13 - 10 - 2024
بازی با دامنه نوسان بورس
«جهانصنعت»- در سالهای اخیر و به خصوص در سال جاری هر گاه ریسکی به بازار سرمایه منتقل شده و خارج از کنترل بوده، اولین گزینه برای کنترل بحران محدودیت دامنه نوسان بوده است. این تصمیم موافقان و مخالفان بسیاری دارد. به طور کلی از دو طریق میتوان نوسانات قیمتی را در بازارهای مالی کنترل کرد؛ روش اول استفاده از متوقفکنندههای خودکار مانند تعیین دامنه نوسان و ایجاد محدودیتهایی از این قبیل و روش دوم استفاده از روش احتیاطی که منجر به بسته شدن بازار یا نماد در شرایط خاص برای مدت زمانی مشخص میشود. باید اشاره کرد که گاه ایجاد دامنه نوسان در بازار نوظهوری چون بازار سرمایه ایران، براساس اصول اولیه مدیریت ریسک و قاعده اصلی «ریسک بیشتر، بازدهی بیشتر» نخواهد بود، به نحوی که در بازار پایه فرابورس شرکتهایی که به دلیل ریسک بیشتر در سه گروه دستهبندی شدهاند، با محدود شدن دامنه نوسان آنها، امکان کمتری برای کسب منفعت سرمایهای برای سرمایهگذاران این بازار دارند. باید یادآوری کرد که ریسک بیشتر شرکتها به دلیل شفافیت کمتر و نیز غالبا عملکرد و صورتهای مالی آنهاست و ارتباطی با محدود بودن یا نبودن نوسانات قیمتی آنها ندارد اما امکان کسب بازدهی بیشتر برای سرمایهگذاران به دلیل محدود بودن دامنه تغییرات قیمتی آنها در مقایسه با شرکتهای کمریسکتر بورس و فرابورس وجود ندارد. به عبارتی دیگر سرمایهگذاران در این بخش از بازار سرمایه با ریسک بیشتر و بازدهی کمتری مواجهاند و این خلاف اصول اولیه مدیریت ریسک و سرمایهگذاری است.
در شرایط فعلی به نظر میرسد ریسکهای سیستماتیک و سیاسی در کوتاهمدت بر بازار سرمایه اثرگذار باشند و در این شرایط بازارساز باید اقدامات فوری و اورژانسی خود را برای کمک به بورس ادامه بدهد. فعالان بازار منتظر هستند تا ببینند در هفته جدید جهت کلی بازار سرمایه به کدام سو میرود و آیا تصمیم و سیاست جدیدی از طرف نهادهای متولی اعمال خواهد شد یا خیر؟ در عین حال مشخص نیست که وضعیت دامنه نوسان چه زمانی به حالت عادی بازمیگردد. کارشناسان معتقدند محدودیت دامنه نوسان ابزاری است که میتواند برای شرایط غیرعادی استفاده شود و از طریق آن بازار را درست مدیریت کرد، منتها این ابزار باید درست استفاده شود. برخی کارشناسان میگویند در حال حاضر شاهد این هستیم که سازمان بورس نه این را درست استفاده میکند، نه به موقع استفاده میکند و نه حتی از آن به اندازه استفاده کرده است. در واقع الان که تا حدودی ریسکها به تعادل رسیده دامنه نوسان را به حالت عادی بازنگرداندند. در عین حال اثری که محدودیت دامنه نوسان میگذارد این است که به شدت ارزش معاملات را کاهش میدهد و دور قبلی هم این تجربه وجود داشت. ابزار محدودیت دامنه نوسان، ابزاری است که هر سه، چهار سال یک بار باید انجام شود، نه اینکه ماهی دو یا سه بار استفاده شود. در عین حال همزمان با محدودیت دامنه نوسان باید ورود منابع از سوی بانک مرکزی یا دولت وجود داشته باشد. اگر قرار باشد دامنه نوسان کم شود تعداد نمادهای صف فروش زیاد میشود و کسی انگیزه خرید نخواهد داشت اما طبق بررسیهای صورت گرفته در مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، ریسک نقدشوندگی نیز در بازار پایه فرابورس بیشتر از سایر بازارهاست. باید به این موضوع هم اشاره داشت که در بازارهای سرمایه کشورهایی نظیر آمریکا، انگلستان، آلمان و… طی دو دهه اخیر توقف معاملات سهام به رویهای رایج تبدیل شده است، بنابراین در بورسهای اوراق بهادار بازارهای توسعهیافته بیشتر از توقف معاملات استفاده میشود. برای مثال در بورس اوراق بهادار نیویورک، روزانه بهطور متوسط نماد چهار سهم عادی متوقف میشود. هدف اساسی از توقف معاملات این است که فرصت لازم به سرمایهگذاران برای تصمیمگیری مناسب نسبت به اطلاعات جدید داده شود تا از طریق سفارشهایی که پس از انتشار اخبار جدید وارد سیستم میشود، قیمت سهم به سطح تعادلی جدید و ارزش ذاتی خود برسد.
تحلیل کارشناسی
حسن حسیننیا، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با «جهانصنعت» میگوید: محدودیت دامنه نوسان به مثبت و منفی یک درصد تصمیم معقولی بود که سازمان بورس در مدت اخیر برای مدیریت تنشها در بورس اتخاذ کرد.
وی عنوان کرد: اگر وضعیت دو هفته گذشته بازار سرمایه را بررسی کنیم متوجه میشویم فعلا اینکه بازار بتواند با توجه به ریسکهای موجود به تعادل برسد تا حدودی دور از ذهن است. به نظر میرسد باید در روزهای آینده منتظر فعل و انفعالات سیاسی و کنشهای نظامی باشیم و بعد از برطرف شدن ریسکها و ابعاد آن بهتر میتوان نتیجهگیری کرد.
او ادامه داد: در شرایطی که دامنه نوسان به مثبت و منفی یک درصد کاهش یافته، شاهد پایین آمدن ارزش معاملات بودیم که این کار بازار را بیرمق کرده اما ناکارآمدی بازار از قبل مفروض اصلی بوده و دامنه نوسان هم به آن اضافه شده است. اگر در عالم واقع بخواهیم نگاه کنیم به جز این اقدام کار دیگری هم نمیشد انجام داد، یعنی یکی از بهترین تصمیمات همین محدودیت دامنه نوسان بود. در عین حال انتظار میرود بعد از کاهش نسبی تنشها و مشخص شدن حد و اندازه تنشهای نظامی لازم است سیاستگذاری پولی و مالی برای حمایت از بازار سرمایه، نسبت به تجهیز منابع اقدام کند. در غیر این صورت همانطور که منطقه ملتهب است نمیشود انتظار خاصی از بازار سرمایه داشت و شاید دولت و سیاستگذار هم نتوانند به اهدافی که دیده بودند دست پیدا کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد