ایران؛ سرزمین فرصت‌های ترانزیت ریلی

مهر- سرپرست مرکز امور بین‌الملل وزارت راه‌و‌شهرسازی گفت: ایران در چهارراه ترانزیت ریلی شرق و غرب – شمال و جنوب قرار دارد، که یک معبرِ ترانزیتِ امن و مقرون‌‌به‌صرفه به‌شمار می‌رود.
ایران از جمله کشورهایی است که بیشترین همسایگان را دارد و با توجه به مرزهای آبی و خاکی، ۱۵‌کشور با جمهوری اسلامی ایران از طریق مرزهای خاکی یا آبی همسایه‌اند که وجود این تعداد کشور و دسترسی به سواحل خزر و مرزهای آسیای میانه و قفقاز در شمال و دسترسی گسترده آن به سواحل راهبردی خلیج فارس، تنگه هرمز و سواحل مُکران در جنوب، به‌خودی‌خود امتیازات منحصر‌به‌فردی است که باعث شده ایران در نقشه جغرافیای جهان، از موقعیتی بی‌نظیر نسبت به سایر کشورها برخوردار باشد.
واقع شدن ایران در میانه کمربند اتصالی شرق به غرب به عنوان کوتاه‌ترین، امن‌ترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین راه دسترسی حمل‌و‌نقل و تجارت کالا بین دو نیم‌کره شرق و غرب زمین محسوب می‌شود. اهمیت ایران به عنوان شاهراه تجارت جهانی شهرتی چندهزار ساله دارد؛ به عبارت دیگر، ایران برای ساماندهی به مبادلات چندهزار میلیارد دلاری منطقه و جهان، از موقعیت جغرافیایی برجسته‌ای برخوردار است و امنیت بالا در کنار تنوع مسیرهای دریایی، زمینی و هوایی در کنار موقعیت استراتژیک منطقه‌ای باعث شده نگاه بسیاری از کشورهای شرقی و غربی، جنوبی و شمالی را به خود جلب کند.
در این راستا امین ترفع، سرپرست مرکز امور بین‌الملل وزارت راه‌و‌شهرسازی در گفت‌وگو با مهر، با اشاره به ظرفیت ایران در حوزه ریلی نسبت به کشورهای منطقه از پتانسیل مطلوبی برخوردار است، گفت: در خطوط راه‌آهن ایران ظرفیت ریلی استاندارد و اتصال پرظرفیت به کشورهای ترکمنستان فراهم است. همچنین در داخل کشور ۱۵‌هزار کیلومتر شبکه ریلی اعم از آنتنی‌ها و مسیرهای اصلی وجود دارد که عدد قابل‌توجهی است.
او ادامه داد: البته لازم به ذکر است که نقض‌های زیرساختی در حوزه ریلی وجود دارد، به ویژه خطوط ریلی که به کشورهای همسایه متصل است اما هم‌اکنون زیرساخت‌های اتصال به کشورهای همسایه در حال تکمیل و افزایش ظرفیت است. همچنین با کشورهای افغانستان و پاکستان نیز اتصال خود ریلی دارم اما افغانستان شبکه ریلی ندارد و از سوی دیگر ایران با ترکمنستان دارای دومسیر پیوسته ریلی است که از سرخس و اینچه‌برون با خط ریلی آذربایجان وارد خاک ایران شده است.
سرپرست مرکز امور بین‌الملل وزارت راه‌و‌شهرسازی با بیان اینکه شبکه ریلی ایران به آستارا متصل نیست، افزود: البته ایران با کشور ارمنستان نیز شبکه ریلی پیوسته ندارد و شبکه ریلی ایران به ترکیه نیز محدود است، زیرا امتداد خط ریلی ایران تا محدوده دریاچه وان است. البته خط ریلی شلمچه – بصره نیز در دست اجراست که انتظار می‌رود در آینده نزدیک به ثمر برسد.
او با اشاره به ظرفیت ترانزیتی ایران‌ گفت: ظرفیت ایران تنها به کریدور شمال‌- جنوب محدود نمی‌شود، در واقع یک شبکه ترانزیتی است که اتصال تمام کشورهای همسایه شمالی – جنوبی- شرقی- غربی را دارد. به عبارت دیگر ایران تنوع مسیر ریلی بسیاری دارد و تنوع کریدورهایی که از خاک ایران عبور می‌کنند، حاکی از جایگاه حائزاهمیت این کشور است.
ترفع تاکید کرد: باوجود اینکه مسیرهای رقابتی دیگر هم در منطقه مطرح می‌شود که کشورها در راستای توسعه منافع ترانزیتی خودشان در تلاش هستند اما موقعیت ترانزیتی ایران طوری است که همیشه به عنوان یکی از کوتاه‌ترین و ارزان‌ترین مسیرهای ترانزیتی در جهت‌های مختلف شناخته می‌شود.
او با بیان اینکه اگر کریدورها به درجه کریدورهای توسعه‌ای یا کریدور اقتصادی برسند، می‌توانند موجب توسعه اجتماعی و اقتصادی محدوده‌های جغرافیایی شوند، افزود: اگر کریدور ریلی به تکامل خود برسد، یعنی در این مسیر حمل‌ونقلی موانع تجاری و اقتصادی بین مناطق جغرافیایی برداشته شده است. بدین ترتیب، در راستای حذف موانع موجود جریان وسیع ظرفیت تجارت در محدوده جغرافیایی مورد نظر ایجاد می‌شود که در مقابل رشد اقتصادی و اجتماعی هم در این محدوده رخ می‌دهد.