بر مدار سبز

دیبا حاجیها- بازار سرمایه در روز گذشته با رشد ملایم شاخص‌ها و تمرکز تقاضا بر نمادهای شاخص‌ساز در فضایی متعادل اما همراه با احتیاط حرکت کرد و روندی مثبت اما متعادل را پشت سر گذاشت. شاخص کل بورس با رشد 16633واحدی توانست به سطح 2870948واحدی برسد و افزایش 58/‏‏0‌درصدی را ثبت کند. این رشد در شرایطی رقم خورد که نمادهای شاخص‌سازی همچون وبملت، نوری، پارسان، شستا، تاپیکو و پارس تاثیر مثبت قابل‌توجهی را بر شاخص کل گذاشتند. شاخص کل هم‌وزن که نمایانگر عملکرد کلیه شرکت‌ها بدون در نظر گرفتن ارزش بازار آنهاست، تنها 248واحد افزایش داشت و به 846260واحد رسید. این رشد 03/‏‏0‌درصدی نشان می‌دهد که هرچند بازار کلیت مثبتی دارد اما رشد در میان تمامی شرکت‌ها یکسان نبوده و عمدتا شرکت‌های بزرگ و شاخص‌ساز بازار بودند که باعث این افزایش شدند. بازار دیروز با حجم معاملات 20‌میلیارد ورقه و ارزش معاملات 20‌هزار ‌میلیارد تومان بسته شد. سرانه خرید 63‌میلیون تومان و سرانه فروش 61‌میلیون تومان بود. ورود پول به بازار 228‌میلیارد تومان گزارش شد، با اینکه ارزش خرید حقیقی‌ها 10‌هزار ‌میلیارد تومان و ارزش فروش آنها 9‌هزار ‌میلیارد تومان بود. در مقابل حقوقی‌ها با خرید 7/‏‏8‌هزار ‌میلیارد تومان و فروش 9‌هزار ‌میلیارد تومان در سمت فروش قرار گرفتند.
فرابورس: سبز و آرام
در جریان معاملات یکشنبه فرابورس، روندی مشابه بورس مشاهده شد و شاخص کل فرابورس با رشد ۱۱واحدی به سطح 26082واحد رسید که افزایش 04/‏‏0‌درصدی نسبت به روز گذشته را نشان می‌دهد. این رشد اگرچه چندان چشمگیر نبود اما نشان‌دهنده تداوم تحرکات مثبت در این بازار است، همچنین شاخص کل هم‌وزن فرابورس نیز ۸۹واحد افزایش یافت و در محدوده 145564واحدی تثبیت شد که بیانگر رشد 06/‏‏0‌درصدی این شاخص است. در این میان نمادهای آریا، سامان، وامین و بپاس بیشترین تاثیر را بر تغییرات شاخص فرابورس داشتند. نماد آریا که یکی از تاثیرگذارترین نمادهای این بازار محسوب می‌شود، یکشنبه با افزایش تقاضا مواجه شد و توانست بخشی از رشد شاخص را رقم زده و ریزش روزهای گذشته را نیز جبران کند. از سوی دیگر، نمادهای گروه بیمه‌ای و مالی نیز در معاملات روز گذشته نقش پررنگی داشتند. حجم و ارزش معاملات در فرابورس نیز حاکی از جابه‌جایی‌های نسبی سرمایه در این بازار بود. سرمایه‌گذاران با احتیاط بیشتری اقدام به خرید و فروش کردند و برخی نمادهای کوچک‌تر نیز مورد توجه قرار گرفتند. با این حال نوسانات محدود در شاخص‌های اصلی نشان داد که بازار همچنان در حال ارزیابی شرایط و تعیین مسیر آتی خود است.
در پیچ و خم بازار
آمارهایی که از خرید و فروش سهام‌ در روز یکشنبه به‌دست آمده است، نشان‌دهنده تحرکات قابل‌توجه در میان سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی بوده است. خالص خرید حقیقی به رقم 370‌میلیارد تومان و سرانه خرید حقیقی نیز به 38‌میلیون تومان رسید که این آمارها حاکی از تمایل بالای سرمایه‌گذاران خرد به خرید سهام در این روز است. در این میان، قدرت خرید حقیقی نیز به مقدار 41/‏‏1 رسیده که به‌طور مشخص نشان‌دهنده قدرت خرید بالای افراد حقیقی در بازار است. در کنار این فشار تقاضا نیز به 51/‏‏0 رسید که مقدار بالایی است و بیانگر این است که تقاضا برای خرید سهام بیشتر از عرضه بوده و این خود می‌تواند عاملی برای رشد قیمت‌ها در کوتاه‌مدت باشد. در بین نمادهایی که بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داده‌اند، نمادهای وبملت، خودرو، خساپا، فملی و فولاد در صدر قرار دارند. این نمادها در میان سرمایه‌گذاران حقیقی توجه زیادی را جلب کرده‌اند و این امر می‌تواند به دلیل اخبار مثبت، تحلیل‌های مطلوب از آینده این شرکت‌ها یا بهبود شرایط بنیادی آنها باشد، همچنین نمادهایی که بیشترین حجم معاملات را ثبت کرده‌اند شامل وبملت، ذوب، شستا، خساپا و خودرو هستند. این نمادها نیز از جمله پرمعامله‌ترین سهم‌های بازار در این روز بوده‌اند که نشانه‌ای از جابه‌جایی زیاد سهام و فعالیت بالای سرمایه‌گذاران در این شرکت‌هاست. در رابطه با بازده روزانه نمادها، حرهشا، تکنار، غفارس، غدشت و غویتا بیشترین بازده را ثبت کرده‌اند که نشان‌دهنده عملکرد خوب این شرکت‌ها در روز گذشته است. این نمادها توانسته‌اند رشد قابل‌توجهی را تجربه و توجه سرمایه‌گذاران را جلب کنند. در مقابل نمادهایی همچون وتوسم، وتوسکا، دهدشت، فجوش و سکارون کمترین بازده روزانه را داشته‌اند. این سهام‌ها ممکن است به دلیل گزارش‌های منفی یا انتظارات منفی از وضعیت بنیادی این شرکت‌ها نتوانسته‌اند عملکرد خوبی از خود نشان دهند و این امر باعث کاهش قیمت این نمادها شده است. در بخش خرید، بیشترین خالص خرید حقیقی در نمادهای وبملت، خودرو، خساپا، وساپا و فولاد مشاهده شده است. این نمادها مخصوصا از سوی سرمایه‌گذاران خرد مورد توجه قرار گرفته‌اند و خریدهای قابل‌توجهی در این سهام‌ها انجام شده است. این امر می‌تواند به‌دلیل جذابیت این نمادها از نظر قیمت یا به دلیل اخبار مثبت پیرامون این شرکت‌ها باشد. در مقابل نمادهایی مانند وبهمن، شپدیس، بپویا، نیشکر و وغدیر بیشترین خالص خرید حقوقی را تجربه کرده‌اند. خریدهای حقوقی معمولا با تحلیل‌های بلندمدت و بررسی‌های دقیق‌تر از وضعیت مالی و آینده شرکت‌ها انجام می‌شود که این خود نشان‌دهنده اعتماد سرمایه‌گذاران حقوقی به این سهام‌هاست. از نظر فشار تقاضا، نمادهایی مانند شکربن، ختوقا، وثوق، لطیف و فرود بیشترین فشار تقاضا را داشته‌اند. این نمادها به دلیل تقاضای بالای خرید در بین سرمایه‌گذاران، افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند و این امر می‌تواند منجر به روند صعودی در قیمت این سهام‌ها در روزهای آینده شود. فشار تقاضا در این نمادها به‌طور خاص نشان‌دهنده علاقه شدید به خرید این سهام‌هاست که می‌تواند در ادامه به رشد و تقویت قیمت‌های این نمادها در بازار منجر شود. در مقابل، نمادهایی مانند اوان، فجام، ثفارس، اخابر و میدکو با بیشترین فشار عرضه مواجه شده‌اند. فشار عرضه نشان‌دهنده این است که فروشندگان نسبت به سرمایه‌گذاران خریدار در این نمادها غالب بوده‌اند و این ممکن است باعث کاهش قیمت این سهام‌ها در کوتاه‌مدت شود. این فشار عرضه می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد، از جمله کاهش اعتماد به این نمادها، نارضایتی از عملکرد مالی شرکت‌ها یا اخبار منفی که منجر به فروش بیشتر این سهام‌ها شده است. با توجه به این موارد، به‌نظر می‌رسد بازار دیروز از یک وضعیت مثبت اما متعادل برخوردار است که در آن برخی نمادها به دلیل تقاضای بالا روندی صعودی را تجربه کرده‌اند و در عین حال، نمادهایی هم با فشار عرضه مواجه بوده و نوساناتی در آنها مشاهده شده است. به‌طور کلی با توجه به حجم بالای خرید و فروش در بازار و فعالیت چشمگیر سرمایه‌گذاران خرد و حقوقی می‌توان گفت بازار در شرایط فعلی از وضعیت مناسبی برخوردار است، هرچند که نوسانات در برخی نمادها می‌تواند در آینده نزدیک تاثیراتی را بر شاخص‌های بازار بگذارد.
عملکرد کلی بازار
وضعیت بازار در روز گذشته همچنان با توازن میان روند صعودی و نزولی درگیر بود. در حالی که 50‌درصد از نمادها رشد داشتند، 50‌درصد دیگر با کاهش مواجه شدند. این نشان‌دهنده‌ای از وضعیت مبهم و نامشخص بازار است که در آن گروه‌های شاخص‌ساز از جمله بانکی‌ها، خودرویی‌ها و پالایشی‌ها بیشتر از سایر گروه‌ها مورد توجه فعالان بازار قرار گرفتند. در کنار این، صندوق‌های اهرمی که به‌طور سنتی در این شرایط نقش خاصی ایفا می‌کنند، شاهد رشد قیمت بودند اما نکته قابل‌توجه این است که این رشد بدون تغییرات چشمگیر در NAV (ارزش خالص دارایی‌ها) این صندوق‌ها رخ داده است. به عبارت دیگر، رشد قیمت‌ها بیشتر ناشی از تغییرات در بازار خود نمادها و بیشتر بر اثر جو هیجانی بوده است تا تغییرات بنیادین در ارزش دارایی‌های صندوق‌ها.
هرچند به نظر می‌رسد بازار در گارد صعودی قرار گرفته باشد اما نکته‌ای که باید در نظر گرفته شود این است که ارزش معاملات به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از سطح مورد نیاز برای شکل‌گیری یک روند صعودی پایدار است. در حالی که ارزش معاملات در حدود 8‌هزار ‌میلیارد تومان بوده است، این رقم هنوز با سطوح موردنظر برای رشد همه‌جانبه بازار فاصله زیادی دارد. بنابراین با وجود جهش‌های نسبی در برخی بخش‌ها، بازار همچنان به دلایل مختلفی از جمله حجم پایین معاملات و تردید در میان خریداران، قادر به تشکیل یک روند صعودی پایدار نیست.
در کنار این تحولات، بازار دیروز با مساله استیضاح همتی وزیر اقتصاد نیز درگیر بود. طرح استیضاح وزیر اقتصاد که اخبار آن به‌طور گسترده‌ای در کانال‌های بورسی منتشر شده بود، موجب شد تا بسیاری از سهامداران مخصوصا خریداران به ادامه کار همتی در وزارت اقتصاد امیدوار شوند. این امیدواری باعث افزایش تقاضا و ورود بیشتر خریداران به بازار شد.
در بخش دیگر در حالی که دلار به‌طور نسبی کاهش قیمت را تجربه کرده، وضعیت صندوق‌های طلا همچنان مورد توجه است. با وجود ورود پول حقیقی به این صندوق‌ها، وضعیت سرانه خرید آنها ضعیف بوده و بازار طلا با چالش‌های خاص خود روبه‌رو است. به‌نظر می‌رسد اگر دلار ادامه کاهش خود را داشته باشد، این وضعیت می‌تواند فشار بیشتری بر صندوق‌های طلا وارد کرده و موجب افت بیشتر آنها شود بنابراین سرمایه‌گذاران در این بخش باید مراقب وضعیت دلار و تاثیر آن بر قیمت طلا باشند.
صندوق‌ها چه کردند؟
صندوق‌های سهامی با ارزش معاملات 3‌هزار ‌میلیارد تومان، سرانه خرید 149‌میلیون تومان و سرانه فروش 120‌میلیون تومان در وضعیت مثبت قرار داشتند و ورود و خروج پول به این صندوق‌ها 152‌میلیارد تومان گزارش شد. صندوق‌های درآمد ثابت با ارزش معاملات 11‌هزار ‌میلیارد تومان، سرانه خرید 103‌میلیون تومان و سرانه فروش 123‌میلیون تومان خروج پول را تجربه کردند و خروج پول از آنها 298‌میلیارد تومان بود. صندوق‌های اهرمی با ارزش معاملات 2‌میلیارد تومان، سرانه خرید 205‌میلیون تومان و سرانه فروش 198‌میلیون تومان، ورود پول 70‌میلیارد تومانی را به ثبت رساندند. صندوق‌های طلا نیز با ارزش معاملات 5هزار ‌میلیارد تومان، سرانه خرید 58‌میلیون تومان و سرانه فروش 124‌میلیون تومان در وضعیت ورود پول قرار داشتند و ورود پول به این صندوق‌ها 813‌میلیارد تومان بود. صندوق‌های املاک و مستغلات با ارزش معاملات 799‌میلیارد تومان، سرانه خرید 133‌میلیون تومان و سرانه فروش 137‌میلیون تومان و ورود پول به این صندوق‌ها 37‌میلیارد تومان روز خود را به پایان بردند. در نهایت، صندوق‌های مختلط با ارزش معاملات 106‌میلیارد تومان، سرانه خرید 44‌میلیون تومان و سرانه فروش 93‌میلیون تومان خروج پول 6‌میلیارد تومانی را تجربه کردند.
ارز و نرخ بهره سکاندار بازار
وزیر اقتصاد در دوران مسوولیت خود تاثیر زیادی بر سیاست‌های ارزی و نرخ بهره دارد. در صورتی که استیضاح همتی به تغییراتی در سیاست‌های پولی منجر شود، احتمالا شاهد نوسانات بیشتری در نرخ ارز و نرخ بهره خواهیم بود. اگر وزیر جدید تصمیم به افزایش نرخ بهره برای مهار تورم و جلوگیری از افزایش نقدینگی بگیرد، این اقدام می‌تواند باعث کاهش جذابیت بازار سرمایه شود زیرا هزینه‌های تامین مالی برای شرکت‌ها و تولیدکنندگان بیشتر خواهد شد. افزایش نرخ بهره معمولا باعث افزایش بازدهی اوراق قرضه و سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک می‌شود و به همین دلیل ممکن است سرمایه‌گذاران بورس به سمت این نوع سرمایه‌گذاری‌ها حرکت کنند که در نهایت منجر به کاهش حجم معاملات و افت شاخص‌های بورس خواهد شد.
از سوی دیگر اگر دولت تصمیم به کاهش نرخ بهره بگیرد، ممکن است بازار سرمایه به‌طور موقت از این تغییرات بهره‌برداری کند اما اگر این سیاست‌ها همراه با تضعیف نرخ ارز و افزایش فشار بر قدرت خرید مردم باشد، احتمالا این روند نیز پایدار نخواهد بود. یکی از مهم‌ترین حوزه‌های سیاستگذاری وزیر اقتصاد در ایران، مدیریت و کنترل نرخ ارز است. از آنجا که نرخ ارز تاثیر زیادی بر فعالیت‌های تجاری، واردات و صادرات و مخصوصا شرکت‌های بورسی دارد، تغییرات در سیاست‌های ارزی می‌تواند تاثیرات مهمی بر بازار سرمایه بگذارد. شرکت‌هایی که در صنعت‌های صادراتی فعالیت دارند، با نوسانات ارز تحت تاثیر قرار می‌گیرند و این نوسانات می‌تواند بر سودآوری آنها و در نتیجه قیمت سهام‌شان تاثیرگذار باشد.
اگر استیضاح همتی منجر به تغییرات در سیاست‌های ارزی و نحوه مدیریت نرخ ارز شود، این تغییرات می‌تواند باعث نوسانات بیشتری در بازار ارز شود که در نهایت بر قیمت سهام شرکت‌ها تاثیر خواهد گذاشت. این تغییرات می‌توانند به کاهش یا افزایش قیمت سهام‌های خاصی که وابسته به نرخ ارز هستند، منتهی شوند.
وزارت امور اقتصادی و دارایی همچنین مسوول نظارت بر عملکرد سازمان بورس و اوراق بهادار است. استیضاح وزیر اقتصاد می‌تواند به تغییرات در سیاست‌های نظارتی و حمایتی دولت از بازار سرمایه منجر شود. این تغییرات می‌تواند شامل شیوه‌های نظارت بر عرضه‌های اولیه، نحوه نظارت بر عملکرد شرکت‌های بورسی و همچنین تدابیر حمایتی از بازار سرمایه باشد. اگر تغییرات مدیریتی در این حوزه به‌گونه‌ای باشد که از شفافیت و کارآمدی بیشتر در سازمان بورس حمایت کند، این می‌تواند باعث تقویت بازار سرمایه و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران شود اما اگر این تغییرات به بی‌ثباتی و ضعف در نظارت و مدیریت بازار منجر شود، احتمالا بازار سرمایه آسیب خواهد دید و نوسانات بیشتری را تجربه خواهد کرد. در مجموع، استیضاح عبدالناصر همتی می‌تواند در کوتاه‌مدت تاثیرات منفی بر بازار سرمایه داشته باشد، به‌ویژه از نظر روانی و افزایش نوسانات. با این حال، تاثیرات بلندمدت این رویداد بستگی به فرد جایگزین وزیر اقتصاد و سیاست‌هایی دارد که دولت جدید در پیش خواهد گرفت. اگر دولت در تلاش باشد که با اتخاذ سیاست‌های حمایتی و پایدار از بازار سرمایه و اقتصاد کشور، اعتماد سرمایه‌گذاران را بازگرداند، ممکن است این تاثیرات منفی جبران شوند. با این حال، اگر تغییرات در سیاست‌های اقتصادی و مالی کشور به سمت عدم ثبات و افزایش نااطمینانی پیش برود، احتمالا بازار سرمایه همچنان درگیر چالش‌ها و نوسانات خواهد بود.