14 - 01 - 2021
بازارگردان یا بلای جان بازار؟
صلاحالدین منوچهری* – بعد از رشد سریع و شارپی بازار سرمایه در ابتدای سال جاری، این بازار از اواخر مرداد ماه وارد یک دوره ریزش نسبتا طولانیمدت چند ماهه شد که همچنان نیز به روال عادی و متعادل خود بازنگشته و اغلب سهمها با افت قیمت بالای ۵۰ درصد مواجه شدهاند. از مهمترین دلایل رشد شتابان در نیمه نخست سال، میتوان به حمایت دولت و ورود حجم عظیم نقدینگی به بازار سرمایه اشاره کرد. با ورود تعداد زیادی از مردم به بازار سرمایه در اوایل خرداد ماه ۹۹ که مهمترین اتفاق اثرگذار بر این روند، آزادسازی سهام عدالت بود، بازار وارد دوره جدیدی شد. شاید به جرات میتوان گفت که بیش از ۸۵ درصد از افرادی که در این برهه زمانی وارد بازار شدند، دانش و اطلاعات کافی در مورد بازار سرمایه نداشتند و در طول دوره ریزش بازار متحمل زیانهای فراوانی شدند. بسیاری از این افراد با فروش ضروریات زندگی و وارد کردن پول آن به بازار- که مخالف با اصول اولیه بازار سرمایه است- بخش زیادی از آن پول را هم از دست دادند. عمده سهام بعد از حدود یک ماه از شروع دوره ریزش، در صفهای فروش با حجم بالا قفل شدند و بازار وارد یک فرآیند رکودی شد. در این میان عدم حمایت حقوقیها و سهامداران عمده و از طرفی عدم حمایت دولت، منجر به بیاعتمادی زیادی در بین سهامداران خرد شد و امیدی به برگشت بازار در اواخر شهریور و اوایل مهرماه وجود نداشت. در همین زمان صحبت از بازارگردانی سهام به وسیله سازمان بورس و اوراق بهادار مطرح شد تا به گونهای بتوانند از این طریق بازار را حمایت کنند و بخشی از اعتماد ازدسترفته سهامداران خرد را به بازار برگردانند. بعد از وعدههای فراوان بازارگردانی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و کش و قوسهای فراوان در این زمینه و برگزاری جلسات متعدد با حقوقیهای بازار، بعد از حدود یک ماه و در اوایل آبان، به اصطلاح بازارگردانی در بعضی از سهام آغاز شد. در آن مقطع، سهامداران تا حدی به این مساله خوشبین بودند که شاید به وسیله بازارگردانی رونقی در بازار سرمایه ایجاد شود. اما پس از مدتی از شروع دوره بازارگردانی، متاسفانه همین شرکتهای به اصطلاح بازارگردان خود، تبدیل به بلای جان بازار سرمایه شدند به گونهای که نه تنها بهبودی در بازگشت بازار حاصل نشد بلکه باعث افت بیشتر قیمت سهام شد و در عمل بیش از ۹۵ درصد از شرکتهای بازارگردان به وظایف خود عمل نکردند. مهمترین وظیفه شرکتهای بازارگردان جلوگیری از قفل شدن سهام در صفهای فروش و خرید است به این معنا که وقتی سهم صف فروش است، صف فروش سهم را جمعآوری کرده و با حمایت از سهم، باعث افزایش قیمت سهم شود یا اینکه وقتی سهم صف خرید میشود، با عرضه سهام از قفل شدن سهم در صف خرید جلوگیری کند. به عبارتی وظیفه اصلی شرکتهای بازارگردان متعادل نگه داشتن روند حرکت سهم و جلوگیری از کاهش و افزایش غیرواقعی قیمت سهام در کوتاهمدت و افزایش سودآوری در بلندمدت است. با این حال سابقه حدود دو ماهه فعالیت شرکتهای بازارگردان نشان میدهد غیر از تعداد انگشتشماری از این شرکتها، بقیه شرکتهای بازارگردان به وظیفه خود عمل نکرده و طی این مدت بالاخص یک ماه اخیر، به افت بیشتر قیمت سهام دامن زده و بازار را با روند نزولی مواجه کردهاند. در همین حال برخی با پایین نگه داشتن قیمت سهام، شروع به خرید پلهای و محدود سهام در قیمتهای پایین کرده و به محض اینکه تحرک مثبتی از جانب سهامداران خرد در بازار اتفاق میافتد و قیمت سهام وارد محدوده مثبت میشود، شروع به عرضه سنگین سهام کرده و با ایجاد ترس در بازار منجر به صف فروش شدن سهام میشوند. انتظار میرود سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد متولی و ناظر این امر، از سرمایه سهامداران خرد صیانت به عمل آورده و مانع از ریزش بیشتر بازار بورس توسط شرکتهای بازارگردان که در واقع بلای جان بازار شدهاند، بشود.
* کارشناس بازار سرمایه
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد