26 - 10 - 2023
بازی آتش‌بس در شورای امنیت
«جهان‌صنعت»- بحران انسانی و کشتار غیرنظامیان غزه در حالی وارد هجدهمین روز خود شده که در طول سه هفته گذشته بسیاری از نهادهای بینالمللی از جمله سازمان ملل و کشورهای جهان بر لزوم توقف حملات اسرائیل و ارسال کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه تاکید داشته‌اند.
با این حال از همان روزهای نخست نوعی جدال پنهان دیپلماتیک بر سر کارشکنی در قبال آتش‌بس در غزه را میان بازیگران و قدرت‌های بزرگ جهانی شاهد هستیم. در هفته اول پس از عملیات طوفان الاقصی و در حالی که اسرائیل بی‌سابقه‌ترین حملات را علیه مردم غزه تدارک دید، روسیه و برزیل پیش‌نویس بیانیه‌ای را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه دادند که اولویت اصلی آن آتش‌بس فوری و ارائه کمک به مردم غزه بود. با این حال آمریکا هر دو پیش‌نویس را وتو کرد و مدعی شد که باید زمان بیشتری به دیپلماسی داد! در این خصوص برخی از ناظران معتقد بودند که علت اختلاف بر سر پیش‌نویس قطعنامه و لزوم آتش‌بس در غزه این بوده که از هر دو طرف جنگ خواسته شده تا درگیری‌ها را متوقف کنند و از سوی دیگر اقدامات اسرائیل نیز محکوم شده است.
در همین رابطه و در حالی که با شدت گرفتن حملات رژیم صهیونیستی به غزه تا عصر دیروز بیش از ۶۵۰۰ نفر شهید و حدود ۱۹ هزار نفر نیز مجروح شده‌اند و بخش درمانی غزه هم از کار افتاده است، آمریکا به همراه آلمان و برخی دیگر از متحدان اسرائیل به صراحت اعلام کرده‌اند که با آتش‌بس در غزه مخالف هستند. در واقع ایالات‌متحده آمریکا به عنوان هم‌پیمان و متحد نزدیک اسرائیل در جنگ غزه همچنان در برابر فراخوان‌های مکرر به آتش‌بس در شورای امنیت به ویژه نسبت به درخواست‌های متعدد روسیه در این خصوص مقاومت می‌کند. از سوی دیگر، روسیه نیز در نشست تازه شورای امنیت اعلام کرد که از اقدام پیشنهادی ایالات‌متحده نزد شورا درخصوص جنگ غزه حمایت نمی‌کند و پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به جای آن ارائه کرده است.
به گزارش یورونیوز، واسیلی نبنزیا سفیر روسیه در سازمان ملل طی سخنانی در این خصوص خطاب به اعضای شورای امنیت گفت: تمام جهان از شورای امنیت انتظار دارد به نفع برقراری یک آتش‌بس سریع و بدون قید و شرط موضع بگیرد. این دقیقا همان چیزی است که در پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا وجود ندارد، بنابراین هیچ نکته مثبتی در آن نمی‌بینیم و نمی‌توانیم از آن حمایت کنیم.
لازم به ذکر است، اکثر اعضای شورای امنیت سازمان ملل روز سه‌شنبه در نخستین نشست علنی این شورا برای بررسی جنگ جاری در غزه، خواستار آتش‌بس فوری برای تسهیل در کمک‌رسانی به غیرنظامیان فلسطینی شدند که از هفت اکتبر گذشته تاکنون زیر بمباران‌های مرگبار ارتش صهیونیستی قرار دارند.
با این حال ۱۵ عضو شورای امنیت که در آن پنج عضو دائم از جمله ایالات‌متحده و روسیه از حق وتو برخوردارند تاکنون بر سر قطعنامه‌ای که بتواند زمینه پایان یافتن خشونت‌های جاری در خاورمیانه را فراهم کند به توافق دست نیافته‌اند.
ایالات‌متحده، سرسخت‌ترین متحد اسرائیل، هفته گذشته قطعنامه‌ای را وتو کرد که ۱۲ عضو دیگر شورا از آن حمایت کرده بودند. این قطعنامه که در آن بر لزوم توقف درگیری‌ها تاکید شده بود تنها به این دلیل که به اندازه کافی به حق اسرائیل در دفاع از خود در آن اشاره نشده بود مورد مخالفت ایالات‌متحده قرار گرفت. روسیه نیز پیش‌تر پیش‌نویس قطعنامه‌ای را با تاکید بر آتش‌بس بشردوستانه برای کمک‌رسانی به غزه به شورای امنیت پیشنهاد کرده بود که به دلیل مشابه رد شد.
طبق گزارشی که در این خصوص یورونیوز منتشر کرده، اغلب افرادی که به نمایندگی از نزدیک به ۹۰ کشور شامل ۳۰ وزیر امور خارجه و معاون وزیر، نام‌شان در فهرست سخنرانان نشست علنی روز سه‌شنبه شورای امنیت قرار داشت بار دیگر درخواست برای آتش‌بس فوری و توقف حمله به غیرنظامیان فلسطینی را در بحبوحه ویرانی‌های گسترده و افزایش چشمگیر تعداد کشته‌ها در غزه تکرار کردند. سامح شکری، وزیر امور خارجه مصر، یکی از آنها بود که نسبت به عدم حصول توافق در شورای امنیت طی دو تلاش گذشته برای تصویب قطعنامه‌ای به منظور تحقق آتش‌بس و در نهایت پایان دادن به جنگ جاری در غزه ابراز تاسف کرد.
ایمن صفدی وزیر امور خارجه اردن به نمایندگی از ۲۲ کشور عرب عضو سازمان ملل متحد، ضمن ابراز تاسف از ناکامی شورای امنیت در برقراری آتش‌بس فوری گفت که اسرائیل غزه را با خاک یکسان کرده است.
وی از دیپلمات‌های حاضر در نشست خواست تا قطعنامه‌ای را برای توقف جنگ، محکومیت کشتار غیرنظامیان و نیز جلوگیری از رنج و گرسنگی و همچنین مجازات دسته‌جمعی فلسطینیان به تصویب برسانند. با این حال، واشنگتن اعلام کرده که طرفدار یک «وقفه بشردوستانه» است؛ توقفی کوتاه‌تر از آتش‌بس در درگیری‌ها که ماهیت رسمی چندانی ندارد.
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات‌متحده، از شورا خواست تا از قطعنامه جدیدی به رهبری ایالات‌متحده که «بازخوردهای اساسی» بحران در آن گنجانده شده، حمایت کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این پیش‌نویس از «حق ذاتی همه کشورها» برای دفاع از خود دفاع می‌کند و در عین حال خواستار احترام به قوانین بینالمللی است. قطعنامه پیشنهادی ایالات‌متحده از «وقفه بشردوستانه» در درگیری‌ها و نه از یک «آتش‌بس کامل» برای فراهم کردن امکان ارسال کمک‌ها حمایت می‌کند.
وزیر خارجه آمریکا همچنین ضمن تاکید بر لزوم حمایت از غیرنظامیان فلسطینی مدعی شد که اسرائیل باید تمام اقدامات احتیاطی ممکن را برای جلوگیری از آسیب رسیدن به غیرنظامیان انجام دهد و وقفه‌های بشردوستانه نیز باید برای سرازیر شدن کمک‌ها در نظر گرفته شود.
از سوی دیگر، روسیه ضمن تاکید بر عدم حمایت از پیش‌نویس قطعنامه آمریکا اعلام کرد که قطعنامه متقابل خود را ارائه کرده است؛ رای‌گیری درباره قطعنامه‌های پیشنهادی این دو عضو دائم شورای امنیت ممکن است اواخر این هفته انجام شود.
بازی اسرائیل در سازمان ملل
نشست روز سه‌شنبه شورای امنیت همچنین تحت‌الشعاع سخنان آنتونی گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد قرار گرفت که بخشی از آن خشم سفیر اسرائیل را برانگیخت.
آنتونیو گوترش در این سخنان تاکید کرد که حملات مرگبار و هولناک اخیر به غزه نمی‌تواند «توجیهی برای مجازات دسته‌جمعی مردم فلسطین باشد». وی با ابراز نگرانی عمیق از «نقض آشکار حقوق بینالمللی بشردوستانه»، بمباران مداوم غزه توسط اسرائیل و میزان تخریب و تلفات غیرنظامیان را «هشداردهنده» خواند. گوترش در بخشی از سخنان خود تاکید کرد که نمی‌توان وقایع اخیر را بدون وقایع پیشین بررسی کرد و نسبت به آنچه پیش‌تر بر غیرنظامیان ساکن در این منطقه محاصره شده گذشته، بی‌تفاوت بود.
دبیرکل سازمان ملل در این خصوص تصریح کرد: «مهم است که بدانیم حملات حماس در خلأ رخ نداده؛ مردم فلسطین بیش از ۵۰ سال است که از اشغال رنج می‌برند.»
این اظهارات خشم هیات صهیونیستی را برانگیخت به نحوی که گیلاد اردان سفیر اسرائیل در سازمان ملل خواستار استعفای دبیرکل سازمان ملل متحد شد.
الی کوهن وزیر امور خارجه نیز از این اظهارات انتقاد کرد و گفت هیچ دلیلی برای این اظهارات وجود ندارد و شرم بر او باد.
وزیر خارجه اسرائیل که پیش‌تر در دفاع از بمباران غزه، تنها پاسخ مناسب به حملات ۷ اکتبر را «نابودی کامل حماس» قلمداد کرده بود در پی اظهارات روز سه‌شنبه آنتونی گوترش در شورای امنیت، ملاقات برنامه‌ریزی شده خود را با او لغو کرد.
در همین رابطه به گفته کارشناسان نه‌تنها اکنون یک رقابت آشکار میان قدرت‌های بزرگ در قبال جنگ غزه به چشم می‌خورد، بلکه شواهد نشان می‌دهد با توجه به حمایت آمریکا و غرب از اقدامات اسرائیل، موضوع توقف کشتار و حملات وحشیانه این رژیم به غزه در قالب یک آتش‌بس فوری با بن‌بستی سخت مواجه شده است؛ امری که نتیجه آن چیزی نیست غیر از تداوم کشتار غیرنظامیان غزه و ویرانی این منطقه در راستای حمایت‌های بی‌چون و چرا از اسرائیل.