8 - 10 - 2024
باستانشناسان در «دیوخانه» مشغول شدند
باستانشناسان، شناسایی و مستندنگاری غار- دژ دیوخانه در دره بَندِبُن چهاردانگه مازندران را آغاز کردند. آنها این غار- دژ را در زمره شگفتانگیزترین و اسرارآمیزترین سازههای باستانی ایران توصیف میکنند که دیرنگی آن دستکم تا دوره اشکانی گمان زده شده است.
به گزارش ایسنا و بنابر آنچه روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرده است پژوهشهای میدانی باستانشناسی دره بَندِبُن چهاردانگه مازندران با محوریت «شناسایی و مستندنگاری غار- دژ دیوخانه» و با مجوز این پژوهشگاه آغاز شده است.
سامان توفیق، سرپرست هیات باستانشناسی مستقر در دره بَندِبُن گفت: حوزه جغرافیایی این پژوهش استان مازندران، شهرستان، ساری بخش چهاردانگه، منطقه نرماب دوسر، دره بَندِبُن است که رشتهکوههای شاه دژ، شهریارگر (شهریارکوه) و رشته کوه باستانی کوه قارن این گستره را مانند یک دژ در بر گرفتهاند.
این باستانشناس افزود: از برجستهترین محوطههای شناساییشده این منطقه تاکنون میتوان به غار- دژ دیوخانه، غار دِزخانه، دژ سوتهرجه (قلعه گردن)، قلعه با عمارت قاجاری، کوشک یا دروازهخانه، بقایای چند گورستان باستانی- تاریخی، روستای متروکه نِپِنی و بقایای راه باستانی بَندِبُن به سعیدآباد اشاره کرد که بخشی از مسیر ارتباطی کهن دامغان به ساری و تبرستان بود.
سرپرست هیات باستانشناسی دره بَندِبُن افزود: دیوخانه، یک سازه با نما و پلان منحصربهفرد با پوشش خرپشتهای مشابه گورخانههای هلنیستی- رومی است که در دیواره کوه در بلندایی دور از دسترس و سراشیب به شیوه مهرازی گورخانههای هخامنشی با بهکارگیری روش دستکند و نیز ساختمایههای سنگ، گچ و ساروج ساخته شده است. از این نگاه پس از غار- دژ اِسپَهبَدان در سوادکوه، باید آن را در زمره شگفتانگیزترین و اسرارآمیزترین سازههای باستانی ایران دانست. ارائه دیدگاه درست در مورد زمان ساخت و کاربری این سازه نیازمند به پژوهشهای تکمیلی در ادامه است ولی وجود طاقهای بیضی، دیرینگی این سازه را دستکم تا دوره اشکانی جلو میبرد.
این باستانشناس ادامه داد: در دهه ۸۰ هنگام شناسایی و بازدید از قلعه گردن بندبن، به دیوخانه برخوردیم و شناسایی و بازدیدی از آن صورت گرفت ولی به دلیل شرایط ویژه این اثر، فقدان پشتوانه حفاظتی لازم و عدم ثبت ملی آن، صلاح بود از انتشار هرگونه خبر و رسانهای کردن آن پرهیز شود و در طرح پژوهشی جامعی که نخستینبار برای شناسایی و بررسی باستانشناسی غار- دژهای رشتهکوه البرز در سال ۱۳۹۴ ارائه کرد تصویر و مشخصات این سازه را هم در کنار دیگر آثار همچون غار- دژ اِسپَهبَدان قرار داد ولی بنا به محدودیت اعتبارات و…، تنها با انجام پژوهش بر یک مورد از این آثار، یعنی غار- دژ اِسپَهبَدان موافقت شد و تا آن زمان به جز شماری از سنگنوردان و جویندگان گنج که بخشهایی از کف سازه را آشفته ساختهاند هیچ پژوهشگری از وجود چنین سازهای با خبر نبوده و به جز دادههای نگارنده تاکنون هیچ گزارش علمی و دقیقی از شناسایی و پژوهش باستانشناسی و مهرازی آن در دست نیست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد