اصلاح یا صعود جنون‌آمیز؟

«جهان‌صنعت»- بعد از دو سال دوران رکود و بی‌اعتمادی بالاخره بازار سرمایه توانست مقاومت‌ها را یکی‌یکی پشت سر بگذارد و از سقف تاریخی خود عبور کند. حالا اما همچنان عده‌ای با تردید به این روند نگاه می‌کنند و البته بسیاری از کارشناسان معتقدند که این بار نوبت بورس است تا دوباره به صدر توجه سرمایه‌گذاران و مردم بازگردد.
بورس تهران در روز چهارشنبه توانست بار دیگر به مسیر صعودی خود ادامه دهد و همچنان سقف‌های تاریخی جدیدی را به ثبت برساند تا امیدها را به تداوم رشدهای بیشتر افزایش دهد. شاخص کل بورس در آخرین روز کاری از هفته گذشته و در حالی که شروع سرخ‌رنگی داشت، رشد ۸۷/۰ درصدی را به ثبت رساند و برای اولین بار در طول تاریخ خود، به محدوده ۱۳۷/۲ میلیون واحدی رسید. در سمت دیگر شاخص هم‌وزن حتی توانست عملکرد بهتری از خود به نمایش بگذارد و به کمک معاملات خوبی که گروه‌ها و صنایع کوچک داشتند، ۰۹/۲ درصد به ارتفاع خود افزود. ارزش معاملات خرد سهام نیز که طی روزهای قبل‌تر رکوردشکنی‌های خوبی را از خود به جا گذاشته بود، روز چهارشنبه نیز در محدوده ۱۲۸۵۷ میلیارد تومان ایستاد و شاهد ورود پول ۶۸۹ میلیارد تومانی از سمت کدهای حقیقی بودیم.
نکته‌ قابل توجه این است که بسیاری از سهامداران معتقدند با وجود اینکه شاخص رشد کرده اما سهام و سبد پرتفوی آنها همپای شاخص رشد نکرده است. برای مثال قیمت سهم شرکت ایران‌خودرو در آن مقطع به ۸۰۰ تومان هم رسید اما قیمت این سهم در زمان سقف‌شکنی شاخص بیشتر از ۴۰۰ تومان نرفته است.
هنگامی که به آمار و ارقام نگاه می‌کنیم، درمی‌یابیم که بیش از ۶۵ درصد بازار هنوز به سقف تاریخی خود نرسیده‌اند.
کارشناسان معتقدند شاخص هم‌وزن معیار بهتری برای سنجش رشد واقعی بازار است اما خود شاخص ‌هم‌وزن نیز مورد توجه انتقاداتی نظیر سود نقدی است.
با این همه اما کارشناسان معتقدند این روند در حال تغییر است و به طور قطع می‌توان امیدوار بود که قیمت سهم این شرکت‌ها نیز به ارزش ذاتی خود بازخواهند گشت.
بازار در هفته پیش‌رو به چه سمتی خواهد رفت؟
نگاهی به روند تکنیکالی شاخص کل بورس نشان می‌دهد که پس از ثبت روزهای سبز متوالی، اکنون نماگر تالار شیشه‌ای به محدوده‌ای رسیده است که می‌تواند به نوعی منجر به توقف کوتاه‌مدت بازار شود. با استفاده از دو فیبوناچی اکستنشن و پروجکشن مشخص می‌شود که در محدوده حوالی ۱۵/۲ میلیون واحدی مقاومتی وجود دارد که از اهمیت بالایی برخوردار است.
اما در این میان متغیرهای دیگری برای پیش‌بینی وجود دارد که شاید مساله قیمت‌گذاری خودرو در شورای رقابت یکی از آنها باشد.
یکی از محرک‌های اصلی بورس تهران در هفته‌ای که گذشت، انتظار برای اعلام نرخ خودروهای داخلی از سمت شورای رقابت بود تا در نهایت شاهد پایان داستان پرچالش صنعت خودرو باشیم. با این حال اما به نظر می‌رسد که این قصه هنوز پایان نیافته و ممکن است در ادامه اتفاقات جدیدی را نیز رقم بزند. اگرچه روز چهارشنبه در نهایت اعلام شد که شورای رقابت نرخ‌های جدید را به وزارت صمت برای ابلاغ به خودروسازان ارائه کرده است اما همچنان مشخص نیست که خودروهای مختلف دقیقا به چه میزان افزایش نرخ گرفته‌اند. طبق آخرین صحبت‌های انجام‌شده، به طور میانگین خودروهای ایران‌خودرو کمی بیش از ۳۵ درصد افزایش قیمت داشته‌اند و خودروهای سایپا نیز کمی کمتر از این مقدار. با این حال اما تاکنون هیچ نهادی به طور رسمی این افزایش‌ها را اعلام نکرده و به نظر می‌رسد که بورسی‌ها باید همچنان اندکی نگرانی بابت نتیجه نهایی این موضوع داشته باشند.
فارغ از اینکه افزایش ۳۵ درصدی نرخ خودرو آن هم پس از گذشت نزدیک به دو سال، عددی است که واقعا می‌تواند خودروسازان را از شرایطی که مدت‌هاست با آن دست و پنجه نرم می‌کنند خارج کند یا نه، اعلام لغو شدن قطعی عرضه خودرو در بورس کالا از سمت شورای رقابت و همچنین واکنش مخبر معاون اول رییس‌جمهور، به افزایش نرخ‌های اخیر و مخالفت با آن، از موضوعاتی هستند که می‌توانند معاملات گروه خودرویی را در بورس فردا با مانعی جدی مواجه کنند. اگرچه شورای رقابت و وزارت صمت هر دو از این افزایش قیمت‌ها به عنوان تنها راه برای جلوگیری از نابودی صنعت خودرو کشور یاد کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد که این موضوع فعلا با چالش‌های جدی مواجه باشد و ممکن است در روزهای آینده اتفاقات جدیدی را نیز شاهد باشیم. با این حال به نظر می‌رسد با توجه به دیدگاه دستوری موجود در ذهن و مسیر سیاستگذاری در کشور، نه‌تنها گروه خودرویی بلکه در صنایع نیز در واکنش به این موضوع با افزایش عرضه‌ها مواجه شوند.
دورنمای صعود شاخص بورس تا ۳ میلیون واحد
یک کارشناس بازار سرمایه ضمن تشریح دلایل صعود این بازار در ماه‌های گذشته، شاخص سه میلیون واحدی در سال جاری را دور از دسترس ندانست.
فردین آقابزرگی در گفت‌وگو با ایسنا در مورد دلایل صعود بازار سرمایه طی ماه‌های اخیر توضیح داد: از دلایل بنیادی صعود بازار تناسب معقول بین ارزش ذاتی و ارزش بازار اغلب سهام صنایع و شرکت‌هاست. P/E شرکت‌ها چه به صورت TTM و چه فوروارد نسبت به سال ۱۳۹۹ تفاوت دارد؛ به طوری که در سال ۱۳۹۹ متوسط P/E TTM بازار ۳۸ بود در حالی که در حال حاضر حداکثر هشت است.
وی ادامه داد: دلیل دوم تورم موجود و افزایش نرخ ارز است. با توجه به این موارد پتانسیل افزایش سودآوری ناشی از افزایش نرخ فروش محصولات متصور است. از سوی دیگر بررسی وضعیت سایر بازارها مانند مسکن، خودرو، طلا و دلار نشان می‌دهد که تقریبا رو به اشباع هستند و تنها بازاری که مستعد جذب نقدینگی خواهد بود، بازار سرمایه است. از سوی دیگر بازار سرمایه در دو سال گذشته نسبت به سایر بازارها جاماندگی بازدهی دارد و نقدشونده‌تر است.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: در کوتاه‌مدت بازار سرمایه نوسانی خواهد بود اما در میان‌مدت و بلند‌مدت، یعنی در بازه زمانی شش‌ماهه تا یک‌ساله، بازار سرمایه همسان با تورم ۵۰ درصدی رشد خواهد کرد و شاخص سه میلیون واحدی دور از دسترس نخواهد بود.
بررسی تکنیکالی شاخص بورس تهران
شاخص بورس تهران در جریان معاملات روز چهارشنبه با رشد ۱۸ هزار و ۳۶۲ واحدی همراه شد تا همچنان خود را بالا‌تر از رقم ۲ میلیون واحدی حفظ کند. در نیمه اول آخرین روز کاری هفته قبل بازار شاهد عرضه در نماد‌هایی بود که این رویه با شروع نیمه دوم از بین رفت و افت نیم ساعت ابتدایی شاخص کل جای خود را به رشد ۸۷/۰ درصدی داد.
اوضاع در شاخص هم‌وزن نیز مثبت است و سرعت رشد شاخص هم‌وزن به مراتب از شاخص کل بالاتر ثبت شده است. شاخص هم‌وزن در انتهای سال گذشته توانست مقاومت مرداد ماه سال ۱۳۹۹ را از سر راه خود بردارد و از مقاومت ۵۴۰ هزار واحدی خود را به سطح ۶۵۰‌ هزار واحدی برساند که رشد ۲۰ درصدی برای شاخص هم‌وزن محسوب می‌شود.
از بازار این طور برداشت می‌شود که تعدادی از اهالی بازار سرمایه به واسطه رشد اخیر شاخص کمی چشمشان ترسیده است و این انتظار را می‌کشند که شاخص‌های بازار سرمایه کمی اصلاح و استراحت داشته باشد اما گروه مقابل همچنان معتقد هستند که بازار باید اعداد و ارقام بالاتری را برای شاخص کل ایجاد کند چرا که هنوز تعداد زیادی از نمادها هستند که از رشد شاخص جا مانده‌اند.
در نهایت اما در حالی که کارشناسان پیش‌بینی بورس در هفته آتی را به دلایل متعددی از جمله ابهام در اتفاقات دیپلماتیک و مشخص نبودن آنچه رخ خواهد داد، کار سختی می‌دانند، با روانه شدن گزارش‌های اسفند‌ماه شرکت‌ها در کدال، قیمت جدید کالا‌ها که روانه بازار شده است و محصولاتی که طی هفته گذشته در بورس کالا کشف قیمت شد می‌توان انتظار داشت خوراک تحلیلی وارد بازار شود و شرایط بازار به مراتب بهتر از قبل دنبال شود.
ناگفته نماند که در بازاری که با اتکای بیشتر به تحلیل پیش می‌رود، ناگزیر راه سهام پرپتانسیل بنیادی از سهامی که کمتر مستعد رشد هستند، جدا خواهد شد.