افول صنعت گردشگری در سایه تنش‌ها

محمود بنکدارنیا*
یکی از نیازهای اساسی صنعت گردشگری بحث امنیت است و زمانی که امنیت وجود نداشته باشد، مطمئنا اولین صنعتی که در کشور دچار اختلال و مشکل می‌شود، گردشگری خواهد بود. صنعت گردشگری ایران نیز از این قاعده کلی مستثنا نیست و باید گفت بدون آنکه فعالان این صنف بدانند، صنعت گردشگری کشور مرده است.
امسال تنش‌های منطقه‌ای بسیار بالا گرفت و
به تبع آن صنعت گردشگری با افول بیش از پیش مواجه شد. طبیعتا وقتی کشوری به عنوان کشور جنگی معرفی می‌شود، حتی اگر به صورت رسمی اعلام نشود زمانی که گفتمان‌ها خصمانه می‌شود مردم و گردشگران بین‌المللی سعی می‌کنند تا زمانی که امنیت به آنجا برگردد، آن کشور را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب نکنند. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست و باید اذعان کنم که پس از دوران کرونا فعالان صنعت گردشگری روز خوش به خود ندیده‌اند.
باید توجه داشت که پس از دوران کرونا تمام کشورهایی که در صنعت گردشگری فعال بوده‌‌اند، توانسته‌اند گردشگری خود را بازیابی و فعال کنند و حتی امروز در شرایطی چندین پله بهتر از شرایط قبل از کرونا قرار دارند.
در کشور ما متاسفانه شرایط به گونه‌ای شده که وضعیت ۱۰‌سال قبل صنعت گردشگری کشور برای فعالان این صنف تبدیل به آرزو شده است. این در حالی است که ۱۰‌سال پیش هم وضعیت چندان مطلوبی وجود نداشت اما امروز وضعیت به‌گونه‌ای است که حتی آن شرایط هم دست‌نیافتنی به نظر می‌رسد.
در حال حاضر تعداد گردشگر واقعی که به کشور وارد می‌شود بسیار پایین است. در این شرایط فعالان صنعت گردشگری نیز با چالش‌های عدیده‌ای مواجه شده‌اند و حتی عده‌ای رو به مهاجرت آورده و آنهایی نیز که مانده‌اند، چشم‌اندازی برای بهبود شرایط مشاهده نمی‌کنند.
باید توجه داشت که معمولا برای رونق صنعت گردشگری، دولت‌ها اقدام به بسترسازی می‌کنند تا بخش‌خصوصی قادر به انجام فعالیت باشد. در ایران اما این بسترسازی انجام نگرفته و البته مطرح شدن برخی صحبت‌ها نیز شرایطی را ایجاد می‌کند که گردشگران به کشور ما سفر نکنند. این در حالی است که ایران به عنوان کشوری با تاریخ چندهزار ساله و نیز با بهره‌مندی از آثار تاریخی و جاذبه‌های فراوان، ظرفیت‌های زیادی دارد اما با این پتانسیل‌ها به جهانیان معرفی نشده است. در کنار این ضعف معرفی، باید پذیرفت که مطرح شدن برخی صحبت‌های تنش‌زا نیز برای صنعت گردشگری ایران مطلوب نیست.
افزون بر آنچه ذکر شد باید اذعان داشت که تاکنون یک شخص متخصص و حرفه‌ای در صنعت گردشگری بر مسند وزارتخانه ننشسته است. کوتاه بودن دوران وزارت نیز موجب می‌شود تا وزیر مربوطه بخواهد با حوزه گردشگری و چالش‌های آن آشنا شود، پایان دوره‌اش فرا برسد. در نتیجه شاهد این چرخه هستیم که وزرا در ابتدای امر نمی‌دانند باید چه اقداماتی برای صنعت گردشگری انجام دهند و زمانی هم که آشنایی لازم را پیدا می‌کنند، دوره‌شان به اتمام می‌رسد. در این شرایط اتفاق خوبی که باید در صنعت گردشگری کشور بیفتد، محقق نشده و با ادامه این روند در آینده نیز نخواهد افتاد. در این شرایط هیچ سخن امیدوار‌کننده‌ای نیز نمی‌شنویم و درواقع امیدی به بهبود وضعیت صنعت گردشگری کشور در آینده نزدیک وجود ندارد.
*عضو هیات‌مدیره جامعه تورگردانان ایران