16 - 06 - 2021
اصلاحطلبان به حاشیه میروند
آرزو فرشید- نه فقط اصولگرایان، بلکه بسیاری دیگر از سیاسیون و عموم مردم نیز از ماهها قبل نتیجه انتخابات ۱۴۰۰ را مشخص و جریان محافظهکار را برنده میدانستند. به نظر میرسید که بعد از این همه مشکلات اقتصادی و معیشتی و… که کوهی از نارضایتی ساخته و با این حجم از تبلیغات ضد دولت و جریان حامی آن، دیگر امیدی به موفقیت اصلاحطلبان نیست. با نزدیک شدن به انتخابات اما ورق به نحوی برگشت. در حقیقت رویکرد فراتر از تصور شورای نگهبان و حذف بسیاری از نیروهای جریان چپ، سبب شد که برخی حرف از رای اعتراضی بزنند و به تعبیر محمدرضا تاجیک تئوریسین اصلاحطلب به دنبال نمایان کردن حقیقت معکوس برآیند. لذا از آن انفعالی که وجود داشت خارج شده و به سوی کنشگری رادیکال رفتند. نگاهی به شبکههای اجتماعی و افزایش روز به روز و لحظه به لحظه شمار حامیان رای دادن و از قضا به همتی رای دادن، این مدعا را اثبات میکند.
اختلافات دردسرساز
مساله مورد بررسی در این گزارش اما چیز دیگری است. نکته قابل توجه آنجاست که این تغییر و تحولات در روزهای اخیر یک دوگانه در جبهه اصلاحات و در سطح اجتماعی و سیاسی ساخته است. شاهد آنکه بسیاری از احزاب و نیروهای اصلاحطلب یا میانهرو و نزدیک به اصلاحطلب با پیام و نامه و پست اینستاگرامی و توئیت و هر ابزار دیگری که به فکرشان میرسد از همتی حمایت میکنند اما سازوکار انتخاباتی این جریان که ناگزیر میشود جلسه فوقالعاده برگزار کند تا یک بامداد سهشنبه به بررسی بپردازد، از موضع خود که عدم معرفی نامزد است، برنمیگردد!
این دوگانگی اما مورد پسند هیچ یک از دو گروه موافق و مخالف مشارکت فعال نیست. هر دو میدانند که با ادامه این رویه اولا نتیجه این انتخابات همان طور که پیشبینی میشد واگذار شده و رای اعتراضی به کار نمیآید. ثانیا میدانند که چنین اوضاعی از اثرگذاری جریان اصلاحات در عرصه سیاست کاسته و بعد از این انتخابات نیز در مقاطعی دامنشان را میگیرد.
انفعال یا تاکتیک؟
در این میان اما برخی تحلیلگران در جبهه مقابل، این اتهام را وارد میکنند که همه این حرفها یک بازی سیاسی است! مثلا محمدصادق کوشکی، فعال سیاسی اصولگرا در گفتوگویی با «فردا» میگوید که اصلاحطلبان «با این کار دو منفعت خواهند داشت. اول اینکه اگر همتی در انتخابات برنده باشند آن هشت سال روحانی ادامه یافته و منافع و امکاناتی که اصلاحطلبان سابقا در اختیار داشتند، را باز هم خواهند داشت. به اضافه اینکه اگر همتی نیز مثل روحانی عملکرد نامطلوبی داشته باشد، با اشاره به این عدم حمایت رسمی مسوولیت دولت او را به عهده نگرفته و تجربه قبلی را تکرار نمیکند. دوم اینکه اگر او در این انتخابات شکست بخورد، جبهه اصلاحات این شکست را متوجه خود ندانسته و میگوید که او نامزد ما نبوده است.»
جلوه بیرونی
احمد شیرزاد، فعال سیاسی اصلاحطلب اما بدش نمیآید که گفته کوشکی واقعیت میداشت. او به «جهانصنعت» میگوید: «اگر به صورت آگاهانه چنین رویکردی اتخاذ شده بود، کار بدی نبود. یعنی این هم میتواند یک گزینه باشد اما به هرحال آنچه در صحنه عمومی جلوه میکند، نوعی تشتت است. ضمن اینکه اصلاحطلبان برای پرهیز از تکرار تجربه قبلی میتوانستند حمایت جدی از همتی کرده اما با جدیت و صراحت اعلام کنند که در دولت او مشارکت ندارند.»
او خودش از موافقان حمایت از همتی است و میگوید: «رویکرد فعلی از میزان اثرگذاری جبهه اصلاحات خواهد کاست.» وی تاکید میکند: «یک جریان قدرتمند سیاسی باید بتواند در اینگونه بحرانها به تصمیم قاطع و جدی برسد. مثلا در شرایط فعلی اگر قرار بود که برخورد شدیدی با مساله ردصلاحیتها بشود باید همه طیفهای اصلاحطلب گردن میدادند و حتی به نامزدهای موجود یعنی مهرعلیزاده و همتی نیز فشار میآوردند که کنار بکشند. رویکرد دیگر نیز میتوانست این باشد که جبهه اصلاحات به صورت کاملا جدی وارد شده و از یکی از دو گزینه موجود حمایت کند. من شخصا رویکرد دوم را واقعبینانهتر و منطبقتر با منافع مردم و کشور میدانم اما دیدیم که هیچ کدام از این دو رویکرد پیش گرفته نشد.»
عاقبت عدم قاطعیت
این نماینده پیشین مجلس افزود: «وقتی تصمیمگیری درباره انتخابات اینطور بینابین رها میشود و میبینیم که شخصیتهای مختلفی در این جریان نظرات متفاوتی ارائه میکنند، جبهه اصلاحات از یک جبهه تعیینکننده در فضای سیاسی کشور به یک جبهه حاشیهای تبدیل میشود و این یک واقعیت است. در این وضعیت دیگر شخصیت تعیینکنندهای مثل آقای خاتمی نمیتواند وارد عرصه شده و حرف آخر را بزند. اگرچه ممکن بود که اصلاحطلب تماما وارد شد و از یک گزینه حمایت کنند اما به خاطر شرایط نابرابر و فضایی که از ماهها قبل در سطح سیاست و رسانهها ایجاد شده بود، برنده نباشند. اما طبیعتا یک کنشگری فعال انجام داده بودند و این اقدام بهتری بود.»
اقدام عاقلانه
ناصر قوامی، فعال سیاسی اصلاحطلب اما در گفتوگو با «جهانصنعت» از تصمیم جبهه اصلاحات برای عدم معرفی نامزد حمایت کرده و میگوید: «حمایت از یک فرد در این شرایط اصلا عقلانی نبود. اصلا فرض کنیم که اصلاحطلبان از فردی حمایت کردند و او انتخاب هم بشود. بعد از آن چه خواهد کرد؟ همان مشکلات را خواهد داشت که روحانی داشت. به هرحال دوره اول روحانی هم نسبتا خوب بود اما الان میبینیم که همه مشکلات را گردن دولت انداخته و دولت را نیز انتخاب اصلاحطلبان میدانند. حالا فرض کنیم که اصلاحطلبان از همتی حمایت کنند و او هم رییسجمهور بشود، طبیعی است که قدرت او به مراتب پایینتر از روحانی است پس تصمیم جبهه اصلاحات بهترین تصمیم بود زیرا حداقل دیگر مشکلات را گردن اصلاحطلبان نخواهند انداخت.»
وی در پاسخ به اینکه عدمحمایت اصلاحطلبان چه اثری بر رایآوری و شانس موفقیت همتی داشت؟ گفت: «طبیعتا اگر اصلاحطلبان حول محور او اجماع کرده و وارد عمل میشدند شانس موفقیت داشت و یا حداقل به دور دوم میرفت اما این به نفع اصلاحطلبان نبود. اکنون اما بعید میدانم که شانسی داشته باشد یا به دور دوم انتخابات برسد.»
کروبی حمایت نکرده؟
قوامی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه این چند دستگی که در جریان اصلاحات میبینیم و نمونهاش حمایت کروبی از همتی و نه گفتن جبهه اصلاحات به او است، چه تاثیری بر آینده این جریان سیاسی دارد؟ گفت: «تاجایی که من میدانم، آقای کروبی از همتی حمایت نکرده است. این شیطنت آقای کرباسچی است که دیداری کرده و بعد اینها را گفته است.»
وی در واکنش به اینکه «اما حسین کروبی به نقل از پدرش به رسانهها گفته که مهدی کروبی به همتی رای خواهد داد» گفت: «حسین کروبی هم که گفته باشد، صحت ندارد. من نمیخواهم برخی مسائل را بگویم اما از مواضع آقای کروبی مطلع هستم و میگویم که او حمایت نکرده است. اطلاع دقیق دارم که او گفته نسبت به هیچ نامزدی نظر خاصی ندارد. ضمن اینکه اگر قرار بود آقای کروبی از فردی حمایت کند بیانیه میداد همان طور که آقای موسوی بیانیه دارد، نیازی نبود کسی به نقل از او مصاحبه کند.»
نتیجه برنامهریزی نشده
این فعال سیاسی اصلاحطلب در پاسخ به اینکه برخی اصولگرایان حمایت نکردن جبهه اصلاحات از همتی و در عین حال حمایت چهرههای اصلاحطلب از وی را یک تاکتیک برای فرار از مسوولیت دولت احتمالی بعد میدانند، گفت: «آنچه مسلم است، این است که جناح اصلاحطلب رسما و علنا از فردی حمایت نکرده است. حالا ممکن است افرادی شخصا ترجیح بدهند به فردی رای بدهند و این کار را هم بکنند.
این را نباید پای اصلاحطلبان گذاشت. ممکن است نتیجهای که میگویند حاصل شود اما این به معنی آن نیست که اصطلاحطلبان یک کار تاکتیکی کردهاند. نظر اصلاحطلبان عدم حمایت از یک فرد خاص بوده و طبیعی است که همه هم گوش به فرمان نیستند و ممکن است که افرادی در لایههای مختلف جامعه بنا به تشخیص خود به فردی رای بدهند.»
جمعبندی
ماحصل این شرایط اما اینطور که به نظر میرسد، در نگاه اول همان است که کوشکی میگوید. اصلاحطلبان تصیم درستی گرفتهاند. حالا اگر همتی برنده شود، با توجه به حمایتهای یک به یکی که از او کردهاند، جایگاه خود را خواهند داشت. ضمن اینکه مثل دوران روحانی به هر بهانه و با هر اقدام ناثواب دولت، محکوم نمیشوند. اگر هم همتی پیروز نشود، باز هم نباخته و شکست خورده به نظر نمیرسند.
تا اینجای کار خوب است اما همانطور که احمدشیرزاد هم گفت، این رویه با فرض آگاهانه بودن نیز تصویری متشتت و غیرقاطع از جبهه اصلاحطلبی ارائه میکند و از اثرگذاری آن میکاهد. شاید اصلاحطلبان در مقطع کنونی آنقدر سرگرم انتخابات و یا آنقدر دلزده از آن باشند که توجهی به این نکته نکنند اما چند صباح دیگر و در بزنگاهی دیگر که نیاز شد، خواهند فهمید چه ویژگی و ابزار مهمی را از کف دادهاند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد