهارات ترامپ در این مورد بود. بیش از یک دهه است که موضوع توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵ در صدر خبرهای سیاسی – اقتصادی کشور قرار دارد. کش و قوس‌های فراوان در این زمینه و برگزاری نشست‌های متعدد میان کشورهای خارجی و ایران سرانجام منجر به حصول توافق و امضای برجام شد. با این وجود پس از روی کار آمدن رییس‌جمهور جمهوریخواه آمریکا و تهدید‌های مکرر وی در خصوص خروج آمریکا از این توافق، بار دیگر ابهامات بسیاری اذهان عمومی را فرا گرفت. در همین زمینه بورس که سال جدید را با حرکتی صعودی آغاز کرده بود، تحت تاثیر ابهام در خصوص سرانجام برجام، وارد فاز انتظاری شد و با حرکتی آرام نخستین ماه سال را به پایان رساند. با این حال دونالد ترامپ اوایل اردیبهشت تصمیم آمریکا مبنی بر خروج از برجام را اعلام کرد. در حالی که بسیاری پیش‌بینی افت شاخص را در آن دوره داشتند اما بورس تهران شاهد آغاز دور جدیدی از فعالیت سهامداران شد. بعد از اعلام خبر خروج ایالات متحده از برجام، حمایت دیگر کشورها به خصوص کشورهای اروپایی از این معاهده باعث شد سهامداران در فضای مثبت به فعالیت خود ادامه دهند و کمترین اعتنایی به این موضوع نداشته باشند.
تاثیر سیاست‌های دولت
اما دیگر موضوع مهم اقتصادی کشور طی مدت مزبور در خصوص روند صعودی نرخ دلار در بازار داخلی بود. دلار که در فروردین ماه به محدوده قیمتی شش هزار تومان رسیده بود، دولت را بر آن داشت تا نرخ چهار هزار و ۲۰۰ تومان را به عنوان رقم واحد اعلام کند. افزایش نرخ دلار از ماه‌های پایانی سال ۹۵، برای شرکت‌های صادرات‌محور بورسی با افزایش درآمد همراه بود. با این وجود، با اعلام تک‌نرخی شدن ارز از سوی دولت، بار دیگر این ابهام به وجود آمد که سیاست تعیین نرخ ارز این شرکت‌ها به چه نحوی مشخص می‌شود. به عنوان مثال شاخص گروه پتروشیمی در یک ماه اردیبهشت روندی کم‌نوسان را تجربه کرد. با توجه به اینکه عموما اثرپذیری قابل توجه این صنعت از سیاست ارزی است و یکی از اهرم‌های مهم سودآوری شرکت‌های پتروشیمی در نحوه قیمت‌گذاری خوراک بنگاه‌های این صنعت مشخص می‌شود، انتظار در تعیین سیاست‌های جدید باعث شد در آن زمان سهامداران با احتیاط بیشتری در بازار رفتار کنند. با این وجود در هفته‌های اخیر وزارت صنعت،معدن و تجارت با انتشار بخشنامه‌ای اعلام کرد که واحد‌های صادرکننده مجازهستند با استفاده از مکانیسم واریزنامه، ارز صادراتی خود را به متقاضیان واردات که موفق به دریافت ارز به نرخ رسمی نشده‌اند، به قیمت توافقی واگذار کنند. از سوی دیگر خبر تصویب محاسبه نرخ خوراک تولیدکنندگان پتروشیمی با دلار سه هزار و ۸۰۰ تومانی در همان روزها نیز معاملات این صنعت بورسی را داغ کرد. در نهایت با تدبیر دولت در خصوص این شرکت‌ها، تمامی ابهامات برطرف شد و تعدد حضور سهامداران در سمت تقاضا به خوبی محسوس بود.
آغاز روند صعودی
بر اساس آمارها بورس تهران در سه ماهه ابتدایی سال بازدهی بیش از ۱۳ درصد را به ثبت رسانده است که عمده این رشد در روزهای پایانی خرداد به ثبت رسیده است. همان‌طور که گفته شد بورس سال جدید را با روندی صعودی آغاز کرد اما در ادامه تحت تاثیر تحولات برجام و سیاست‌های جدید ارزی با آرامش بیشتری به فعالیت خود ادامه داد. با اظهار نظر ترامپ در خصوص برجام و تا حدودی شفاف شدن فضای ارزی کشور، آنچه به وضوح مشاهده شد افزایش تقاضای سهام از سوی بازیگران بازار بود. رشد شاخص در اواسط اردیبهشت ماه در حالی صورت گرفت که عمده تقاضای سهامداران در نمادهای کوچک مشاهده شد. گواه این نکته نیز بازده مثبت شاخص هم‌وزن در دومین ماه سال بود. برهمین اساس شاخص هم‌وزن توانست با رشدی بیش از چهار درصد به کار خود خاتمه دهد. تقاضای خرید آن دوره که عمدتا از سوی سهامداران عمده آغاز شد و به سهامداران خرد سرایت کرد، فضای بورس تهران را با چرخش قابل ملاحظه‌ای همراه کرد و زمینه‌ساز تحولات چشمگیر خردادماه بورس شد. شاخص کل که در آخرین روز اردیبهشت در میانه‌های کانال ۹۵ هزار واحدی به کار خود پایان داده بود، در نخستین روزهای خرداد نیز با نوسان‌های محدود به کار خود ادامه داد.به طور سنتی، شروع خرداد با افزایش ترافیک برگزاری مجامع شرکت‌ها همراه می‌شود. از این روز بازیگران بازار طی این مدت استراتژی خرید خود را با نتایج این مجامع تخمین می‌زنند و این موضوع یکی از دلایل روند آرام بازار در هفته‌های اول خرداد بود. اما این روند دوام چندانی نداشت و بورس تهران تحت تاثیر تحولات اقتصاد کلان در حوزه ارز و سکه و همچنین روند بازارهای جهانی توانست با گشایش‌های بسیاری همراه باشد.در روز ۲۳ خرداد نماگر بورس تهران توانست با جهش بی‌سابقه دو هزار و ۷۶۸ واحدی، سه کانال شکنی متوالی در یک روز داشته باشد. شاخص بورس در آن روز توانست به رقم ۹۹ هزار و ۱۴۶ واحد برسد و رکورد تاریخی جدیدی را به ثبت برساند. اما این پایان ماجرا نبود و در روز‌های بعد نیز این رکوردشکنی‌ها ادامه داشت تا جایی که طی شش روز معاملاتی همراه با ۱۰ کانال شکنی، بازدهی بورس به بیش از ۱۰ درصد رسید. به این ترتیب نماگر شاخص در آخرین روز فصل بهار در کانال ۱۰۸هزار و ۸۷۲ واحدی آرام گرفت و بدین ترتیب فصل طلایی بازار سرمایه رقم خورد.
تحرک معامله‌گران
در اولین ماه سال‌جاری و طی ۱۵ روز معاملاتی در مجموع حدود ۱۰ میلیارد و۵۰۰ میلیون سهم به ارزش تقریبی ۱۵۰۰ میلیارد تومان معامله شد. بر همین اساس متوسط ارزش معاملات در این مدت به حدود ۹۸ میلیارد تومان رسید.اما اردیبهشت همراه با رشد نسبی این مولفه‌ها همراه بود. به‌طوری‌که طی ۲۲ روز معاملاتی حدود ۱۵ میلیارد و ۳۴۵ میلیون سهم به ارزش تقریبی ۳۲۴۵ میلیارد تومان داد و ستد شد. همچنین میانگین ارزش معاملات طی این ماه با رشد حدود ۱۵ درصدی نسبت به ماه قبل به محدوده ۱۱۰ میلیارد تومان رسید.اما این ارقام در خردادماه تحت تاثیر تقاضای قابل توجه خرید سهام سهامداران با رشد بسیار زیادی همراه شد. بررسی تغییر مالکیت سهامداران در این ماه حاکی از دست به دست شدن عمده سهم‌ها از سوی بازیگران حقوقی به حقیقی بود. تزریق نقدینگی قابل توجه از سوی سهامداران خرد که به زعم بسیاری از کارشناسان از بازارهای دیگر (ارز و سکه) صورت گرفته بود، باعث شد رکوردشکنی‌های قابل توجهی نیز در این زمینه به ثبت برسد. با توجه به اینکه طی چندماه اخیر میانگین ارزش معاملات حدود ۲۰۰ میلیارد تومان بود، در نیمه دوم خردادماه وتحت تاثیر روند پرشتاب بورس تهران میانگین ارزش معاملات به محدوده ۶۰۰ میلیارد تومان رسید. در همین راستا در آخرین روز معاملاتی خردادماه ارزش معاملات به ۶۷۰ میلیارد تومان رسید که این رقم نسبت به میانگین یک سال قبل با رشد ۲۹۸ درصدی همراه بود.آمارها حاکی از آن است که طی سه ماه نخست سال، صنایع محصولات چوب با ۷۰ درصد رشد، استخراج کانی‌های فلزی و فلزات اساسی با رشد تقریبی ۵۰ درصدی در صدر صنایع پیشتاز بورسی قرار داشته‌اند. این آمار همچنین نشان می‌دهد ارزش سهام سه صنعت فلزات اساسی، استخراج کانی‌های فلزی و محصولات شیمیایی حدود ۳۶ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. طی این مدت بیشترین رشد مربوط به گروه فلزات اساسی بوده که تقریبا ۲۰ هزار میلیارد تومان به ارزش آن اضافه شده است.