4 - 08 - 2022
بازی با دم اژدها
گروه جهان- پس از گمانهزنیهای فراوان و اخبار ضد و نقیض در روزها و هفتههای اخیر، سرانجام نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان آمریکا با وجود هشدارهای پکن در بخشی از سفر آسیایی خود، شامگاه سهشنبه وارد تایپه، پایتخت تایوان شد. نانسی پلوسی بلندپایهترین مقام آمریکایی است که در ۲۵ سال گذشته به تایوان سفر کرده است. رییس مجلس نمایندگان آمریکا که در اقدامی جنجالی، تنشزا و التهابآفرین برای منطقه وارد تایوان شده بود، پس از دیدار با مقامات این جزیره و گرفتن عکسهای یادگاری، تایوان را به مقصد کره جنوبی ترک کرد، اما به نظر میرسد پایان این سفر، نقطه شروعی برای تشدید تنشها میان پکن و واشنگتن باشد.
این سفر در حالی انجام شد که پیشتر مقامهای چینی هشدارهای شدیداللحنی در خصوص عواقب این سفر به طرف آمریکایی داده بودند. پکن میگوید واشنگتن تاوان این اشتباه خود را خواهد پرداخت، همزمان با فرود هواپیمای نانسی پلوسی به تایوان، ۲۰ فروند جت جنگنده چینی وارد آسمان منطقه شدند و این جزیره را محاصره کردند.
در این میان، نانسی پلوسی صبح دیروز در پارلمان تایوان حاضر شد و از تقویت روابط دوجانبه سخن گفت. سفر سومین مقام ارشد آمریکا به تایوان تنشها بین واشنگتن و پکن را افزایش داده و به افزایش تحرکهای نظامی در منطقه منجر شده است. وزارت امور خارجه چین نیز اعلام کرد که سفیر آمریکا در پکن را فراخوانده است تا مراتب اعتراض خود را نسبت به سفر پلوسی به تایوان به او اعلام کند.
در پی سفر نانسی پلوسی به تایوان، دولت چین اقدامات تنبیهی خود را علیه این کشور کلید زد، چین صادرات شن و ماسه به تایوان را متوقف کرد، پکن همچنین تصمیم گرفته واردات مرکبات، برخی محصولات دریایی و ماهی منجمد از تایوان را متوقف کند.
همزمان پکن این سفر را بازی با آتشی توصیف کرده است که بازیگران آن را خاکستر میکند. از نگاه چین، تایوان با ۲۳ میلیون نفر جمعیت جزو قلمرو این کشور و سرزمینی است که در صورت لزوم باید با اقدام نظامی تصرف شد. پکن سفر هر مقام سیاسی خارجی به تایوان را اقدامی تحریکآمیز برآورد میکند، اما مقامات تایوان کشورشان را مستقل و نمونه دموکراسی موفق میخوانند. باوجود اینکه همه کشورها استقلال تایوان را به رسمیت نشناختهاند، پلوسی در پارلمان تایوان این کشور را یکی از آزادترین جوامع در جهان توصیف کرد.
چین نسبت به تاثیر سیاسی وحشتناک سفر پلوسی هشدار داده و تاکید کرده بود که ارتش این کشور در صورتی که حس کند حاکمیت و تمامیت ارضی پکن در معرض تهدید قرار گرفته، دست بسته نخواهد نشست. وانگ یی، وزیر امور خارجه چین با انتشار بیانیهای عنوان کرد: چنین تحریک سیاسی آشکاری خشم شدید مردم چین را برانگیخت و مخالفت گسترده جامعه جهانی را به دنبال داشت. این موضوع بار دیگر ثابت کرد که برخی از سیاستمداران آمریکایی در روابط چین-آمریکا دردسرساز شدهاند و آمریکا به بزرگترین مخرب صلح و ثبات منطقهای در تنگه تایوان بدل شده است.
وانگ از ایالات متحده خواست تا چهار توهم را کنار بگذارد. توهم دخالت در روند اتحاد مجدد چین، توهم کارشکنی در توسعه چین، توهم مداخله در وضعیت ژئوپلیتیکی چین و توهم اشتباه گرفتن حق و باطل.
وزیر خارجه چین تاکید کرد که تایوان بخشی از چین است و درک این اتحاد مجدد یک اتفاق تاریخی و اجتنابناپذیر است. ما هیچ اجازهای به مداخله نیروهای تجزیهطلب استقلال تایوان یا نیروهای خارجی نخواهیم داد. او اضافه کرد: مهم نیست که آمریکا به چه شیوهای از تجزیهطلبهای استقلال تایوان حمایت میکند، به هر حال او با شکست مواجه خواهد شد و این موضوع به پرونده و سوابق زشت آمریکا درخصوص دخالت در امور داخلی سایر کشورها اضافه میکند. این دومین بیانیه وانگ طی ۲۴ ساعت اخیر است.
در مقابل اما جان کربی، هماهنگکننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخسفید، تاکید کرده که سفر نانسی پلوسی به تایوان در راستای سیاست دیرینه ایالات متحده در مورد «چین واحد» است که تغییری نکرده و آمریکا همچنان از استقلال تایوان حمایت نمیکند.
تایوان از شش جهت در محاصره چین
همزمان با سفر نانسی پلوسی به تایوان، ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) از آغاز برگزاری رزمایشهایی در اطراف جزیره تایوان خبر داده که طی آن از مهمات واقعی استفاده میشود. تلویزیون مرکزی چین نشان داد که طی این رزمایشها، جنگندههای رادارگریز جی-۲۰ شامگاه سهشنبه از روی باندی در فرودگاه بلند شدند و همچنین پرتابکنندههای راکت و موشک نیز به حالت آمادهباش درآمدند.
ارتش آزادیبخش خلق چین همچنین پس از سفر نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان، اعلام کرد که یکسری مانورهای نظامی با گلوله واقعی را هم از چهارم آگوست آغاز میکند که تا هفتم آگوست ادامه خواهند داشت. همچنین این مانورها در شش منطقه مختلف که از همه جهات، جزیره تایوان را احاطه میکنند، برگزار خواهند شد.
پیشتر این خبرگزاری چینی اطلاعیهای مبنی بر برگزاری مانورها و فعالیتهای آموزشی ارتش آزادیبخش خلق چین منتشر کرد که در آن به مانور با گلوله واقعی و محاصره تایوان در شش منطقه دریایی و هوایی در شمال، شمال شرق، شرق، جنوب، جنوبغرب و شمال غرب اشاره داشت.
شی یی سخنگوی جبهه شرقی ارتش آزادیبخش خلق چین روز سهشنبه در بیانیهای عنوان کرد: «رزمایش مشترک دریایی و هوایی در شمال، جنوبغربی و جنوبشرقی جزیره تایوان برگزار خواهد شد. همچنین مانورهای گلوله و موشک واقعی در تنگه و در شرق جزیره تایوان که طی آن از گلولههای دوربرد استفاده خواهد شد، از دیگر مانورهای چین است که در اطراف این جزیره برگزار میشود.»
براساس همین گزارش، این بدان معناست که جزیره تایوان از شش جهت توسط مانورهای ارتش آزادیبخش خلق چین محاصره
خواهد شد.
این عملیات، بازدارندگی سختی را علیه اقدامات منفی اخیر ایالات متحده و تنشهای اصلی بر سر مساله تایوان به دنبال دارد. همچنین، این مانورها برای نیروهای تجزیهطلب طرفدار استقلال تایوان که به دنبال استقلال این جزیره هستند، هشدار جدی را به همراه خواهد داشت. چند ساعت پس از انتشار این بیانیه، تلویزیون مرکزی چین نشان داد که جنگندههای رادارگریز جی-۲۰ در این مانورها شرکت کردند.
طبق اعلام گو ژونگ، معاون رییس جبهه شرقی ارتش آزادیبخش خلق چین، این مانورها علاوه بر مانورهای گلوله واقعی و دقیق، شامل محاصرههای مشترک، حمله دریایی، حمله زمینی و تصاحب برتری هوایی است. این مانورها، تسلیحات و تجهیزات را به طور جامع آزمایش خواهند کرد و همچنین سربازان برای هرگونه درگیری و بحران آماده میشوند. سربازان جبهه شرقی ارتش آزادیبخش خلق چین قادر هستند تا با هر نوع تحریکی مبارزه کنند.
اعتراض چین؛ فراخواندن سفیر آمریکا
به گزارش رسانههای دولتی چین، همزمان با ورود نانسی پلوسی به تایوان، چین سفیر آمریکا در پکن را احضار کرد. ژی فنگ، معاون وزیر امور خارجه چین، سهشنبه شب نیکلاس برنز، سفیر آمریکا در چین را فراخواند تا مراتب اعتراض شدید پکن نسبت به سفر نانسی پلوسی به تایوان را اعلام کند.
نانسی پلوسی پس از ورود به تایپه با تسای اینگ ون، رئیس جمهوری تایوان دیدار و گفتوگو کرد. خانم تسای در این دیدار از آنچه او «توجه و حمایت بیدریغ آمریکا» از تایوان خواند تشکر کرد و افزود: «نانسی پلوسی رابطه طولانی و عمیقی با تایوان دارد و ما باید در این خصوص از او تشکر کنیم.»
او همچنین پلوسی را یکی از فداکارترین دوستان تایوان نامید و ادامه داد: تهاجم روسیه به اوکراین امنیت تنگه تایوان را هم به کانون توجهات جهانی تبدیل کرده است. تجاوزات به تایوان دموکراتیک، تاثیر گستردهای بر امنیت کل اقیانوس هند و آرام خواهد گذاشت. تسای همچنین با اشاره به اینکه تایوان در مقابل فشارها عقبنشینی نخواهد کرد، گفت: «ما قاطعانه از حاکمیت ملی خود دفاع خواهیم کرد و به حفظ خط دفاعی برای امنیت جهانی خود ادامه میدهیم.
پلوسی هم در این دیدار تاکید کرد که سفر او این پیام را منتقل میکند که واشنگتن تعهد خود به تایوان را رها نخواهد کرد و به دوستی پایدار دو طرف افتخار میکند. رییس مجلس نمایندگان آمریکا در ادامه افزود: اکنون، بیش از هر زمان دیگری، همبستگی آمریکا با تایوان اهمیت دارد و این پیامی است که ما امروز به اینجا میآوریم.
اینگ ون در بخش دیگری از اظهارات خود در دیدار با پلوسی تاکید کرد که تایوان ظرفیتهای دفاعی خود را افزایش میدهد و خط دفاعی برای دموکراسیها در منطقه را حفظ میکند. پلوسی هم در پاسخ گفت که ایالات متحده و تایوان یک مشارکت پررونق مبتنی بر ارزشهای مشترک میان دو طرف ایجاد کردهاند و دموکراتها و جمهوریخواهان در حمایت از تایوان متحد هستند.
کمی پیش از دیدار پلوسی با رییس جمهوری تایوان، ارتش جزیره اعلام کرد که سطح هوشیاری خود را افزایش داده است. مقامهای ارتش تایوان اعلام کردهاند که برنامههایی را برای تضمین امنیت و ثبات در اطراف جزیره به اجرا میگذارند که پاسخی به رزمایش نظامی سه روزه چین در این منطقه بوده است.
تسای از این رزمایشها انتقاد کرده و گفته است که این اقدامات یک واکنش غیرضروری از سوی پکن است و تایوان متعهد به حفظ وضعیت موجود در سراسر تنگه تایوان است. وزارت دفاع تایوان نیز اعلام کرد که ارتش این کشور با هر اقدامی که حاکمیت ارضی تایوان را نقض کند، مقابله خواهد کرد. پکن میگوید هواپیماها یا کشتیهای خارجی نباید تا زمانی که رزمایشهایشان در حال انجام است وارد منطقه شوند. تایوان استدلال میکند که این ناقض مقررات بینالمللی و قوانین تجارت جهانی و کشتیرانی است.
تسای در این دیدار با تشکر از پلوسی به خاطر چندین دهه حمایتش از تایوان، به او نشان افتخار غیرنظامی اهدا کرد و گفت که این نشان نشانگر قدردانی تایوان از پلوسی و تمایل به ادامه پیشرفت روابط ایالات متحده و تایوان از طریق همکاری بیشتر است. پلوسی نیز پس از دریافت نشان در توئیتر خود نوشت که این جایزه نماد دوستی قوی و پایدار آمریکا است.
نشست «آسهآن» تحتالشعاع سفر نانسی پلوسی به تایوان
همزمان با بالا گرفتن تنشها به خاطر سفر نانسی پلوسی به تایوان، پکن اعلام کرد که وزیر امور خارجه این کشور هیچ برنامهای برای دیدار با همتای آمریکاییاش در پنجاه و پنجمین نشست وزرای خارجه «آسهآن» و نشستهای مرتبط با آن در پنومپن، پایتخت کامبوج ندارد. کارشناسان ژاپنی عدم ملاقات وانگ یی و آنتونی بلینکن را نشانهای درباره خطرناک بودن و جدیت سفر پلوسی و همچنین خشم چین نسبت به اقدامات تحریکآمیز آمریکا میدانند.
وزرای امور خارجه کشورهای جنوب شرق آسیا پس از ورود نانسی پلوسی به تایوان تلاش میکنند تنشهای شدت یافته میان پکن- واشنگتن را در این نشست منطقهای کاهش دهند. به نظر میرسد سفر پلوسی به تایوان، نشست اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا «آسهآن» در پنوم پن را که قرار بود بر بحران میانمار متمرکز باشد، تحتالشعاع قرار دهد.
انتظار میرود که سطح توجهات این اجلاس به وانگ یی وزیر امور خارجه چین و آنتونی بلینکن همتای آمریکایی او معطوف شود که هر دو برای مذاکرات امنیتی منطقهای «آسه آن» که در روزهای پنجشنبه و جمعه برگزار میشود، به پایتخت کامبوج پرواز کردهاند.
کونگ فوک سخنگوی «آسهآن» و معاون وزیر امور خارجه کامبوج گفت که در این اجلاس تلاش میشود تنشها فرو نشانده شود. وی تاکید کرد که وزیران شرکتکننده میکوشند راههایی را بیابند که این اتحادیه به تثبیت اوضاع در تایوان کمک کند، به نحوی که اوضاع به رویارویی منتهی نشود و تب و تاب سیاسی بین همه طرفهای مربوطه را تشدید نکند.
«آسهآن» متشکل از ۱۰ عضو بین کشورهایی با مناسبات نزدیک با چین همچون میانمار، کامبوج و لائوس و کشورهایی که نسبت به پکن موضعی محتاطانهتر دارند، دو پاره شده است. قرار است وزیران در نشست هفته جاری «آسهآن» که برای اولین بار پس از همهگیری کرونا به صورت رودررو انجام میشود، نبود پیشرفت در طرح مورد توافق این بلوک را به عنوان راهی برای رفع مناقشه میانمار، مورد انتقاد قرار دهند.
علاوه بر مساله تایوان و سفر پلوسی به این جزیره، تنشهای رایج در دریای چین جنوبی نیز موضوع مورد بحث دیگر در اجلاس آسهآن خواهد بود. پکن بر بخش اعظم این دریا ادعای مالکیت دارد، در حالی که کشورهای دیگر شامل برونئی، مالزی، فیلیپین، تایوان و ویتنام نیز بر آن داعیه ارضی دارند. کامبوج که متحد کلیدی پکن است، در سال ۲۰۱۲ میزبان اجلاس آسهآن بود و آن زمان به حمایت از چین در ارتباط با این آبهای مورد مناقشه و غنی از منابع متهم شد.
واکنشهای جهانی
سفر رییس مجلس نمایندگان آمریکا واکنشهای گسترده جهانی را در پی داشته است. همزمان با ورود پلوسی به تایوان، شمار زیادی از معترضان به این سفر، دست به تجمع زدند. از سوی دیگر فعالان مخالف جنگ و رهبران جوامع چینی ساکن آمریکا در شهر سانفرانسیسکو، زادگاه نانسی پلوسی، دست به تجمع اعتراضی زدند. این معترضان، پلاکاردهایی با شعار «آمریکا دستانت را از تایوان بکش»، «تحریکات را تمام کنید»، «نه به جنگ سرد علیه چین» در دست داشتند.
ترامپ: این دیوانه چرا به تایوان رفت؟!
ترامپ با انتقاد از اقدام نانسی پلوسی در سفر به تایوان او را دیوانهای خواند که همیشه باعث دردسر است. رییسجمهور سابق آمریکا در پلتفرم اجتماعی خود نوشت: «چرا نانسی پلوسی دیوانه در تایوان است؟ او همیشه باعث دردسر میشود. هیچ کاری را خوب و درست انجام نمیدهد (دو استیضاح ناموفق، از دست دادن مجلس و غیره). تماشا کنید!»
هفته گذشته، ترامپ نسبت به رفتن پلوسی به تایوان هشدار داد و گفت: هر چیزی که او نزدیکش شود به هم میریزد. چرا نانسی پلوسی با چین و تایوان درگیر میشود؟ جز اینکه دردسرسازی کند و برای شوهر کلاهبردارش پول بیشتری ایجاد کند که احتمالا شامل تجارت و اطلاعات داخلی میشود. او گفت: هر چیزی که او دست بزند به آشوب، اختلال و گند کشیده میشود (دومین شکست بزرگ او در کنگره در حال حاضر اتفاق میافتد!)، او فقط اوضاع را بدتر خواهد کرد. نانسی دیوانه باعث اصطکاک و نفرت بزرگ میشود. او مصداق خرابکاری است!
لاوروف: بیاعتنایی پلوسی به هنجارهای بینالمللی
سرگئی لاوروف همچنین با اشاره به سفر جنجالی نانسی پلوسی رییس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان گفت: واشنگتن به دنبال اثبات مصونیت از مجازات خود به تمام جهان است. شکی ندارم که این منعکسکننده همان خط سیر ایالات متحده است که ما درباره آن در رابطه با وضعیت اوکراین صحبت میکنیم.
وزیر امور خارجه روسیه همچنین با محکوم کردن سفر نانسی پلوسی به تایوان گفت: او شاید تلاش میکند تا این مساله را اثبات کند که میتواند هر کاری را انجام دهد و از هر چیزی فرار کند. وی همچنین این سفر را بیاعتنایی آمریکا به هنجارهای بینالمللی توصیف کرد و افزود: این اقدام اثباتی بر این مساله است که من هر کاری که بخواهم، انجام میدهم.
از طرفی سخنگوی وزارت خارجه روسیه با افسارگسیخته توصیف کردن اقدام رییس مجلس نمایندگان آمریکا در سفر به تایوان، گفت واشنگتن با این کار میخواهد توجهات را از مشکلات داخلی خود منحرف کند.
زاخارووا توضیح داد که سفر رییس مجلس نمایندگان آمریکا نشان داد که ایالات متحده دیگر کشورها را به هیچ چیزی حساب نمیکند و با این اتفاق، واشنگتن همچنین آنچه که از آبرویاش باقی مانده بود را نیز قربانی کرد. وی در ادامه اظهار کرد: فکر میکنم این برای همه آشکار شده است که ایالات متحده برای هیچیک از شرکای خود ارزشی قائل نمیشود، خواه آنها نزدیکترین متحدان راهبردی و شریک باشند، خواه کشورهایی باشند که روابط با آنها در جهات مختلف در حال توسعه است.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه با بیان اینکه آمریکا به خاطر منافع لحظهای و یک موقعیت آنی حاضر است همه چیز را فدا کند، تصریح کرد: حتی بقایای آبروی خودشان را. اگر چیزی از منافع ایالات متحده به ویژه در منطقه آسیا باقی مانده بود، دیروز نابود شد. زاخارووا همچنین افزود که مقامات آمریکایی با طرحریزی سفر پلوسی به تایوان، سعی داشتند توجهات را از عملکرد خود در مسائلی بینالمللی از جمله اوکراین و همچنین مشکلات داخلی مانند تورم، منحرف کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد