برگ برنده پزشکیان

گروه سیاسی- ماراتن بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی مسعود پزشکیان در صحن علنی مجلس به پایان رسید و جالب آنکه هر 19 وزیر پیشنهادی به موقع از خط پایان عبور کرده و رای‌اعتماد گرفتند. اتفاقی که اگرچه بی‌سابقه نبود اما بسیار کم‌نظیر بود و از آخرین بار که همه وزیران پیشنهادی یک رییس‌جمهور موفق به کسب رای‌اعتماد از مجلس شده‌اند، نزدیک به سه دهه می‌گذرد.
برگ بازی در میدان سیاست ایران از سوی پزشکیان جلب اعتماد نهادهای بالادستی بود که با راستگویی همراه شد. این راستگویی پزشکیان اكثريت مجلس را مجاب کرد به همه وزیران معرفی شده رای دهند. تیر‌های انداخته‌شده از سوی منتقدان تندرو و به ویژه روزنامه کیهان به سنگ خورد.
پزشکیان و تکرار پروژه خاتمی 76 و‌ هاشمی 68
به بیان دقیق‌تر دیروز در حالی که کل کابینه مسعود پزشکیان موفق به کسب رای‌اعتماد مجلس دوازدهم شد که از آخرین بار که چنین اتفاقی افتاده بود تقریبا 10‌هزار روز می‌گذشت؛ درست 27 سال و سه روز پس از روزی که تمامی وزیران پیشنهادی سیدمحمد خاتمی موفق شدند در جریان نشست علنی روز 29 مردادماه 76 مجلس پنجم، نظر اکثریت نمایندگان وقت را جلب کنند. این در حالی بود که پیش از اعتماد تام و تمام مجلس پنجم به کابینه پیشنهادی خاتمی در روزهای پایانی مردادماه 76 نیز یک بار دیگر چنین اتفاقی رقم خورده بود؛ هفتم شهریورماه 68، وقتی تمامی وزیران پیشنهادی دولت نخست اکبر‌هاشمی‌رفسنجانی موفق شدند نظر مثبت اکثر نمایندگان مجلس سوم را جلب کنند. هرچند آن مجلس، همان مجلسی بود که تا پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و پیروزی ‌هاشمی‌رفسنجانی به‌عنوان رییس دولت پنجم، تحت ریاست اکبر ‌هاشمی‌رفسنجانی فعالیت می‌کرد و به باور بسیاری از ناظران نیز علت آن حمایت جانانه مجلس‌سومی‌ها از کابینه پیشنهادی ‌هاشمی‌رفسنجانی، همین احترامی بود که برای رییس‌جمهور جدید و رییس مجلس پیشین ایران در آن مقطع زمانی قائل بودند. البته به جز اکبر‌هاشمی‌رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی که در جریان تشکیل دولت‌های نخست‌شان موفق شدند برای تمامی وزیران پیشنهادی خود از مجالس سوم و پنجم رای‌اعتماد بگیرند، کابینه شهید محمدعلی رجایی که پس از عزل ابوالحسن بنی‌صدر، به‌عنوان دومین رییس‌جمهور ایران، سکان هدایت دولت را به دست گرفته بود نیز موفق شده بود برای تمامی اعضای کابینه پیشنهادی خود از مجلس رای مثبت بگیرد؛ با این همه اما نکته حائز‌اهمیت در این رابطه آن بود که او برای تمامی وزارتخانه‌ها، وزیر پیشنهاد نکرده بود.
پروژه پزشکیان؛ فراتر از پروژه ‌هاشمی
به هر تفسیر اما آنچه روزگذشته در جریان رای‌گیری نهایی برای 19 وزیر پیشنهادی مسعود پزشکیان رقم خورد، از جهاتی با اسلافش متفاوت بود. البته می‌توان گفت آنچه او در جریان کسب رای‌اعتماد برای تمامی وزیران پیشنهادی خود در مجلس دوازدهم رقم زد، از جهاتی به عملیات موفق اکبر‌هاشمی‌رفسنجانی در جریان کسب رای‌اعتماد کل کابینه پیشنهادی از مجلس سوم شباهت داشت. به بیان دقیق‌تر مسعود پزشکیان نیز در حالی توانست با جلب اعتماد همکاران سابقش در مجلس دوازدهم، زمینه عبور سلامت کل کابینه پیشنهادی خود را از خان بهارستان فراهم کند که اکبر‌هاشمی‌رفسنجانی نیز به‌نحوی چنین عملیاتی را در مجلس سوم رقم زده بود. نکته حائز‌اهمیت اما اینجا بود که پزشکیان نه‌تنها تا پیش از تشکیل کابینه و معرفی وزیران پیشنهادی خود به مجلس دوازدهم، ریاست این مجلس را برعهده نداشت، بلکه صرفا یکی از اعضای فراکسیون اقلیت این مجلس بود. حال آنکه اکبر‌هاشمی‌رفسنجانی در حالی توانست اکثریت نمایندگان مجلس سوم را برای رای‌اعتماد به کابینه پیشنهادی دولت پنجم همراه کند که تنها چند صباحی پیش از آن، رییس مجلس سوم بود و شخصیتی که سمت و سوی کلی مجلس را در آن مقطع هدایت می‌کرد. مسعود پزشکیان اما نه‌تنها یکی از معدود اصلاح‌طلبان مجلس دوازدهم است، بلکه حتی در همین انتخاباتی که او را به ریاست‌جمهوری رساند نیز حمایت چندانی از نمایندگان وقت مجلس دریافت نمی‌کرد. به‌ویژه آنکه یکی از دو رقیب اصلی‌اش در انتخابات ریاست‌جمهوری، محمدباقر قالیباف بود که ریاست مجلس را نیز برعهده دارد. با این همه اما مشی مصالحه‌جوی پزشکیان و تاکید همیشگی او بر لزوم پرهیز از اختلافات جناحی، نه‌تنها منجر به آن شد که وقتی انتخابات ریاست‌جمهوری به دور دوم کشیده و قالیباف از رقابت خارج شد، قالیباف و اصولگرایان میانه‌روی فعال در ستادش به ستاد پزشکیان بپیوندند و از این کاندیدای اصلاح‌طلب در مقابل سعید جلیلی که کاندیدای منتهی‌الیه جناح راست بود، حمایت کنند، بلکه در جریان بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی‌اش نیز با تمام قوا برای رای‌اعتماد حداکثری کل کابینه تلاش کنند.
پروژه پزشکیان؛ فراتر از پروژه روحانی
پزشکیان همزمان در ابتکاری دیگر، از ابتدای هفته جاری در راستای دیدار و رایزنی شخصی با یکایک نمایندگان فعال شد. او که در جریان نخستین روز بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی، بخش قابل‌توجهی از زمان دو ساعت و 30 دقیقه‌ای را که در اختیار داشت، به نمایندگان واگذار کرد تا آنان به جای رییس‌جمهور، از کابینه پیشنهادی دفاع کنند، بلکه در ادامه هفته هر شب، گروه مختلف نمایندگان را به کاخ ریاست‌جمهوری دعوت کرد و تمام تلاش را به کار بست تا ضمن اثبات حسن نیت خود به نمایندگان، اعتماد آنان را نیز جلب کند. ابتکاری که برخی ناظران، آن را ناشی از شناخت عمیق پزشکیان از فضا و حال و هوای حاکم بر مجلس نسبت دادند. نکته‌ای که اگرچه بیراه و نادرست نبود اما راوی همه حقیقت نیز نبود. چه آنکه اگر پزشکیان با 20 سال سابقه نمایندگی مجلس، به خوبی می‌دانست باید چه رفتاری با نمایندگان داشته باشد، حسن روحانی نیز همچون پزشکیان، در زمان معرفی وزیران پیشنهادی خود به مجلس نهم، 20 سال سابقه نمایندگی مجلس در کارنامه داشت. آن هم در حالی که روحانی در سال‌هایی که نماینده مجلس بود، سال‌ها نایب رییس و رییس یکی از مهم‌ترین کمیسیون‌های سیاسی-امنیتی پارلمان بود و پزشکیان به جز چهار سالی که در مجلس دهم، به‌عنوان نایب رییس مجلس فعالیت کرد، در باقی این سال‌ها معمولا یکی از نمایندگان معمولی مجلس بود که کمتر به مسوولیت‌های پارلمانی همچون ریاست کمیسیون‌های تخصصی و عضویت در هیات رییسه مجلس، علاقه نشان می‌داد.
گام آخر پزشکیان؛ یک نطق جانانه
با این همه اما به نظر می‌رسد اتفاقا همین ویژگی‌های شخصیتی پزشکیان درنهایت منجر به آن شد که او در اجرای عملیات و پروژه‌ای که برای جلب رای‌اعتماد برای کل کابینه‌اش طراحی کرده بود، از حسن روحانی در آستانه تشکیل دولت‌های یازدهم و دوازدهم نیز موفق‌تر عمل کند. پزشکیان که سعی کرد به‌دور از تکلف و با صداقت حرف بزند و خود را فراتر از آنچه می‌نماید، جلوه ندهد، حالا مُزد این رفتار و سلوک شخصیتی‌اش را دریافت کرده است. ویژگی‌هایی که همزمان باعث شد او بتواند با نهادهای بالادستی و هسته سخت قدرت نیز بهتر از اسلافش تعامل کند و در جریان انتخابات نیز بهتر از بسیاری از رقبای انتخاباتی خود، بر دل‌های شهروندان تاثیر بگذارد.
نکاتی که می‌توان آنها را به روشنی در سطر سطر و کلمه به کلمه نطق نهایی‌اش در دفاع از کابینه پیشنهادی در جلسه دیروز مجلس نیز رویت کرد. او ابتدا از یکایک نمایندگان به‌خاطر زحماتی که در طول یکی، دو هفته گذشته کشیدند، تشکر و تقدیر کرد و سپس بار دیگر از این سخن گفت که کابینه‌ای را به مجلس معرفی کرده که نماد «وفاق و انسجام داخلی» باشد. پزشکیان که پیمان اصلی خود و اعضای کابینه را «سند چشم‌انداز و برنامه هفتم توسعه» عنوان کرد، با ابراز امیدواری از اینکه نمایندگان نیز در این میثاق با دولت هم‌پیمان شوند، گفت: «وزیران پیشنهادی مجموعه‌ای از سلایق و جناح‌ها هستند. وعده می‌دهیم و روی وعده خود خواهیم ایستاد. قول دادیم با شما تعامل کنیم و حتما با شما تعامل می‌کنیم و تلاش می‌کنیم با مشورت شما در راستای اجرای قانون گام برداریم.»او همچنین با تاکید بر اینکه «پیمان همواره دو طرفه است»، گفت: «ما ایستادیم، کمک کنید بتوانیم روی این اصول کار را ادامه دهیم. اجازه دهید که بتوانیم با این سلایق مختلف با هم کار کنیم. اگر قرار باشد که پیمان ببندیم اما قرار باشد شما گذشته را در نظر بگیرید، کار پیش نمی‌رود.»
رییس‌جمهور از نمایندگان خواست که با دولت «پیمان برادری» ببندند و در ادامه گفت: «وحدت و انسجام ما از نماز و روزه بالاتر است. نماز را برای وحدت می‌خوانیم.» او همچنین با اشاره به برخی مشکلات و مصائب ملت و مملکت گفت: «جامعه مشکل دارد، فقر و تبعیض و ناعدالتی دارد، هر کدام از ما اگر هنر داریم، باید به عیب خود بپردازیم. حل اختلاف این نیست که ما طرف مقابل را محکوم کنیم. نمی‌توان گفت که طرف مقابل همه‌چیزش غلط است، اینگونه نمی‌شود وحدت کرد.»پزشکیان «وحدت و انسجام» را «یگانه راه نجات» خواند و خطاب به نمایندگان گفت: «ما نظر شما را روی چشم خود می‌گذاریم اما با وفاق و همدلی باید پیش برویم. فردا در مدیریت‌ها و اجرا من به‌عنوان مسوول می‌توانم نظر دیگران را نگیرم اما می‌گویم که تنها تصمیم نمی‌گیرم. براساس شایستگی و لیاقت و براساس عدالت تصمیم می‌گیرم. اگر با هم باشیم می‌توان مشکل را حل کرد. اگر بنا باشد، شما کار خود را کنید و ما کار خود را بعید می‌دانم بتوان مشکل را حل کرد.»
دفاع پزشکیان از چند وزیر خاص
رییس‌جمهور سپس به اسامی برخی وزیران پیشنهادی که در روزهای گذشته، در جلسات رای‌اعتماد با چالش مواجه شده بودند، اشاره کرد و گفت: «آقایان عراقچی، نصیرزاده، کاظمی، خطیب، مومنی، سیمایی را بدون هماهنگی انتخاب نکردیم. چه با کمیته‌ها و چه با بالا هماهنگ کردیم. امکان ندارد ما کسی را به شما معرفی کرده باشیم که بخواهیم تقابل ایجاد کنیم. سوابق و دانش آقای ستار‌هاشمی و خانم فرزانه صادق مشخص است هم علم دارند، هم تجربه!» او گفت: «در ذهن من ایده‌آل‌هایی بود اما وقتی می‌دیدم تفاهم نیست، کنار می‌گذاشتم. برای من تفاهم مهم‌تر است. برای وحدت کوتاه خواهم آمد. درخصوص این افراد با سازمان‌های امنیتی و سپاه تفاهم کردیم و بعد افراد را معرفی کردیم.»او اضافه کرد: «در کارشناسی و کاردانیِ ظفرقندی، میدری، همتی و صالحی امیری شکی نیست. اعتماد کنید! اینگونه نیست که یکی بیاید در مقابل ولایت جهت‌گیری داشته باشد و من با او کنار بیایم. بنده همواره از ولایت دفاع کردم.»او گفت: «چه کسی گفته اینها مقابل ما هستند. چرا می‌خواهیم کسی را که با ماست، از کشتی پیاده کنیم. همه وزیران بهداشت راست و چپ، آقای ظفرقندی را تایید کردند!»
پزشکیان سپس با تاکید بر اینکه هدفش حل مشکل ملت است، گفت: «من در مقابل مردم نمی‌ایستم. بنده با شما تفاهم می‌کنم تا دست به دست هم داده تا مشکل مردم را حل کنیم. این نوشته‌ها را نمی‌توانم بخوانم؛ آنچه در دلم هست را باید بگویم. آقای میدری اقتصاد این قصه را بلد است، در تامین اجتماعی سرآمد است. می‌خواهیم به محرومان برسیم؛ ما را کمک کنید. به‌عنوان ایرانی نمی‌توانم بپذیرم آن طرف آب رشد کنند و ایرانی‌ها با حسرت نگاه کنند.»او گفت: «برادران و خواهران! عاجزانه می‌خواهم این وفاق و وحدت را در تیم ما به هم نزنید. همه این عزیزان کارشناس و نخبه و باتجربه هستند. مشکل ما در زبان مشترک است. زبان مشترک ما چشم‌انداز و قانون برنامه است. همتی و صالحی‌امیری در اقتصاد، بیمه و بانک و در دانشگاه تجربه دارد. بنده همه این افراد را با بالا هماهنگ کردم. نمی‌گویم عیب نداریم. اینها آدم‌های ناشناخته‌ای نیستند. آقای دنیامالی که دیگر از خودمان است. ممکن است ضعیف باشیم اما اگر انسجام و وحدت داشته باشیم، مشکلی نیست که نتوانیم
حل کنیم.»
رییس‌جمهور از نمایندگان مجلس خواست که دست از گذشته بردارند و بر آینده تمرکز کنند. او گفت: «ما با شما هستیم. هیچ غرور و تکبر در خود نمی‌بینیم. وزیر ارشاد که نمی‌آمد، آقا دستور داد که آمد. بنده با ایشان صحبت کردم اما گفت نه نه نه! رفتم خدمت آقا گفتم این لیست وزیران است اما این آقا نیامد، همان‌جا تلفن را گرفت، گفت پاشو بیا!» پزشکیان گفت: «خانم صادق‌مالواجرد را اصلا خود آقا گفتند بیاید. چرا من را وادار می‌کنید چیزهایی را که نباید، بگویم. همه عزیزان را با هماهنگی و تفاهم آوردیم اینجا. آقای اتابک، لیستی درست کردند و آوردند. صحبت کردیم. دیدیم ایشان هم در بنیاد مستضعفان و هم در اقتصاد بوده؛ آدم‌ها را باید در میدان عمل شناخت. کارهایی که او در صنعت کرده، بر کسی پوشیده نیست. ۴۰ سال ما می‌خواهیم عدالت و انصاف را برقرار کنیم اما با هم دعوا می‌کنیم؛ این نفس است که نمی‌گذارد. دست به دست هم دهیم برای ایران و برای مردم. آقای عراقچی اولین کسی بود که آقا قبول کردند. قبل از اینکه اسم وزیران را بگوییم، آقا ایشان را قبول کردند. نگذارید من وارد جزئیات شوم. رای بدهید تا ما برویم و دولت را تشکیل دهیم!» درخواستی که مورد موافقت اکثریت نمایندگان مجلس قرار گرفت و درنهایت تمامی اعضای کابینه پیشنهادی موفق به عبور از خان «بهارستان» و ورود به «پاستور» شدند.