«ای ایران» را تحریف کرده‌اند…

«جهان‌صنعت»- چند هفته پس از اجرای نمایش «ترانه‌های ماندگار» که به شش اثر موسیقایی قدیمی می‌پردازد، فرزند حسین گل‌گلاب و سازنده مستند او با عنوان «مرز پرگهر»، می‌گویند شعر و بخش‌هایی از زندگی حسین گل‌گلاب تحریف شده است.
«ترانه‌های ماندگار» به طور کلی به شش ترانه ماندگار تاریخ موسیقی ایران می‌پردازد، که عبارتند از «مرا ببوس»، «تنهایی»، «شاخه گل»، «زندگی»، «یار دبستانی» و «ای ایران». در هر بخش از نمایش داستانی درباره ترانه‌ها توسط بازیگران اجرا می‌شود و سپس ترانه توسط خواننده بازخوانی می‌شود.
با اجرای نمایش «ترانه‌های ماندگار» هما گل‌گلاب فرزند حسین گل‌گلاب سراینده سرود ماندگار «ای ایران» از تحریفی گفت که درباره زندگی پدرش رخ داده است. هومن ظریف (پژوهشگر هنر و مستندساز) که مستند «مرز پرگهر» را با نظارت هما گل‌گلاب درباره فعالیت‌های ادبی و هنری زنده‌یاد حسین گل‌گلاب شاعر سرود «ای ایران» ساخته نیز با همراهی فرزند حسین گل‌گلاب، تحریف‌های انجام‌شده در نمایش «ترانه‌های ماندگار» را تایید کرد.
کارگردان مستند پژوهشی «مرز پرگهر» می‌گوید: من، هومن ظریف به نمایندگی از خانواده استاد روانشاد حسین گل‌گلاب نویسنده و کارگردان آثار دکتر حسین گل‌گلاب، این حق را بر خود روا دارم تا با پیگیری حقوقی این دو اجرا، ضمن دستیابی به حقوق خود به عنوان روایتگر درست ماجرای پیدایش سرود «ای ایران» از تحریف این روایت که نوعی دهن‌کجی سیستماتیک به اشغال ایران توسط ارتش متفقین است، جلوگیری کنم. نخست روایت کذب و غیر‌مستندی است که به تکرار افسانه مضحک عامل توی گوش زدن یک سرباز خارجی و سرایش سرود ‌‌ای ایران! می‌پردازد. این در حالی است که چنین روایتی درباره سروده «ای ایران» بارها توسط گلنوش خالقی و دکتر هما گل‌گلاب تکذیب شده است. مورد دیگر این است که به متن سره و درست سروده دکتر حسین گل‌گلاب و عدم تمکین به دستخط موجود از روانشاد گل‌گلاب (به شماره ۱۳۹۵) که در فهرست آثار ملی کشور ثبت ملی شده، توجهی نشده است. من شگفت‌زده شده‌ام که وزارت میراث فرهنگی به عنوان متولی این میراث ناملموس، نسبت به تخطی این گروه هنری، منفعل بوده و در برابر این ماجرا، سکوت پیشه کرده است. درثانی نقش کلنل وزیری استاد رفرمیست تاریخچه موسیقی و جناب مفخم پایان نیز در آنچه روی صحنه رفته است، به صورت غیرمنصفانه نادیده گرفته شده است.
این مستندساز می‌گوید: در اردیبهشت سال جاری مستند «مرز پرگهر» که در آن روایت درست دلیل سرایش سرود «ای ایران» در آن از زبان گلنوش خالقی و دکتر هما گل‌گلاب قید شده، از شبکه مستند طی چهل و هشت ساعت هفت بار پخش شد. در این اثر افسانه‌سازی‌های کذب انگیزش توی گوش کسی زدن کاملا رد شده است. البته این اثر پس از گذشت ۱۲ سال از زمان تولید پخش شده است. ظریف در ادامه می‌گوید: عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای در تامین رضایت مادی و معنوی و کپی‌رایت متن سرود «ای ایران» در تیزر تبلیغی و اجرای صحنه‌ای و نیز اشاعه روایت کذب مغایر با متن زندگینامه دکتر حسین گل‌گلاب و روح‌الله خالقی و یحیی معتمد‌وزیری (نخستین خواننده این سرود)، سویه دیگر این تحریف است. همه اینها در حالی است که درباره زندگی آقای گل‌گلاب دو مستند «مرز پرگهر» و «گل‌گلاب به روایت هما» را ساخته‌ام که در هر دو به روایت دقیق ساخت سرود «ای ایران» می‌پردازم. کتاب «مرز پرگهر» هم به روایت دقیقی زندگی شاعر پرداخته است. با توجه به همه اینها برایم عجیب است که نویسنده و کارگردان «ترانه‌های ماندگار» بدون تحقیق و بدون توجه به روایات معتبر اقدام به تولید و اجرای اثرش کرده است. کاملا مشخص است که ایشان چیزی درباره زندگی واقعی حسین گل‌گلاب و جزئیات ساخت سرود «ای ایران» نمی‌داند و در این‌باره منابع موجود را رصد و مطالعه نکرده است.
در نمایش «ترانه‌های ماندگار» که تهیه‌کنندگی آن به عهده آزیتا موگویی بوده بازیگرانی چون سام قریبیان، محمدرضا مالکی، محمد معتضدی، فلاحت‌پیشه، فریبا نادری، پانته‌آ مهدی‌نیا، محیا دهقانی، نگین خامسی، نورا‌ هاشمی و فرانک جواهری ایفای نقش می‌کنند و ظاهرا قرار است به زودی در تالار وحدت روی صحنه برود.
ظریف در بخش دیگری از صحبت‌هایش می‌گوید: ارائه شخصیت متزلزل و موهن از استاد گل‌گلاب در برابر اشغال ایران توسط روسیه شوروی، انگلیس و آمریکا، اتفاقا نه‌تنها یادبود و نکوداشت ایشان نبوده بلکه باعث تاسف است که مشاوران و مسوولان ارشاد نسبت به این تخریب شخصیت فرهیخته دانشگاهی و موسیقایی و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سکوت کرده و حتی به این نمایش مجوز اعطا کرده‌اند. شائبه تخریب یک شخصیت ملی علمی که هیچ‌گاه حتی برای دریافت بورسیه تحصیلی، جلای وطن نکرد، اما در ترجمه آثار داستانی و علمی و تاریخی، تسلط خود را بر چند زبان زنده نشان داد، عملکرد منفعلانه مسوولان اعطای مجوز و اجرای این دو نمایش را زیر سوال برده است.
وی با تاکید بر اینکه سرود ‌‌ای ایران نخستین‌بار در ۲۷ مهر ۱۳۲۳ اجرا و ثبت ملی شده، می‌گوید: طی روزهای آتی پیگیر حقوق مادی و معنوی و حق رایت سرود ‌ای ایران و روایت کذب تاریخی آن در دو نمایش موزیکال خواهم شد.
هما گل‌گلاب (فرزند حسین گل‌گلاب) نیز جزئیات دیگری از تغییرات انجام‌شده در نمایش «ترانه‌های ماندگار» ارائه می‌دهد: متاسفانه در اثر «ترانه‌های ماندگر» تحریف‌هایی رخ داده که ناخوشایند و غیرقابل قبول است. اینها در حالی است که آقای هومن ظریف درباره حسین گل‌گلاب و زندگی و آثارش کتاب و مستندی براساس روایات معتبر ساخته‌اند که خودم هم در آن مقطع در جریان جزئیات آن بوده‌ام. خیلی خوب است که به یاد بزرگان باشیم و آثارشان را اجرا و باز اجرا کنیم، درست و متعارف این است که سازندگان آثاری در این قالب پیش از هر کاری درباره روایات و اتفاقات درست رخ داده در گذشته تحقیق و پژوهش کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا به تماشای نمایش «ترانه‌های ماندگار» نشسته است یا خیر، می‌گوید: خودم به طور مستقیم اجرا را ندیده‌ام، اما آقای ظریف که مستندی درباره پدرم ساخته و کتابی را در این زمینه تالیف کرده مرا در جریان گذاشتند و مرا از اشتباهات رخ‌داده مطلع کردند. به هر حال من در جریان ساخت مستند و تالیف کتاب بوده‌ام و فیلم‌های گذشته و عکس‌های موجود در فیلم و کتاب را من به آقای ظریف داده‌ام.
چند سال پیش نیز برنامه‌ای از شبکه یک سیما پخش شد که در قالب سریال بود و طی این برنامه آقایی با پاپیون سفید سرود «ای ایران» را اجرا کرد که ما به واسطه آقای ظریف به این اتفاق اعتراض کردیم. طی چند سال گذشته به هرحال چنین اتفاقاتی وجود داشته است. درست است یکسری قوانین درباره مالکیت و اجرای اثر در ایران رعایت نمی‌شود، اما با این حال آدم با دیدن چنین اتفاقاتی دل‌چرکین می‌شود.

هرگز سراغ من نیامدند
هما گل‌گلاب درباره حواشی پیش‌آمده می‌گوید: به هرحال زمانی که در رابطه با یک شخص یا آثارش ورثه‌ای وجود دارد، مولفان و سازندگان باید به آنها مراجعه کنند. در رابطه با پدرم حسین گل‌گلاب نیز این امر صادق است. دو برادر دارم که در قید حیات نیستند؛ لذا تنها ورثه پدر، من هستم. اتفاقا من در ایران زندگی می‌کنم و پیدا کردن من کار سختی نیست. موضوع این است که من طی این سال‌ها توضیحاتی داده‌ام و روایت‌های درست هم موجود است، اما برخی همچنان به ارائه روایت نادرست می‌پردازند که از نظر اخلاقی درست نیست.
وی در پاسخ به این سوال که زندگی پدرش چقدر در نمایش «ترانه‌های ماندگار» مورد تغییر و تحریف قرار گرفته، می‌گوید: آن‌طور که آقای ظریف به من گفته‌اند بله چنین اتفاقی افتاده است. مطمئنا اگر زندگی پدرم و دیگر هنرمندان به طور درست روایت شود، اتفاقی خوشحال‌کننده و باعث افتخار است. شما حساب کنید ما فرزندان حسین گل‌گلاب به آقای روح‌الله خالقی و کلنل‌وزیری عمو می‌گفتیم؛ یعنی تا این حد به هم نزدیک بودیم. ما و گلنوش خالقی با هم بزرگ شدیم. ما باهم رفت و آمد داشتیم و ارتباط‌ها تا این حد نزدیک بود.
او اینطور ادامه می‌دهد: طی این سال‌ها بارها از پدرم و آثارش در رویدادها و آثار هنری صحبت شده اما هرگز کسی برای تحقیقات بیشتر و کسب اجازه برای انجام چنین کاری سراغ من نیامده است. متاسفانه این اتفاق اصلا رخ نداده است. موضوع مسلم این است که باید در همه امور به دنبال حقیقت باشیم و از تحریف و تغییر حقایق دوری کنیم.