انتظارات از روحانی در نیویورک

پوریا غرایاق‌زندی*
حسن روحانی در شرایطی قرار است در نشست امروز مجمع عمومی سخنرانی کند که نوک حمله تیز انتقادات و اتهامات از سوی محافل عربی و اخیرا نیز اعضای اروپایی برجام به سوی تهران نشانه رفته است. علت این اتهامات و انتقادات نیز همان وقایع آرامکو و برخی از اتفاقات مشابه نظیر اتفاقات بندر الفجیره امارات است که محافل عربی به همراه لندن، پاریس و برلین آن را دستمایه انتقاد و اتهام علیه تهران ساخته‌اند. آنچه در این میان در‌خور توجه است این است که ‌سناریوی ایران‌ستیزانه و ایران‌هراسانه محافل عربی در قبال تهران در حال تکرار است و طرفه آن است که اعضای اروپایی برجام نیز به جو ایران‌هراسانه محافل عربی پیوسته و الحاق شده‌اند.مهم‌ترین پیامی که از اجماع ضد‌ایرانی محافل عربی و اعضای اروپایی برجام مخابره می‌شود آن است که حلقه محاصره و پروژه آزار و ایذای ایران تنگ‌تر می‌شود.
در این ارتباط به نظر می‌رسد اروپا به جهت بی‌عملی و ناتوانی در انجام وعده‌های خود در قبال تهران همسو و همراه با محافل عربی در پروژه ایران‌آزاری شده است. در واقع اعضای اروپایی برجام تلاش دارند با بزرگنمایی مشکلات تهران و تهدیدات بالقوه آن، خود را از زیر بار مسوولیت‌ها و وعده‌های تهران خلاص کنند. حال و تحت این شرایط مساله مهم چگونگی مواجهه روحانی با جو ایران‌هراسانه مجمع عمومی است و اینکه او چگونه باید از سد چنین اجماع و جوی عبور کند؟
‌در این ارتباط به نظر می‌رسد روحانی دو راه برای غلبه کردن بر جو ایران‌هراسانه محافل عربی و اعضای اروپایی برجام یعنی لندن، پاریس و برلین پیش رو دارد. اولین مسیر طرح نویی است که روحانی آن را تحت عنوان ابتکار صلح هرمز دستمایه تنش‌زدایی در منطقه کرده است. این طرح آن‌گونه که از ابعاد آشکار و نهان آن پیداست، قرار است اولویت امنیتی و برقراری سامان و ثبات سیاسی را با همکاری دسته‌جمعی همه بازیگران در منطقه پر‌آشوب غرب آسیا در دستور کار قرار دهد. چنین طرح و برنامه‌هایی بر‌خلاف اتهامات ادعایی مجموعه‌های عبری و عربی اولویت مصالحه و دیپلماسی بر منازعه و ترس را به نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد که راه دیپلماسی و گفت‌وگو با وجود همه تهدیدات و چالش‌های پیش رو بسته نیست.‌دومین مسیر پیش روی روحانی در غلبه بر جو ایران‌هراسانه نشست نیویورک نقد و تخطئه رفتار‌های ترامپ و همچنین اعضای اروپایی برجام در پروژه آزار و ایذای ایران است. در این ارتباط روحانی می‌تواند از کارشکنی‌ها و بدعهدی‌های ترامپ سخن بگوید و برای افکار عمومی جهان روشن کند که اقدامات او تاثیر قابل توجهی در سطح زندگی عادی مردم ایران داشته و نگرانی‌هایی را در سطح منطقه‌ای ایجاد کرده است. او همچنین می‌تواند به سه کشور اروپایی برجام یعنی لندن، پاریس و برلین متذکر شود که اگر کاری در راستای تعهدات برجامی انجام نمی‌دهند، بهتر است با تصمیمات شتاب‌زده و هیجانی خود بر مشکلات چیزی نیفزایند و آب به آسیاب ترامپ نریزند. همچنین روحانی می‌تواند خلف وعده‌های آنها را در وساطت و میانجیگری برای کاهش تحریم‌های واشنگتن و همچنین تعلل آنها در راه‌اندازی و اجرایی شدن اینستکس و همچنین ناتوانی و تعلل در راه‌اندازی خط اعتباری ۱۵میلیارد‌ دلاری به اعضای اروپایی برجام متذکر شود.
*کارشناس مسائل بین‌الملل