3 - 03 - 2022
انحصار دولتی برق
«جهان صنعت»- فصلهای سرد سال رو به پایان است و به تبع آن میزان مصرف گاز هم کاهش مییابد. این یعنی فرصت برای نیروگاههایی که مصرفکننده گاز هستند بتوانند ظرفیت برق صادراتی خود را بالا ببرند. یکی از مقاصد صادراتی برق، عراق است که طی سالهای گذشته مشتری ثابت ایران بوده است.
گزارشها نشان میدهد که میانگین صادرات برق ایران به عراق به هزار مگاوات در سال میرسد با این حال بخش خصوصی میگوید، دولت به نیروگاههای بخش خصوصی اجازه نمیدهد که به این بازار تسلط پیدا کنند زیرا از نیروگاههای دولتی از این محل درآمد دارند و دولت هم برای این صادرات را به عنوان منابع بودجه در نظر گرفته است.
از آنجا که ارزشافزوده برق بیشتر از گاز است، صادرات برق از طریق خطوط انتقال میتواند برای کشور مقصد وابستگی ایجاد کند. کارشناسان میگویند، ایران به دلیل داشتن منابع گازی کافی میتواند با تبدیل آن به برق، به هاب منطقهای در حوزه انرژی تبدیل شود. برخی پیشبینیها نشان میدهد که میتوان در گام نخست روی درآمد۳۰ میلیارد دلاری از صادرات برق طی پنج سال آینده، حساب کرد.
از طرفی شبکه تولید و توزیع برق ایران با ظرفیت نزدیک به ۹۰ هزار مگاوات در مقایسه با کشورهای منطقه از توسعه بسیار بیشتری بهرهمند شده با این حال هنوز راه بسیار دوری وجود دارد تا این شبکه پتانسیل به قطب توزیع انرژی برق منطقه در مطنقه تبدیل شود.
موانعی از جنس دولت
با وجود همه پیشبینیهایی که صادرات برق میتواند زمینههای ارزآوری را برای کشور ایجاد کند، اما به دلیل نوع نگاه اقتصاد دولتی به صادرات، همچنان برق در دسته کالاهایی است که دولت آن را متعلق به خود میداند و برای صادرات هم خود را در اولویت قرار میدهد.
حتی در یکی از گزارشهای دیوان محاسبات قیده شده است: «برخلاف گذشت ۱۳ سال از ابلاغ قانون اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و توجه به اینکه بیش از ۵۰ درصد ظرفیت نیروگاهی کشور متعلق به بخش خصوصی است، اما شرکت توانیر کماکان صادرات و واردات برق را در انحصار خود نگه داشته است.» با این حال توانیر اجازه صادرات را به بخش خصوصی نمیدهد، در حالی که اگر بخش خصوصی در این حوزه فعال شود، علاوه بر ایجاد درآمدهای صادراتی، ظرفیتهای بیشتری در صنعت برق ایجاد میشود.
حمیدرضا صالحی دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی در گفتوگو با «جهانصنعت» میگوید: برخی از قراردادهای صادراتی که در وزارت نیرو تنظیم میشود، بر این مبناست که اولویت با کشور مبدا است، این یعنی هر زمانی که کشور نیاز داشته باشد میتواند برق و گاز به کشور مقصد ندهد و عملا مدل قرارداد در فصول گرم سال انجام شد. مثلا در اوج پیک مصرف برق، صادرات به عراق کاهش بسیاری داشت.
او اضافه کرد: در پیک مصرف برق، میزان صادرات حتی به ۵۰ تا ۶۰ مگاوات هم رسید. این بدان معناست که ممکن است بازار صادراتی به دلیل این نوسان در بلندمدت از دست برود و لازم است که دولت یا امکان صادرات برق از سوی نیروگاههای بخش خصوصی را فراهم کند و یا آنکه سرمایهگذاری در این صنعت به سرعت افزایش یابد.
صالحی تاکید کرد: صادرات برق میتواند فرصت ایجاد درآمدهای پایدار برای کشور ایجاد کند، به شرط آنکه دولت اجازه ورود بخش خصوصی به صادرات برق را بدهد.
هم سرمایهگذاری و هم صرفهجویی
کارشناسان بر این باورند که گسترش دیپلماسی انرژی علاوه بر مزایای اقتصادی که دارد، حائز اهمیت بالایی در مسائل سیاسی و امنیتی است.
سیدحمید حسینی رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی به ایلنا گفته است: تا وقتی نتوانیم صرفهجویی کنیم و میادین جدید را به بهرهبرداری نرسانیم، نمیتوانیم برنامه توسعه صادرات گاز هم داشته باشیم. در حوزه برق نیز باید ۱۰ هزار مگاوات ظرفیتسازی کنیم تا امکان صادرات داشته باشیم.
او با اشاره به بدهیهای عراق بابت خرید برق اضافه کرد: چند وقت اخیر به دلیل کمبودی که ما در بخش برق و گاز داشتیم و همچنین با توجه به اینکه عراق با وجود وعدهها پیشرفتی در پرداخت بدهیها نداشته، صادرات برق و گاز به این کشور به حداقل رسید. ولی با توجه به اقدامات مثبتی که اخیرا انجام شده، هم کالا منتقل میشود و هم وجوهی پرداخت شده است. وی افزود: در حال حاضر سرما رو به کاهش بوده و در نتیجه مصرف خانگی گاز کاهش پیدا میکند، قطعا صادرات برق و گاز به این کشور نیز آغاز میشود.
رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی با بیان اینکه کشور ما ظرفیت صادرات ۱۲۰۰ مگاوات برق به عراق را دارد، گفت: ارقام صادراتی گاز و برق به عراق در بسیاری مواقع یعنی در فصول تابستان و بهار به طور کامل و صددرصد است اما در فصل زمستان و یا زمانی که عراق نسبت به پرداخت بدهیها تعلل میکند، کاهش مییابد.
او اضافه کرد: عراق در حالت عادی ۱۰ هزار مگاوات دیگر برق نیاز دارد، اگر ۵۰۰ مگاوات از ترکیه، ۵۰۰ مگاوات از عربستان و ۵۰۰ مگاوات هم از کویت وارد کند، باز هم مشکل این کشور حل نمیشود و سالها به برق و گاز ایران نیاز دارد.
وی تاکید کرد: ما فعلا باید تقاضای گاز را در کشور مدیریت کنیم و دنبال توسعه ظرفیت باشیم تا وقتی نتوانیم صرفهجویی کنیم و میادین جدید را به بهرهبرداری نرسانیم، برنامه توسعه صادرات گاز هم نمیتوانیم داشته باشیم، در حوزه برق نیز باید ۱۰ هزار مگاوات ظرفیتسازی کنیم تا امکان صادرات داشته باشیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد