4 - 11 - 2023
بخش دولتی از فرآیند قیمت‌گذاری فولاد خارج شود
بر اساس آمارهای جهانی در حوزه تولید فولاد ایران دهمین تولید‌کننده است و برای حفظ این جایگاه به گفته کارشناسان شرایط خاصی باید فراهم باشد. این در حالی است که فعالان این حوزه نیز شرایط تولید و بازار را چندان مساعد نمی‌دانند.
از سوی دیگر براساس گزارشی که انجمن جهانی فولاد منتشر کرده است در ۹ ماهه نخست سال ۲۰۲۳ تولید جهانی فولاد بیش از یک میلیارد و ۴۰۶ میلیون تن بوده که این حجم تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل‌تر به میزان
۱/۰ درصد کاهش داشته است.
آمارهای انجمن جهانی فولاد بیانگر این است که تولید فولاد ایران در ۹ ماهه سال ۲۰۲۳ (ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۳) ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل‌تر به میزان ۶/۰ درصد کمتر بوده است.
ایران همچنان در رتبه دهم تولید جهانی فولاد
در این گزارش جهانی همچنین آمده است که در مدت نامبرده باز هم چین، هند و ژاپن در جایگاه اول تا سوم تولید فولاد در جهان هستند و پس از آن نیز کشورهای آمریکا، روسیه، کره جنوبی، آلمان، ترکیه، برزیل و ایران رتبه‌های چهارم تا دهم دنیا را در اختیار دارند.
بر اساس این گزارش در حالی ایران دهمین تولید‌کننده فولاد در جهان است که احمد دنیانور عضو هیات‌رییسه انجمن فولاد معتقد است حفظ رتبه دهم دنیا مستلزم این است که دولت از فرآیند قیمت‌گذاری خارج شود و از سوی دیگر محدودیت‌های انرژی را هم از روی صنایع فولاد بردارد. اگر این کار را نکند قطعا افت رتبه خواهیم داشت و به قعر جدول می‌رویم.
دنیانور درخصوص شرایط فعلی حاکم بر تولید فولاد کشور می‌گوید: متاسفانه صنعت فولاد در شرایط بسیار بدی است و از سویی تصمیمات مکرر دولت و دخالت در مسائل بازار و قیمت‌گذاری و از سوی دیگر عدم عرضه مواد اولیه در بورس و رکود حاکم بر شرایط اقتصادی کشور وضعیت را تحت تاثیر قرار داده است. ضمن اینکه موضوع انرژی مساله‌ای است که در تابستان‌ها برق و در زمستان‌ها گاز تهدید جدی برای صنعت فولاد است. به این ترتیب صنعت فولاد دارای سه تهدید اساسی یعنی دخالت دولت در قیمت‌گذاری، شرایط اقتصادی بد جامعه و محدودیت انرژی است که این تهدیدها از سه طرف صنعت فولاد را محاصره کرده است.
سالانه ۱۲ میلیون تن تولید مازاد فولاد داریم
بر اساس این گزارش غالبا نوردکاران کشور نسبت به خام‌فروشی فولاد انتقاد دارند و معتقدند این خام‌فروشی‌ها موجب شده کشورهای اطراف به عبارتی میلگرد‌ساز شوند. با وجود این دنیانور می‌گوید: همان‌طور که می‌دانید ظرفیت تولید فولاد خام در کشور در سال حدود ۳۰ میلیون تن بوده و ظرفیت میلگرد حدود ۱۸ میلیون تن است، به این ترتیب هر سال ۱۲ میلیون تن مازاد تولید داریم که این مازاد تولید را باید بفروشیم و صادر کنیم.
وی افزود: نکته دوم اینکه شمش خام‌فروشی نیست و شمش فولاد‌سازی اصلی است و نورد یک تغییر شکل می‌دهد و یک ارزش‌افزوده که درصد کمی هم است ایجاد می‌کند. در واقع اصل کار تولید فولاد، شمش است و نامش به هیچ‌وجه خام‌فروشی نیست، چراکه شمش مانند سنگ‌آهن خام محسوب نمی‌شود.
به گفته این فعال صنعت فولاد، سنگ‌آهن که از معدن می‌آید تبدیل به کنسانتره می‌شود، کنسانتره تبدیل به گندله می‌شود و هر کدام اینها سرمایه‌گذاری است. به عبارت دیگر برای اینکه یک معدن را استخراج کنید حداقل هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز است، بعد که بخواهید از این معدن کنسانتره تولید کنید نزدیک به ۳ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری است. در فرآیند تبدیل کنسانتره به گندله نیز مجددا ۲ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری می‌شود و وقتی گندله تبدیل به آهن اسفنجی شود ۴ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری است که در مجموع اینها ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. حال وقتی قرار است آهن اسفنجی شمش شود، حداقل ۲ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری است و به این ترتیب ۱۲ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری می‌شود تا به انتها برسد. حال شمش چگونه تبدیل به میلگرد می‌شود؟ با ۲۰۰ میلیارد تومان و در مدرن‌ترین کارخانه با ۵۰۰ میلیارد تومان. به این ترتیب حجم کاری که قبل از شمش انجام می‌شود با حجم کاری که بعد از شمش انجام می‌شود اصلا قابل قیاس نیست، اما باز نوردکاران می‌گویند این خام‌فروشی است!
بر اساس این گزارش از دیگر مسائل پیرامون افزایش قیمت شمش فولاد، افزایش قیمت‌ها در صنایع پایین‌دستی همچون لوازم خانگی است. دنیانور در این خصوص می‌گوید: در ابتدا باید بدانید افزایش قیمت شمش فولاد وابسته به نهاده‌هایی همچون سنگ‌آهن است. الان بر فرض قیمت شمش فولاد در بازار x تومان باشد، با محاسبه و مهندسی معکوس قیمت به این نتیجه می‌رسیم که فولادسازها اکنون همگی زیان می‌دهند و به همین دلیل است که فولادسازهای تک‌محصوله یعنی آنهایی که فقط شمش تولید می‌کنند و در دیگر قسمت‌های زنجیره نیستند در حال حاضر همه خاموش هستند چون زیان می‌کنند.
وی ادامه داد: معتقدیم قیمت شمش بالا است و روی تولید صنایع پایین‌دستی اثر می‌گذارد، اما موضوع اینجاست که نهاده‌هایی همچون سنگ‌آهن، برق، گاز و غیره نیز گران هستند.
به گزارش بازار، این فعال صنعت همچنین در پاسخ به این سوال که با تمام این تفاسیر چه آینده‌ای می‌توان برای این صنعت متصور شد می‌گوید: اگر دولت از این صنعت بیرون نرود قطعا آینده صنعت فاجعه است. ضمن اینکه اگر انرژی تامین نشود و از آن طرف تصمیمات جدی روی بحث نهاده‌ها گرفته نشود آینده خوبی نمی‌توان برای صنعت فولاد کشور متصور شد و بیکاری بیش از ۵ میلیون نفر آدم رقم خواهد خورد.