30 - 11 - 2024
بازگشت به میز مذاکرات
گروه سیاسی- دیپلمات‌های ارشد ایرانی و اروپایی بالاخره پس از نزدیک به دو سال وقفه در مذاکرات هسته‌ای بار دیگر در سوئیس گردهم آمدند و در حالی که پیشتر عنوان شده بود تنها بحث آتش‌بس در فلسطین و مسائل منطقه در دستور کار این نشست خواهد بود در آستانه برگزاری نشستی که به میزبانی ژنو برگزار شد، اخباری در این خصوص نیز مخابره شد که رایزنی و تبادل‌نظر در خصوص آینده مذاکرات در پرتو تحولات جدید و دورنمای سناریوهای محتمل برای رسیدن به یک توافق در خصوص موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها نیز موضوعی است که روی میز کار دیپلمات‌ها قرار گرفته است. هرچند اوایل مهرماه امسال، با توجه به تغییر دولت و روی کار آمدن مسعود پزشکیان، گفت‌وگوهایی میان دیپلمات‌های ایرانی و اروپایی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شده بود و مجید تخت‌روانچی و کاظم غریب‌آبادی، معاونان وزیر خارجه ایران و همتایان اروپایی‌شان ضمن مرور آخرین وضعیت گفت‌وگوهای هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، درخصوص سایر مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی به طرح دیدگاه‌های جمهوری اسلامی از جمله انتقاد از حمایت‌های این کشورها از جنایات رژیم‌صهیونیستی و نیز سیاست‌های اروپا علیه ایران گفت‌وگو کرده بودند اما دیداری که روز گذشته در ژنو به این دلیل که عملا نخستین نشست رسمی بود که با حضور همزمان تمامی طرفین اروپایی برجام برگزار شد، حائز اهمیت بود. نشستی که بالاخره برگزار شد و در ادامه روز گذشته هر کدام از طرفین ایرانی و اروپایی روایت‌های خود را از ماحصل آنچه در مذاکرات مطرح شد، منتشر کردند.
روایت مورا از رایزنی با دیپلمات‌های ایرانی
انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حساب کاربری‌اش در شبکه اجتماعی ایکس گزارشی از آنچه در مذاکرات اخیر با دیپلمات‌های ایرانی گذشت، ارائه کرد و با طرح ادعای «حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین» که پیش از این نیز طرفین اروپایی مطرح کرده و طرف ایرانی رد کرده بود، نوشت: «با معاونان وزیر خارجه ایران، تخت‌روانچی و غریب‌آبادی گفت‌وگوی صریحی درخصوص حمایت نظامی ایران از روسیه که باید متوقف شود، داشتم.» او اما در عین حال توضیح داد که در این نشست، درباره «مساله هسته‌ای که به راه‌حل دیپلماتیک نیاز دارد» و البته «حقوق بشر» و «تنش‌های منطقه‌ای که جلوگیری از تشدید بیشتر آن ازسوی همه طرف‌ها مهم است» گفت‌وگو کرده‌اند. این در حالی بود که براساس برنامه‌ریزی انجام شده گفت‌وگوهای هیات ایرانی با نمایندگان سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان نیز برگزار شده است.
روایت غریب‌آبادی از مذاکره با دیپلمات اروپایی
همزمان کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه نیز با اشاره به دیدار روز گذشته خود و مجید تخت‌روانچی با انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ژنو در صفحه اجتماعی ایکس نوشت: «با انریکه مورا گفت‌وگوی صریحی در مورد طیفی از موضوعات و همچنین چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای و رفع تحریم در پرتو تحولات جدید داشتیم.» غریب‌آبادی همچنین ادامه داد: «به مورا گفته شد اتحادیه اروپا باید دست از رفتار خودبینانه و غیرمسوولانه خود در قبال موضوعات و چالش‌های این قاره و مسائل بین‌المللی بردارد.» غریب آبادی ادامه داد: «اروپا نباید مشکلات و اشتباهات خودش، از جمله در رابطه با منازعه اوکراین را با درگیر کردن دیگران فرافکنی کند. اروپا با رفتار همدستانه‌ای که به‌ویژه سه کشور مهم آن در قبال نسل‌کشی در غزه داشته‌اند، اکنون هیچ جایگاه اخلاقی برای نصیحت‌کردن دیگران در مورد حقوق بشر ندارد. اروپا در موضوع هسته‌ای ایران نیز به دلیل عدم برخورداری از روحیه مسوولیت‌پذیری و اعتماد به نفس لازم مدت‌هاست از بازیگری تاثیرگذار فاصله گرفته است. اروپا نیازمند خودبازیابی است.»
معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه همچنین در توئیت دیگری در شبکه اجتماعی ایکس که چند ساعات بعد از روایت نخست خود از این نشست منتشر کرد، از نشست دومی خبر داد که این‌بار به جز او، مجید تخت‌روانچی و انکریکه مورا به‌عنوان معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، همچنین نمایندگان سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان نیز حضور داشتند. کاظم غریب‌آبادی نوشت: «دور دیگری از گفت‌وگوها با مدیران سیاسی فرانسه، آلمان و انگلیس برگزار شد.» معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه همچنین اضافه کرد: «آخرین تحولات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه مباحث هسته‌ای و رفع تحریم، مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت.» این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد: «ما قاطعانه به پیگیری منافع مردم خود متعهد هستیم و ترجیح ما مسیر گفت‌وگو و تعامل است.» غریب‌آبادی در پایان اعلام کرد که «توافق شد در آینده نزدیک گفت‌وگوهای دیپلماتیک ادامه یابد.»
ادعای آژانس درباره نصب‌هزاران سانتریفیوژ در ایران
این تصویر به‌نسبت روشن درباره پرونده هسته‌ای ایران که منجر به شکل‌گیری امیدها در ایران نسبت‌به احتمال بازگشت طرفین به تعهدات برجامی و مشخصا رفع تحریم‌ها شد، در حالی شکل گرفت که حتی تا ساعتی پیش از آغاز نشست، رسانه‌های غربی سعی داشتند فضایی نامساعد از احتمال دستیابی به تفاهم را توصیف کنند. چنانکه خبرگزاری فرانسه در گزارشی به نقل از آژانس انرژی هسته‌ای سازمان ملل مدعی شد که «ایران هزاران سانتریفیوژ جدید نصب کرده است.» براساس گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به رویت خبرگزاری فرانسه رسیده، این آژانس تایید کرده که ایران حدود ۶۰۰۰ سانتریفیوژ جدید برای غنی‌سازی اورانیوم نصب کرده است. هرچند بنابر این گزارش، ایران به آژانس اطلاع داده بود که قصد دارد حدود ۶۰۰۰سانتریفیوژ را در سایت‌های خود در فردو و نطنز برای غنی‌سازی اورانیوم تا 5درصد تغذیه کند که بالاتر از حد ۶۷درصدی است که تهران در سال ۲۰۱۵ با آن موافقت کرده بود. این گزارش آژانس اما در عین حال در شرایطی مطرح شده که خبرگزاری رویترز پیشتر مدعی شده بود که ایران به آژانس اطلاع داده که قصد دارد برای غنی‌سازی اورانیوم تا خلوص 5درصد، به هشت آبشار سانتریفیوژ آی‌آر-۶ که اخیرا در فوردو نصب شده است، اورانیوم تزریق کند. حال اما در گزارش این نهاد ناظر عنوان شده که بیش از ۶۰۰۰سانتریفیوژ غنی‌سازی اورانیوم اضافی در حال حاضر در محل نصب شده‌اند و در حالت آنلاین قرار دهد.
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که توسط رویترز نیز مشاهده شده، «منظور ایران از افزودن هزاران سانتریفیوژ را در پاسخ به قطعنامه‌ای که هفته گذشته شورای حکام ۳۵کشوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به درخواست بریتانیا، فرانسه، آلمان و آمریکا، تصویب کرد، توضیح می‌دهد.» هرچند این تحولات در حالی است که محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی روز چهارشنبه هفته گذشته در حاشیه نشست هفتگی هیات دولت به خبرنگاران گفته بود: «از اول اعلام کرده بودیم اگر سه کشور اروپایی راه تعامل را نپسندند و مقابله و صدور قطعنامه را دنبال کنند ما حتما بلادرنگ اقدام متقابل انجام خواهیم داد.» او گفته بود: «این کار همان لحظه و زمان رای‌گیری اجرایی شد و گازدهی چندهزار سانتریفیوژ پیشرفته را که در راستای اجرای برنامه توسعه صنعت هسته‌ای است آغاز کردیم و آنها را در مدار فعالیت قرار دادیم.» اسلامی همچنین خاطرنشان کرده بود: «جمهوری اسلامی ایران همواره نشان داده در مقابل زور و فشار و رفتار غیرحقوقی و غیرقانونی هرگز عقب‌نشینی نمی‌کند. اینکه ما شفاف فعالیت کنیم و آنها نادیده بگیرند و یک‌طرفه با بهانه‌جویی و با اتهام‌پراکنی بخواهند به کشور فشار بیاورند جواب معکوس خواهند گرفت.»
واکنش عراقچی به مذاکره دیپلمات‌های ایرانی و اروپایی
از طرفی سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه نیز در دیدار با خوزه مانوئل آلبارس بوئنو وزیر امور خارجه اسپانیا گفته: «در برابر اقدام کشورهای اروپایی به تصویب قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چندین هزار سانتریفیوژ پیشرفته ایرانی وارد مدار می‌شوند.» این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین در نشستی جداگانه با اشاره به دیدار مقام‌های ایرانی و اروپایی در ژنو در روز جمعه تصریح کرد: «دیدار مذاکره‌کنندگان ایرانی و اروپایی در ژنو در روز جمعه در حقیقت یک جلسه طوفان فکری است تا ببینیم آیا واقعا راهی برای خروج از وضعیت فعلی وجود دارد یا خیر.»
عراقچی که گفته «نسبت به این دیدار خوش‌بین نیستم»، در توضیح این عدم خوش‌بینی گفته: «مطمئن نیستم ایران با طرف درستی صحبت می‌کند یا نه. به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی به‌ویژه بریتانیا، آلمان و فرانسه سیاست تقابل را انتخاب کرده‌اند.» وزیر امور خارجه ایران همچنین گفته است: «ایران همچنان در محدوده معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای باقی‌مانده و همچنان به دنبال همکاری است. ما در حال حاضر قصد نداریم غنی‌سازی بیش از ۶۰درصد را انجام دهیم و این تصمیم ما در حال حاضر است. مایلم مجددا تاکید کنم که ما خط همکاری را برای حل شرافتمندانه این مشکل انتخاب کرده‌ایم.»
بدین ترتیب حال باید دید در دور بعدی مذاکرات که بنابر گفته کاظم غریب‌آبادی قرار است در آینده برگزار شود، آیا تحولی رقم می‌خورد و مواضع طرفین به یکدیگر نزدیک
می‌شود یا نه!
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد