26 - 02 - 2022
ایران، ناجی بازار نفت
پنجشنبه شب، زمانی که نیمی از کره زمین در خواب بود، روسیه به اوکراین حمله کرد و این سرآغاز پیشبینیهای بدبینانهای بود که قیمت نفت را در بازارهای جهانی ناگهان با بیش از ۳ درصد رشد به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه رساند. اگرچه پیشبینیها از افزایش قیمت نفت به بیش از ۱۰۰ دلار به دنبال افزایش تقاضا در بازارهای جهانی وجود داشت و دستیابی به نفت بیش از ۱۰۰دلاری پیشبینی محتمل بود، اما خیلیها منتظر بودند که مذاکرات وین برای احیای برجام به نتیجه برسد تا شاید شتاب رشد قیمت نفت با عرضه نفت ایران کند شود، اتفاقی که عکس آن رخ داد.
بیشترین تاثیر بحرانهای جهانی بر بازارهای مالی و بیشتر از همه نفت و طلا خود را نشان میدهد. به دنبال بحران ایجاد شده، بهای معاملات نفت برنت دو دلار و ۷۲ سنت معادل ۷۵/۲ درصد افزایش یافت و به ۱۰۱ دلار و ۸۰ سنت در هر بشکه رسید. بهای معاملات وستتگزاس اینترمدییت آمریکا نیز با دو دلار و ۷۰ سنت معادل ۹/۲ درصد افزایش، به ۹۵ دلار و ۵۱ سنت در هر بشکه رسید. از سال ۲۰۱۴ تاکنون نفت رنگ ۱۰۰ دلار را به خود ندیده بود، اما پس از آنکه این اتفاق افتاد حالا همه منتظرند که تکلیف برجام روشن شود تا شاید، پیشبینیهای افزایش دوباره قیمتها به وقوع نپیوندد.با این حال موسسات مالی دنیا پیشبینی میکنند که روند قیمت نفت همچنان افزایشی باقی خواهد ماند. آنطور که بانک جیپیمورگان پیشبینی کرده، قیمتهای نفت احتمالا تحت تاثیر ادامه تشدید تنشها بر سر اوکراین، در سه ماهه دوم به ۱۱۰ دلار در هر بشکه میرسند. ریستاد انرژی هم اعلام کرد درگیری بین روسیه و اوکراین ۱میلیون بشکه در روز نفتخامی را که از طریق اوکراین و دریای سیاه منتقل میشود تحت تاثیر قرار میدهد و میتواند قیمت نفت را به ۱۳۰دلار در هر بشکه برساند.براساس پیشبینی این بانک، بازار نفت احتمالا شاهد استمرار قیمتهای بالاتر در سه ماهه آینده خواهند بود اما قیمتها در پایان سال به ۹۰ دلار میرسد. این پیشبینی فرض را بر این گرفته که تنشها میان روسیه و غرب بر سر اوکراین تشدید میشود و توافق هستهای ایران، بخشی از عرضه را به بازار برمیگرداند. هرچند نباید از نظر دور داشت که معاملهگران هم انتظار دارند ذخایر نفت با فراتر رفتن تقاضا از عرضه، کاهش پیدا کند.
تحریم روسیه منهای نفت و گاز
روسیه یکی از بزرگترین صادرکننده نفت و گاز دنیا، حالا یک طرف این بحران تازه جهانی است. این کشور با عرضه بیش از ۱۱ میلیون بشکه نفت در روز، اگر مورد تحریم قرار بگیرد، مشکلات انرژی دنیا را دوچندان خواهد کرد. هرچند رییسجمهور آمریکا و برخی کشورهای اروپایی که خواستار تحریم روسیه شدهاند، تاکید میکنند که این تحریمها شامل نفت و گاز نمیشود اما گزارشها نشان میدهد که مالکان نفتکشها به دلیل نگرانی از اینکه محموله آتی آنها هدف تحریمهای احتمالی غرب به تلافی حمله نظامی روسیه به اوکراین قرار بگیرد، تمایلی به عرضه کشتیهای خود برای بارگیری نفت روسیه ندارند. بلومبرگ به نقل از چندین کارگزار کشتی و مالک نفتکش نوشت که آنها از عرضه کشتیهای خود برای بارگیری نفت روسیه اجتناب میکنند.
دوسوم از صادرات نفت روسیه دریابرد بوده و از بنادر واقع در دریای سیاه و دریای بالتیک انجام میگیرد.هیچکدام از تحریمهایی که در دور نخست از سوی آمریکا، اتحادیه اروپا یا انگلیس اعلام شدند، بانکهای روسی مشارکتکننده در تجارت نفت و گاز روسیه را هدف نگرفتند و این موضوع بازار را آرام کرد که غرب صادرات انرژی کشوری که ۱۰ درصد در عرضه جهانی نفت سهم دارد و حدود ۴۰ درصد از گاز طبیعی مورد نیاز اروپا را تامین میکند، هدف نخواهد گرفت.
چشم دنیا به دنبال نفت ایران
اگر مبنا را پیشبینیهای افزایش قیمت نفت برای نیمه نخست سالجاری میلادی قرار دهیم، آنچه تحلیلگران و موسسات مالی دنیا بر آن تاکید دارند که بتواند شتاب این رشد را بگیرد و به قولی ناجی بازار نفت شود، عرضه نفت ایران در بازارهای جهانی است. هرچند که هنوز مذاکرات به نتیجه نهایی نرسیده، افزایش فروش نفت ایران گزارش میشود. بلومبرگ در این رابطه در گزارشی نوشت: ایران با ادامه پیشرفت مذاکرات هستهای، نفت بیشتری به کشتیها برای سرعت بخشیدن به صادرات در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات و رفع تحریمها منتقل کرده است.تحلیل و بررسی شرکت کپلر نشان میدهد میزان نفت موجود در نفتکشهای ایران از اوایل دسامبر به میزان ۳۰ میلیون بشکه افزایش پیدا کرده و به ۱۳۰ میلیون بشکه رسیده است. این افزایش در حالی صورت میگیرد که دیپلماتها در وین روی توافقی برای احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ کار میکنند که تسهیل تحریمها را به دنبال خواهد داشت. اگرچه ایران ممکن است به چند ماه زمان برای افزایش تولید میادین نفتی خود نیاز داشته باشد اما به محض تسهیل تحریمها میتواند فروش نفت از ذخایر خود را فورا آغاز کند.
این جریان زیاد نفت میتواند به ملایم شدن قیمتهای نفت که امسال بیش از ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده و تقریبا به مرز ۱۰۰ دلار در هر بشکه رسیدهاند، کمک کند.کارول ناخله، مدیر اجرایی شرکت مشاوره «کریستول انرژی» در این باره گفت: برداشت نفت بیشتر، قیمتها را تا حدودی تحت فشار کاهشی قرار خواهد داد؛ با این حال تاثیر آزادسازی نفت از ذخایر در مقایسه با افزایش احتمالی تولید ایران ناچیز خواهد بود.راسلهاردی، مدیرعامل گروه ویتول هم در گفتوگو با تلویزیون بلومبرگ اظهار کرد: در مدت چند ماه پس از یک توافق، ایران میتواند حدود یک میلیون بشکه در روز عرضه نفت را به بازارهای جهانی احیا کند. این میزان میتواند کمبود عرضه از سوی تولیدکنندگان دیگر اوپکپلاس که بسیاری از آنها از کمبود سرمایهگذاری و اختلالات تولید آسیب دیدهاند جبران کند.ایمان ناصری، مدیر امور خاورمیانه شرکت مشاوره FGE اظهار کرد: تولید روزانه نفت ایران در مدت سه ماه پس از یک توافق جدید میتواند به حدود ۴/۳ میلیون بشکه در روز برسد و در مدت شش ماه به ظرفیت کامل ۷/۳ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
طبق گزارش کپلر، حدود نیمی از نفت ایران که در نفتکشها نگهداری میشود، نفتخام و باقی آن میعانات است. رشد ذخایر شناور مربوط به انتقال نفت از مخازن خشکی بوده که عمدتا در پایانه نفتی در جزیره خارگ در خلیجفارس بارگیری شدهاند.بر اساس گزارش بلومبرگ، کپلر از روشهایی مانند ردیابی ماهوارهای و تحلیل دیتا برای رصد کشتیها و دنبال کردن محمولهها و بارگیریها استفاده میکند.
تحریم نفت دیگر جواب نمیدهد
از سویی محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک معتقد است اروپا در نظر دارد وابستگی خود را به انرژی روسیه کم کند و دنبال جایگزین است. ایران میتواند یکی از گزینهها باشد اما همان میزان که اروپا با روسیه مشکل دارد با ایران هم مشکل دارد، ضمن اینکه تنشها روزی شدت گرفته و در روز دیگر رو به افول میرود، اما اگر تقاضا افزایش یابد قطعا نفت و گاز ایران طرفداران زیادی پیدا خواهد کرد و اکنون نیز خوشبختانه تقاضا در حال قوی شدن است. به گفته وی اگر اوضاع به گونهای شود که درگیری به لحاظ فیزیکی روی بازار اثر کند، یعنی نفت و گاز روسیه محدود شود، تاثیر برمبنای عرضه و تقاضا و به عبارت دیگر واقعی خواهد بود. تا زمانی که این اتفاقات روی عرضه و تقاضا تاثیر نگذارد قیمت و اوضاع بازار چندان تغییر نخواهد کرد.
خطیبی اضافه کرد: درصورتی که تحریمهای ایران نیز لغو نشود باز هم ممکن است کشورهای آسیایی با ایران قراردادهایی را در خصوص خرید نفت منعقد کنند. درحال حاضر بالای یک میلیون بشکه نفت صادر میشود و بعید نیست که این میزان افزایش یابد و تعداد خریداران نفت ایران بیش از حال حاضر شوند.وی تصریح کرد: باتوجه به اینکه تولیدکنندگان با حداکثر ظرفیت فعالیت میکنند تامین مازاد تقاضا مشکل خواهد بود، در این شرایط یک منبع مطمئن به نام ایران وجود دارد که همه میدانند به دلیل تحریمها از تمام پتانسیل خود استفاده نمیکند، بنابراین سعی میکنند تا دیر نشده از این پتانسیل استفاده کنند، هر کشوری زودتر وارد کار شود تصمیم خردمندانهای گرفته چراکه ممکن است اگر دیر شود پتانسیل ایران نیز پر شود و جایی برای تامین تقاضا وجود نداشته باشد. نماینده سابق ایران در اوپک با بیان اینکه شرایط بازار و نیاز کشورها به گونهای است که تحریمها دیگر معنایی ندارد، گفت: بحث تحریم روسیه که مطرح شد، آمریکاییها بیانیه دادند و اعلام کردند که تحریمهای روسیه منهای انرژی است، یعنی به هیچ عنوان تحریم جدیدی در حوز انرژی اعمال نخواهد شد، درحالی که تنشها با اوکراین و روسیه بسیار جدی است.
خطیبی با بیان اینکه با وجود اینکه آمریکا اعلام کرد که تحریمهای سنگینی علیه روسیه اعمال میکند اما انرژی شامل آن نشد چراکه میدانند اگر انرژی تحرم شود بحران بزرگ ایجاد خواهد شد که قیمتها دیگر قابل پیشبینی نیست، گفت: وضعیت فعلی نشان میدهد بازار بسیار حساس شده است و تحریمها دیگر پاسخگو نیست. به گفته وی به نظر، کشورهای اروپایی قصد دارند تا آخرین نفس با آمریکاییها همکاری کنند اما کشورهای آسیایی به فکر خودشان افتادند تا راهی برای پاسخ به تقاضا بیابند به همین دلیل نیز اقدام به آمادهسازی پالایشگاههای خود برای ورود نفت ایران کردهاند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد