افزایش قیمت بنزین آخرین راهکار است؟

محمدرضا رسولی- به تازگی با انتشار یک ویدیوی ۵۷ثانیه‌ای از مسعود پزشکیان، رییس‌دولت چهاردهم بحث افزایش قیمت بنزین یک‌بار دیگر بعد از مدت‌ها مطرح شد. پزشکیان در این موضع‌‌گیری غیرمنتظره در قامت رییس‌جمهور به سادگی ادعا می‌کند که قیمت پایین بنزین در ایران نه با منطق جور است و نه با علم اقتصاد. این اظهارات پزشکیان درباره بی‌منطق بودن قیمت پایین بنزین و مقایسه آن با نرخ جهانی در حالی مطرح شد که او در مناظره‌ها و مصاحبه‌های انتخاباتی بارها به این موضوع تاکید کرده بود که قرار نیست تغییری در قیمت حامل‌های انرژی ایجاد شود. البته که این گفته‌ها واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشت.
پیمان مولوی، اقتصاددان با استفاده از ادبیات پزشکیان در سخنانش نوشته است: «هیچ منطقی وجود ندارد که ما خودرویی که ۱۰‌هزار دلار قیمت دارد را در ایران به ۴۰‌هزار دلار بخریم. جناب آقای دکتر پزشکیان خیلی چیزها در ایران منطق ندارد! دلیل منطقی نبودن مردم نیستند، سیاست‌های دولت و مجلس در سال‌های اخیر بوده است.»
احسان پرنیان، روزنامه‌نگار نیز در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «آقای رییس‌جمهور، افزایش قیمت بنزین دم‌دستی‌ترین راه‌حل برای کسری ناترازی بنزین آن هم به صورت موقت است! در شرایط تورمی شدید فعلی، شوک افزایش قیمت بنزین مانند گیوتین کمر خم‌شده اقتصاد را از وسط دونیم خواهد کرد.»
منتقدان همچنین مقایسه قیمت یک کالای راهبردی همچون سوخت در ایران با سطح متوسط درآمد عمومی ماهانه ۲۵۰‌دلار و درآمد حداقل سه‌هزار دلاری یک کارگر در آمریکا و اروپا را اشتباهی فاحش و غیرقابل قبول می‌دانند، چراکه یک فرد ایرانی با توجه به سطح درآمد متوسط خود، بنزین را سه‌برابر گران‌تر از یک کارگر اروپایی یا آمریکایی خریداری می‌کند و ادعای ارزان بودن سوخت در ایران با توجه به نسبت سطح درآمد خانوار و تورم افسارگسیخته با نرخ سوخت، ادعایی اشتباه و بی‌منطق است.
نکته دیگری که انتقادهای بسیاری را برانگیخت بحث واردات بنزین است. پزشکیان در صحبت‌های خود از خرید بنزین به قیمت آزاد و فروش با یارانه سخن به میان آورد. این موضوع همواره مورد انتقاد کارشناسان و سوال مردم بوده است که چرا کشوری نفتی که امکان پالایش و تولید بنزین را دارد، باید به واردات بنزین روی بیاورد؟ کارشناسان بر این باورند که راهبردهای رفع ناترازی بنزین تنها راهکار قیمتی ندارد، بلکه راهبردهای غیرقیمتی و زیربنایی نیز وجود دارد که باید پیگیری شود. طبق آمار روزانه بین 10 تا 15‌میلیون لیتر کسری بنزین داریم که عمده آن به دلیل مصرف بالای خودروهای داخلی است.
بیش از نیم‌قرن است که تنها ماشین‌هایی با تکنولوژی قدیمی و بنزینی پرمصرف تولید می‌شود و واردات خودروی برقی نیز در حد شعار باقی مانده است. خودروهای بی‌کیفیت ایرانی در هر 100کیلومتر 12لیتر بنزین مصرف می‌کنند که این میزان بیش از دو تا سه‌إبرابر میانگین جهانی است. بنابراین دولت به جای تمرکز ب روی افزایش قیمت بنزین، باید روی کاهش مصرف بنزین متمرکز شود.
از دیگر راهکارها می‌توان به مبارزه و جلوگیری از قاچاق سوخت و توسعه حمل‌و‌نقل عمومی اشاره کرد. طبق گزارش آژانس اطلاعات داخلی پاکستان که به‌تازگی منتشر شده، سالانه سه‌میلیارد لیتر سوخت از ایران به پاکستان قاچاق می‌شود.