بازدهی بورس در میانه خرداد

«جهان‌صنعت»‌- بازدهی بورس در هفته دوم خرداد 1403 منفی شد. شاخص‌های کل و هم‌وزن عقب نشستند و خروج پول حقیقی ادامه یافت. کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که تعطیلات دو روزه میان هفته، بلاتکلیفی وضعیت دولت و تداوم محدودیت 2درصدی برای دامنه نوسان قیمت سهام، سه عامل اصلی عقب راندن بورس در دومین هفته خردادماه بوده است. بازار سهام دومین هفته خردادماه را نیز با عقب‌نشینی شاخص‌های معاملاتی به پایان رساند.
بازدهی بورس در هفته دوم خرداد 1403 تحت تاثیر سه عامل اصلی تعطیلات دو روزه میان هفته، بلاتکلیفی وضعیت دولت و تداوم محدودیت 2درصدی برای دامنه نوسان قیمت سهام منفی شد.
شاخص هم‌وزن 6‌ هزار واحد ریزش کرد
شاخص کل بورس در سه روز معاملاتی دومین هفته خردادماه بالغ بر 4هزار و 485‌واحد افت کرد و با عقبگرد 21/0‌درصدی روبه‌رو بود. شاخص هم‌وزن اما افت بیشتری پیدا کرد و با ریزش 6‌هزار و 219واحدی، معادل 9/0‌درصد عقب نشست. دومین هفته خردادماه در حالی به پایان رسید که طی سه روز معاملاتی، بیش از 670‌میلیارد تومان پول حقیقی از سهام و حق‌تقدم خارج شد. در همین حال، میانگین ارزش معاملات خرد به 1884‌میلیارد تومان رسید که زنگ خطر را بار دیگر به صدا درآورد. طی دومین هفته خردادماه، میانگین حجم معاملات خرد سهام و حق‌تقدم نیز به 7/5‌میلیارد برگه سهم رسید که رقمی بسیار ناامیدکننده بود.
کمیته مشترک بانک مرکزی با ارکان بازار سرمایه برای مدیریت نقدینگی و کاهش اثر منفی آن بر بازار سرمایه تشکیل شده است. در همین راستا در هفته‌ اخیر شاهد افت سود اخزا به محدوده ۳۰‌درصد هستیم. بازار سهام در هفته گذشته بارقه‌های امیدی از توقف ریزش و شاید برگشت شاخص داشت. به نظر می‌رسد به دلیل اشباع فروش در برخی نمادها و همچنین کاهش نرخ اخزا و ورود پول حمایتی به بازار برخی نمادهای بورسی مثبت شوند. اما آیا نرخ اخزا در محدوده ۳۰‌درصد می‌تواند سیگنالی برای بازگشت پول به بازار سهام باشد. از طرف دیگر نقش بانک‌ها در صندوق‌های درآمد ثابت و مهندسی نقدینگی در بازار و همچنین ناترازی بانک‌ها باعث شده سیاست‌های پولی به چالش بزرگی برای بورس تبدیل شود. از این رو بانک مرکزی وارد عمل شده و موضوع رعایت نرخ سود 5/22‌درصدی را برای بانک‌ها ضروری دانسته همچنین اقداماتی را برای کنترل نرخ اخزا اجرا کرده است.
بر همین مبنا سرپرست اداره تحلیل‌های اقتصادی و ریسک‌های سازمان بورس در گفت‌وگو با بازار با تاکید بر اینکه در مذاکرات سازمان بورس و بانک مرکزی سیاست‌هایی برای هماهنگی بازار سرمایه و بازار پول توافق کرده‌اند، اظهار کرد: در حال حاضر با تاکید بر حمایت از مشارکت اقتصادی خلأها و ریسک‌هایی که بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار می‌دهد باید مدیریت شود. در واقع بازار اخزا مداخله می‌خواهد و بدون خرید قابل توجه توسط ارکان بازار پول، تعادل به آن برنمی‌گردد. فعلا نرخ سود اخزا یک سقفی را تجربه کرده که احتمالا این سقف پایدار هم باشد، اما برای کاهش نرخ سود حتما باید مداخله صورت بگیرد.
تاثیر‌گذاری نرخ سود اخزا
حسن کاظم‌زاده کارشناس بازار سرمایه با اشاره به تاثیر‌گذاری نرخ سود اخزا روی حجم و ارزش معاملات بازار سهام گفت: بخش عمده‌ای از ریزش اخیر بازار سهام به دلیل افزایش نرخ سود اخزا از 32درصد به 38‌درصد اتفاق افتاد. فعلا اخزا با مداخله‌ نظارتی فرابورس و سازمان بورس کنترل و جلوی افزایش نرخ سود آن گرفته شده است. او افزود: این کنترل در صورتی تداوم پیدا می‌کند که سمت خریدار اخزا قوی‌تر شود. این ورود خریدار می‌تواند با مداخله‌ بانک مرکزی باشد که در این صورت کنترل پایدار بسیار موثر خواهد بود اما اگر این اتفاق نیفتد، باید امیدوار بود که جریان پول در بازارها باعث شده، پولی وارد بازار اخزا شود. کاظم‌زاده با تاکید بر اینکه تا زمانی که تخلفات بانک‌ها با دقت بالا مورد ارزیابی و نظارت قرار نگیرد، مشکلات بخش پولی و تسری این مشکلات به بازار مالی غیرقابل حل خواهد بود. گفت: افزایش سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت همچنان پیام خوبی برای بازار ندارد و لزوما نشانه ادامه نزول نیست ولی می‌تواند نشانه عدم صعود ادامه‌دار بازار باشد، یعنی اگر صعودی اتفاق بیفتد مقطعی خواهد بود. کاظم‌زاده با اشاره به اینکه فشار به نهادهای مالی و صندوق‌های درآمد ثابت از گواهی سپرده 30درصدی شروع شده است، گفت: این فشار با گسیل اخزا به بازار بدهی تشدید شد. راه اول جلوگیری ساماندهی بازار اخزا با مداخله غیرمستقیم یا مستقیم بانک مرکزی است. بعد از آن یا همزمان رقابت جذب سپرده با نرخ بالا توسط بانک‌ها باید کنترل شود. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بانک‌های تراز در حال حاضر به خوبی توانسته‌اند نرخ سود سپرده بالا را به متقاضیان تسهیلات منتقل کنند، گفت: نرخ تسهیلات بالا مطالبات معوق است. بانک‌های ناتراز اصلا حال و روز خوشی ندارند. اگر مداخله‌ مساعدی در کوتاه‌مدت صورت نگیرد، بانک‌های ناتراز به مشکل خواهند خورد و سپرده‌گذاری در آنها خصوصا در مبالغ بالا می‌تواند مشکل‌ساز شود. حتی اگر مداخله مساعد کم‌حجم باشد و دردی از حال این بانک‌ها دوا نکند. در واقع بانک‌های ناتراز در شرایطی قرار دارند که تنها با مداخله سنگین از خطر دور می‌شوند اما اگر مداخله مساعد کم‌حجم صورت نگیرد و در مجموع مداخله‌ای انجام نشود بعد از یک بازه یک ساله و با افزایش نکول بدهکاران به بانک‌ها، شرایط برای بانک‌های تراز نیز خراب می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه با افت نرخ سود اخزا شاهد برگشت در معاملات سهام بودیم، گفت: در یک هفته 10‌هزار میلیارد تومان اوراق مرابحه دولتی (اراد) سررسید شد و در واقع این پول توسط دولت به دارندگان اوراق که هم نهادهای مالی بازار سرمایه و هم بانک‌ها بودند، پرداخت شد. از طرف دیگر کنترل بیشتری روی رقابت پیمانکارها در فروش اخزا صورت گرفت. با خبر کنترل بیشتر بانک مرکزی بر نرخ سود رقابتی بانک‌ها و همچنین احتمالا مداخله تسهیلی توسط بانک مرکزی در بازار اوراق، خوش‌بینی به عدم رشد نرخ سود اخزا افزایش پیدا کرد. همین افت نرخ اخزا تا 30‌درصد نیاز به منابع مالی واقعی دارد و خبر صرف نمی‌تواند کمک‌کننده باشد. از سوی دیگر نرخ 30‌درصد برای اخزا و در مجموع نرخ سود بدون ریسک رایج، کماکان رکودزاست.
نقش بانک‌ها و صندوق‌های درآمد ثابت
بخشی از افت نرخ سود به خاطر اخبار کنترل سود سپرده بانکی و همچنین مداخله بانک‌ها در بازار اخزا بود. تابلوی اخزا ظاهرا این اثر کوتاه‌مدت را پشت‌سر گذاشت و البته کمی نرخ سودها نسبت به سه‌شنبه ‌ هفته ‌ گذشته بالاتر آمد و در این تابلو هنوز نشانه‌ای از مداخله بانک‌ها یا سایر مداخله‌هایی که عطش عرضه را فروکش کند، نیست. طلبکاران از دولت که اخزا گرفته‌اند، پول می‌خواهند و حجم این پول هم کوچک نیست. طبق وعده‌های داده شده، هر چه زودتر باید مداخله صورت بگیرد تا بعدا بانک مرکزی مجبور به مداخله بزرگ‌تر نشود.
بازدهی بورس در هفته دوم خرداد
بررسی بازدهی نمادهای بازار سهام در هفته دوم خرداد 1403 نشان می‌دهد، نمادهای پربازده و کم‌بازده این هفته به دلیل محدودیت نوسان 2درصدی و تعطیلی دو روزه، تنها 6‌درصد نوسان داشتند. بررسی بازدهی نمادهای بازار سهام در هفته دوم خرداد 1403 نشان می‌دهد که سهام خدیزل، حسینا، ثامان، شفام و کماسه در سه روز معاملاتی هفته گذشته صف خرید بودند و در نهایت 6‌درصد افزایش قیمت داشتند.
با این حساب باید گفت در شرایط محدودیت دامنه نوسان، سهم‌ها نمی‌توانند مسیر خود را از سایر رقبای بورسی جدا کنند و بازدهی منحصربه‌فردی را برای به خود به ارمغان بیاورند. در طرف سهم‌های کم‌بازده نیز همین روند تکرار شد و نمادهایی که در سه روز معاملاتی این هفته، صف فروش بودند، در لیست کم‌بازده‌ترین‌ نمادها قرار گرفتند، به طوری که سهم‌های غشهداب، شصدف، شپلی، گشان و دسانکو با افت 6‌درصدی، بیشترین کاهش را میان سهم‌های بازار سهام به ثبت رساندند.