به فکر شهروندان ایرانی باشید نه کاسبان تحریم

«جهان‌صنعت»- «نیویورک به کسی وفا نکرد؛ پس تو متفاوت باش و بدان مدیون کسی نیستی، غیر‌از ۵۱کارگر مظلوم معدن طبس، ۷۹۰‌هزار کودک جامانده از تحصیل، بازنشستگانی که کسی صدایشان را نمی‌شنود و ملتی قربانی کاسبان تنش و تحریم که حق دارد بپرسد چرا همزمان با افزایش فروش نفت، مالیات و گرانی هم بیشتر می‌شود…»؛ این توئیتی است که حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در آن خطاب به مسعود پزشکیان، توصیه کرده در جریان نخستین سفر خود به نیویورک که به‌منظور شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد انجام گرفته، به‌جز شهروندان ایرانی، به فکر هیچ‌چیز و هیچ‌کس به‌ویژه «کاسبان تحریم» نباشد.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل که علاوه‌بر سابقه چند دور حضور در مجلس، برای مقطعی در مجلس دهم ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی پارلمان را نیز برعهده داشت، در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت» به تفصیل درباره این توصیه خود توضیح داده است.
آقای فلاحت‌پیشه! با توجه به آنکه آقای پزشکیان و هیات همراه روز گذشته که به‌منظور شرکت در هفتاد‌ونهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل وارد نیویورک شدند و در این چندروز این فرصت را در اختیار دارند تا علاوه‌بر سخنرانی در صحن سازمان ملل، با شماری از سران کشورهای جهان دیدار و گفت‌وگو کنند، توصیه‌ شما به رییس‌جمهور چیست؟! به نظر شما مهم‌ترین اولویت تهران در مذاکراتی که در این چند روز انجام خواهد شد، چه مساله‌ای است؟
ببینید! من به‌شخصه معتقدم با توجه به تعریفی که نشست پاییزه سران کشورها در مقر سازمان ملل متحد وجود دارد، نیویورک مرکز دیپلماسی دنیاست. حال آنکه متاسفانه اغلب سفرهای روسای‌جمهور ما در سال‌ها و ادوار گذشته به نیویورک، عمدتا پرهزینه و بی‌فایده بودند. درنتیجه اگر آقای پزشکیان می‌خواهد به سرنوشت روسای‌جمهور پیشین دچار نشود، باید رویکردی متفاوت اتخاذ کند. باید دقت کنیم که در حال حاضر کسی دیگر منتظر شنیدن سخنرانی روسای‌جمهور نیست. امروز در عصر اطلاعات همگان به‌خوبی از جزئیات مواضع سران کشورهای جهان باخبرند و درنتیجه منتظر این نیستند که احیانا در این سخنرانی، از مواضع این رییس‌جمهور و آن نخست‌وزیر مطلع شوند یا برفرض شاهد مواضعی متفاوت و جدید از کسانی باشند که پیشتر به دفعات از مواضع‌شان درباره مسائل گوناگون پرده برداشته و افکار عمومی نیز به‌خوبی از آنچه مدنظر دارند، باخبرند. بنابراین رییس‌جمهور باید سعی کند از این فرصت برای رایزنی‌‌های رسمی و غیررسمی با سران کشورهای مختلف استفاده کند و از فرصت حضور در مقر سازمان ملل متحد و همنشینی با سران کشورهای مختلف جهان حداکثر بهره‌برداری را در راستای تحقق منافع ملی داشته باشد.
یکی از نکات مهم دیگری که در جریان بررسی ابعاد مختلف این سفر دیپلماتیک و حضور رییس‌جمهور در مقر سازمان ملل متحد باید به آن توجه داشته باشیم، این است که در روزهای گذشته شاهد انتشار یک‌سری مقالات افراطی در طیفی از روزنامه‌ها و نشریات افراطی هستیم. مقاله‌هایی که هرکدام به‌نحوی بایدها‌ونبایدهایی را برای رییس‌جمهور مطرح می‌کنند و معتقدم اتفاقا آقای رییس‌جمهور باید مشخصا در جهت عکس توصیه‌ها و تهدیدات این رسانه‌های افراطی اقدام کند. تجربه این چندسال گذشته آشکار کرده که بخش عمده منابع و توان کشور صرف اجرای سیاست‌های افراطی و رادیکالی می‌شود که ازقضا توسط همین جریان‌های افراطی و حامیان آنان در رسانه‌های افراطی به کشور تحمیل شده است. هم‌اکنون ما در شرایطی به‌سر می‌بریم که به‌روشنی شاهد شکست افراطی‌گری‌های سیاست خارجی در ایران هستیم. جالب آنکه طی چندسال گذشته نیز تلاش‌هایی انجام گرفت تا دست‌کم جلوی هزینه‌سازی‌های ناشی از بخشی از شکست‌ها گرفته شود و بر این اساس، به‌عنوان مثال شاهد بازگشایی سفارت عربستان و ازسرگیری روابط تهران و ریاض بودیم. با این همه واقعیت آن است که بخش دیگری از این راهبردها و سیاست‌های افراطی کماکان به کشور ضربه می‌زند و میلیون‌ها شهروند این مملکت هستند که تاوان سختی می‌پردازند.
با این حساب به نظر شما، رییس‌جمهور مشخصا باید چه سیاست و راهبردی را مدنظر قرار دهد؟
مساله مهمی که باید به آن توجه کنیم، این است که آقای پزشکیان باید تنها به یک عهد و میثاق پایبند باشد و آن هم عهد و پیمانی است که با مردم دارد. این در حالی است که مردم آشکارا خواهان تنش‌زدایی و رفع تحریم‌های اقتصادی هستند. بنابراین امیدوارم آقای پزشکیان بتواند در جریان سفرش به نیویورک بتواند مقدمات اجرای سیاست تنش‌زدایی با جامعه جهانی را فراهم کند، چراکه اگر این مهم محقق نشود، واقعیت آن است که سفر آقای پزشکیان هیچ فرقی با سفرهای بی‌فایده و پرهزینه روسای‌جمهور پیشین نخواهد داشت.
با توجه به تاکید جنابعالی بر اینکه مهم‌ترین مطالبه و خواست شهروندان در شرایط کنونی، رفع تحریم‌ها و اجرای سیاست تنش‌زدایی با جامعه جهانی است و در عین حال معتقدید که تنها درصورتی می‌توان سفر آقای پزشکیان به نیویورک را موفق دانست که او و همکارانش بتوانند در جریان این سفر، دست‌کم مقدمات ازسرگیری مذاکرات و اجرای سیاست تنش‌زدایی را فراهم کنند، مشخصا چقدر به تحقق این مهم امیدوارید؟! آیا به‌واقع می‌توان امیدوار بود که شاهد تحقق دستاوردهای ملموس در این سفر باشیم؟!
ببیند! اگرچه بسیار دشوار خواهد بود که طرفین برجام پس از این میزان تنش در روابط‌شان بتوانند بار دیگر به‌سمت تنش‌زدایی گام بردارند، اما طبیعتا هیات‌های مختلف حاضر در مقر سازمان ملل در این چند روز پیام‌هایی را ارسال خواهند کرد. چنانکه در بحث مذاکره میان تهران و واشنگتن نیز اگرچه دشوار است که شاهد ازسرگیری مذاکرات مستقیم باشیم اما درعین حال نباید این احتمال را نادیده بگیریم که هیات‌های اروپایی بسیار به بحث درباره جنگ اوکراین علاقه‌مندند. همچنین کاهش تنش در خاورمیانه برای این هیات‌ها دارای جذابیت است. بنابراین می‌توان امیدوار بود که این هیات‌های اروپایی نقش موثری داشته باشند؛ به‌ویژه فرانسه و مکرون که هم خواستار بازگشت ثبات و امنیت به لبنان است و هم در بحث اوکراین بسیار فعال بوده و خواستار این است که ایران در قبال جنگ اوکراین، مواضعی کاملا بی‌طرف اتخاذ کند، می‌توانیم امیدوار باشیم که این مسائل مقدمات شکل‌گیری روند همکاری‌جویانه را هموار کند؛ روندی که درصورت توفیق، می‌توانیم امیدوار باشیم که طرفین در گام‌های بعدی به سمت یک برجام جدید حرکت کنند.