بنزین دلار را گران کرد؟

جمشید عدالتیان‌شهریاری*
صحبت‌های اخیر حسن روحانی پرده از این واقعیت بزرگ برداشته که دولت با کسری شدید بودجه دست به گریبان است.
از آنجا که تحریم‌ها درآمدهای ارزی دولت را به میزان زیادی تقلیل داده است، این مساله دولت را به شناسایی منابع جدید درآمدی ناگزیر کرده است. از این‌رو سیاستگذار به اصلاح قیمت سوخت رای مثبت داد و از سیاست جدید خود در جهت افزایش قیمت بنزین رونمایی کرد.
به نظر می‌رسد اصلاح قیمت سوخت یکی از ابزارهای سیاستگذاری دولت برای تامین منابع بودجه است. در عین حال دولت دیگر ابزارهای اقتصادی همچون تعدیل قیمت ارز، افزایش مالیات و افزایش عوارض و همچنین انتشار اوراق قرضه را نیز به منظور جبران بخش دیگری از کسری بودجه به کار خواهد بست.
اما رای مثبت دولت به سیاست اصلاح قیمت سوخت آغاز خوبی برای رشد قیمت ارز بود. این در حالی است که هیچ‌گونه ارتباط منطقی و معقولی بین افزایش قیمت بنزین و افزایش قیمت ارز قابل تصور نیست. بر این اساس افزایش قیمت ارز تحت تاثیر افزایش قیمت سوخت احتمال سناریوی شناسایی منابع جدید درآمدی برای جبران کسری بودجه را تقویت می‌کند.
کاهش شدید درآمدهای نفتی دولت را در تنگنای شدید مالی قرار داده است. در عین حال تامین منابع لازم برای جبران کسری دولت را نامشخص کرده است، نتیجه این موضوع در کسری شدید بودجه هویدا می‌شود. بدیهی است اگر سیاستگذار قادر به شناسایی منابع جدید درآمدی نباشد، افزایش قیمت‌ها و افزایش تورم اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
از این‌رو می‌توان دلیل منطقی برای تکانه‌های ارزی بازار را نتیجه مستقیم افزایش قیمت‌ها دانست نه نتیجه مستقیم افزایش قیمت بنزین.
از آنجا که دامنه نوسان قیمت ارز تحت‌تاثیر گرانی بنزین حدود سه درصد بوده است، نباید از ذکر این نکته نیز غافل شد که نوسان دو تا چهار درصدی قیمت ارز تحت شرایط مختلف اقتصادی منطقی و قابل چشم‌پوشی است.
با این حال نباید فراموش کرد که قیمت ارز به نقطه مقاومت خود رسیده و دیگر قادر به درک قیمت‌های پایین‌تر از ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان نخواهد بود، بنابراین انتظار برای کاهش قیمت ارز از اساس مردود است.
* عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران