اصلاح تا کجا ادامه دارد؟

امین بیگانی- بازار بورس تهران هفته‌ای منفی اما کمرنگ‌تر نسبت به هفته گذشته را گذراند و در یک رفت و برگشت کانال سیصد هزار را پس گرفت ولی در مجموع در هفته منتهی به ۳ آبان ۱۳۹۸ با کاهش ۳۸۳۲ واحدی در محدوده ۳۰۵۸۰۷ واحد به کار خود پایان داد‌، از چهار روز کاری شاهد دو روز منفی و دو روز مثبت بودیم ولی زور روزهای منفی به مثبت‌ها می‌چربید. با حساب این هفته‌ای که گذشت‌، سومین هفته منفی شاخص کل بورس رقم خورد. شاخص هم‌وزن نیز طی هفته با منفی سنگین‌تر نسبت به شاخص کل به کار خود پایان داد و با کاهش ۳۸۲۴ واحد در محدوده ۸۰۸۲۴ واحد هفته را به اتمام رساند.
شاخص کل در سه هفته گذشته در مجموع حدودا با کاهش هشت درصدی مواجه شده است در حالی که شاخص هم‌وزن با کاهشی بیش از ۱۸ درصدی کار خود را به پایان رسانده است. از دلایل این اختلاف درصد‌ها می‌توان به رشد شارپ‌تر شاخص هم‌وزن نسبت به شاخص کل در زمان صعود، پی بر‌ای پایین سهم‌های بزرگ و شاخص‌ساز و عدم تمایل به کاهش آنها در زمان اصلاح، حمایت صندوق توسعه بازار از سهام شاخص ساز و رشد سهام بزرگ و بنیادی حتی در زمان این اصلاح اشاره کرد.
ارزش معاملات بازار یکی از مهم‌ترین رکن‌های بررسی بازار سرمایه است، حرکت جریان نقدینگی در این بازار به مثابه حرکت جریان خون در رگ‌های یک موجود زنده است. تا زمانی که بتوان در این پارامتر بازار نشانه‌های حرکت رو به بالا را دید، می‌توان به آینده بازار‌ در بلند‌مدت خوشبین بود‌. میانگین ارزش معاملات روزانه بازار طی هفته گذشته باز هم با کاهش رو‌به‌رو بود و با کم شدن حدودا ۲۰۰ میلیارد تومان به ۱۹۰۰ میلیارد تومان رسید. در مقیاس بالاتر یعنی ماهانه اما هنوز روند صعودی در ارزش معاملات برقرار است به نحوی که میانگین ارزش معاملات در ماه مهر بالاتر از همه ‌ماه‌های امسال و سال‌های قبل قرار گرفته است اما خوب پیگیری و بررسی این روند در روزها و هفته‌های آبان‌ماه می‌تواند چراغ راه سرمایه‌گذاران مختلف باشد.
طی این هفته نزدیک به ۴۲۰ میلیارد تومان نقدینگی توسط کد‌های حقیقی از بازار خارج شد، این به معنی خرید این مقدار از نقدینگی توسط کدهای حقوقی از کدهای حقیقی در بازار است. در هفته‌ای که گذشت چهار صنعت محصولات شیمیایی، مواد دارویی، فلزات و خودرو، بیشترین ارزش معاملات را از آن خود کردند و پنج سهم وبملت، ذوب، چکاپا، خودرو و فولاد بیشترین ارزش معاملات را طی هفته گذشته ثبت کردند. سه سهم کویر، دتوزیع، غفارس به ترتیب حدودا با ۲۱، ۲۱، ۲۰ درصد بیشترین رشد و سه سهم تلیسه، سدبیر، پدرخش به ترتیب حدودا با ۱۸‌، ۱۷، ۱۷ درصد بیشترین کاهش را در قیمت پایانی تجربه کردند.
بازار بعد از یک رشد چند ماهه دوباره اصلاحی شده است‌ البته اصلاحی در روند صعودی‌‌ که به این معنی است روند صعودی بازار و شاخص کل در میان‌مدت ادامه دارد ولی در کوتاه‌مدت می‌توان گفت با حالتی نوسانی اصلاح قیمتی و زمانی را پشت‌سر خواهد گذاشت تا زمانی که بتواند سقف‌های قبلی خود را بشکند. اما این اصلاح زمانی و قیمتی در همه سهم‌ها اتفاق نخواهد افتاد و بسیاری از سهم‌های بنیادی و رشد نکرده که زیر ارزش واقعی خودشان معامله می‌شوند می‌توانند راه و روند دیگری را طی کنند. طی چنین تحلیل گذشته در همین ستون اشاره شد که باید در گروه‌های رشد نکرده و سود‌ساز مثل فلزات، شیمیایی و پالایشی سرمایه‌گذاری کرد. گزارشات شش ماهه این سه گروه نشان داد روند صعودی سود‌سازی و فروش این شرکت‌ها برقرار است و حالا با آمدن این گزارش‌ها شاهد تعدیل مثبت در نسبت‌های p/e و p/s در این گروه‌ها و کلیت بازار هستیم.
جدا از بحث سود‌های کارشناسی شده برای سهم‌های این گروه‌ها شاهد تعدیل‌ ای پی اس تی تی ام در سهم‌های بزرگ و بنیادی هستیم به نحوی که در گروه پالایشی این پارامتر به عدد ۶/۴، در پتروشیمی‌ها عددی در محدوده پنج و فلزات ۵/۴ واحد هستیم. گزارشات فصلی در گروه‌های دیگر مثل دارویی، غذایی، لاستیکی و … هم مثبت و رو به بالا ارزیابی می‌شوند. همه این عوامل دست در دست هم داده‌اند تا نسبت p/s برای کلیت بازار به عدد ۷/۱ واحد کاهش یابد و نسبت p/e کلیت بازار به عدد ۵/۶ واحد کاهش یابد. این دو نسبت در نمودارهای سالانه بازار در محدوده متعادل قرار دارد و این اعداد به میانگین اعداد سالانه بازار نزدیک است. بازار از نظر فاند نگرانی‌ای ندارد اما ترس اتفاق افتاده در بازار نیاز به اعتماد‌سازی با گذر زمان دارد، تا هم اندیکاتورها هیجانات اضافه را تخلیه کنند و هم اعداد برای حضور نقدینگی جدید جذاب شوند.
نفت برنت طی هفته گذشته بعد از آمار اداره انرژی آمریکا مبنی بر کاهش ۷/۱ میلیون بشکه‌ای ذخایر انرژی آمریکا و خبر احتمال کاهش مجدد تولید توسط اعضای اوپک مثبت معامله شد و با رشد دو دلاری در کانال ۶۱ دلار معامله شد‌. نفت حمایت معتبر ۵۷ دلار را طبق پیش‌بینی‌ها نگه داشت و روند صعودی خود در کوتاه‌مدت حفظ کرد. شرایط بازار جهانی نسبت به دوره‌های اوج بازار سرمایه در حال بهتری به سر می‌برد. شروع مذاکرات چین و آمریکا و احتمال پایان جنگ تجاری به آرامی رکود را از بازارهای جهانی فاصله داده است و روی طی همین مدت خود را از کانال ۲۳۰۰ دلار به بالای ۲۵۰۰ دلار رسانده است و مس جهانی نیز از کانال ۵۶۰۰ دلار به کانال ۵۹۰۰ دلار خود را نزدیک می‌کند. شرایط برای شرکت‌های صادرات‌محور جوری است که به جای پتانسیل منفی، دارای پتانسیل مثبت هستند، چون قیمت‌های جهانی اکثرا در نمودارها در نقطه‌های حمایتی معتبر ایستاده‌اند.
بازار طی هفته پیش رو به نظر بیشتر درگیر تعطیلی‌های پی‌در‌پی خواهد بود به طوری که شاهد سه روز کاری آن هم به صورت یک روز در میان است. احتمال افت تعداد و حجم معاملات دور از ذهن نیست. بهترین حالت برای کلیت بازار این است که سهم‌ها و شاخص‌ها فعلا به فکر کف‌سازی در همین محدوده‌ها باشند تا هم از نوسانات معکوس جلوگیری کنند و هم آنهایی که مترصد فروش هستند را همین جاها پیاده کنند. شاخص کل هنوز هم اهداف ۳۷۰ و ۴۲۰ هزار را در پیش دارد اما قبل از حرکت به سمت این اهداف نیاز به اصلاح زمانی و کمی قیمتی دارد تا بتواند انرژی لازم را برای عبور از سقف قبلی در محدوده ۳۳۰ هزار کسب کند. شاخص هم‌وزن اما به نظر بعد از یک نوسان رو به بالا طی ماه پیش رو به سمت محدوده احتمالی ۷۳ هزار اصلاح نماید و بعد از یک مدت زمان اصلاح زمانی و کسب انرژی لازم به سمت اهداف ۱۰۰ و ۱۲۰ هزار حرکت کند. سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت در بالای شاخص هم‌وزن به سمت محدوده احتمالی ۸۵ هزار می‌توانند با سناریو و استراتژی شخصی درصدی از سبد را نقد کنند. البته که بحث تک‌سهم‌ها و تک‌گروه‌ها در کلیت بازار جداست و اینها می‌توانند جدای از بحث شاخص‌ها راه خود را بروند.
طی این هفته گزارش‌های تولید و فروش مهرماه هم روانه بازار خواهد شد تا در کنار گزارش‌های فصلی شرکت‌های چراغ راهی برای جداسازی سهم‌های ارزنده از غیر‌ارزنده شود. خیلی از سهم‌ها وارد محدوده اشباع فروش شده‌اند و طی این هفته بسیاری از این سهم‌ها می‌توانند بعد از کف‌سازی نوسان به بالا داشته باشند. بازار به مرور گزارش‌های شش ماهه گروه‌های ارزنده صحبت شده را تحلیل و درک خواهد کرد و راه این سهم‌ها از کلیت بازار جدا خواهد شد. سهم‌ها اگر‌چه در کوتاه‌مدت از ارزش واقعی خود فاصله می‌گیرند ولی در میان‌مدت و بلند‌مدت به سمت ارزش واقعی خود میل می‌کنند.
یادمان باشد که در بورس، دو ضرب ‌در دو چهار نمی‌شود! بلکه پنج منهای یک، چهار می‌شود. باید اعصاب و جسارت تحمل آن منهای یک را داشته باشیم!
*تحلیلگر بازار بورس