استان‌های محروم صنعتی شناسایی شدند

«جهان‌صنعت»- در یک پژوهش علمی، استان‌های محروم، کمتر برخوردار و برخوردار کشور از نظر صنعتی شناسایی شدند. در این پژوهش ضمن احصای مشکلات صنعتی استان‌ها، متناسب با شرایط کنونی آنها، راه‌حل‌های اختصاصی پیشنهاد شده است.
احمد تشکینی و مصطفی محمدی، رییس و عضو هیات‌علمی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در پژوهشی،‌ براساس وضعیت شاخص‌های صنعتی، معدنی و تجاری، استان‌های کشور را به سه دسته محروم (نظیر کهگیلویه و بویراحمد، ایلام و …) کمتر برخوردار (نظیر همدان، هرمزگان و کرمانشاه و‌…) و برخوردار (نظیر اصفهان، تهران و‌…) دسته‌بندی کردند.
براساس این پژوهش، استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، خراسان‌های جنوبی و شمالی، کردستان، چهارمحال‌وبختیاری، لرستان، بوشهر، سیستان‌وبلوچستان، گلستان و اردبیل در زمره استان‌های محروم صنعتی به شمار می‌روند. استان‌های همدان، هرمزگان،‌ کرمانشاه، زنجان، سمنان، ‌آذربایجان غربی، قم، گیلان، کرمان و مازندران نیز در شمار استان‌های کمتر برخوردار دسته‌بندی شده‌اند. در نهایت، خوزستان، فارس، یزد، مرکزی، آذربایجان شرقی، البرز، قزوین، خراسان رضوی، اصفهان و تهران نیز به عنوان استان‌های برخوردار شناسایی شدند.
به گزارش ایرنا، برای دسته اول (و البته دسته دوم) لازم است طرح‌های کلان صنعتی، معدنی و تجاری در نظر گرفته شود؛ به‌طوری‌که سرمایه‌گذاری با محوریت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، برنامه‌ریزی و حمایت شود.
این گزارش افزوده است: اهم چالش‌های مناطق محروم و کمتربرخوردار صنعتی، معدنی و تجاری شامل‌ گرایش کمتر به‌ سرمایه‌گذاری صنعتی، ضعف زیرساخت‌های مواصلاتی، محدودیت انرژی، محدودیت خدمات پشتیبان تولید و تجارت، محدودیت نیروی انسانی ماهر و سنتی بودن بازارها، عدم ارتباطات زنجیره‌ای صنایع است. همچنین اهم مزیت‌ها و پتاسیل‌های صنعتی، معدنی و تجاری مناطق محروم و کمتربرخوردار شامل وجود منابع معدنی، نزدیکی به بازار صادراتی کشورهای همسایه، امکان بهره‌مندی از مشوق‌های مالی و مالیاتی و دسترسی به زمین‌های مناسب برای توسعه فعالیت‌های صنعتی، معدنی و تجاری است.
رتبه‌بندی استان‌های محروم کشور با توجه به سطح توسعه‌یافتگی صنعتی، معدنی و تجاری براساس شاخص‌های اشتغال بخش صنعت، معدن و تجارت استان و تعداد بنگاه صنعتی و معدنی استان، سهم اشتغال صنعتی و معدنی استان از کل کشور بخشی از توسعه یکپارچگی است.
توسعه یکپارچه از موضوعات مهم برنامه‌ریزی منطقه‌ای و از پیش‌نیازهای مهم توسعه پایدار انسانی محسوب می‌شود که بر توازن شرایط زندگی و جنبه‌های مختلف توسعه برای تمامی مردم یک کشور تاکید می‌نماید. در این راستا برای توسعه متعادل مناطق، نخست باید وضع موجود مناطق مختلف از نظر سطح توسعه بررسی و تحلیل شود. براین اساس و با توجه به محدودیت‌های منابع مناسب است در گام اول توسعه مناطق محروم مدنظر قرار گیرد. بررسی و شناخت واقعی از وضع موجود و سطح برخورداری مناطق از اولویت‌های اساسی این بخش است.
رتبه‌بندی استان‌های محروم کشور با توجه به سطح توسعه‌یافتگی صنعتی، معدنی و تجاری براساس شاخص‌های اشتغال بخش صنعت، معدن و تجارت استان (نفر)، تعداد بنگاه صنعتی و معدنی استان، سهم اشتغال صنعتی و معدنی استان از کل کشور (درصد)، سهم ارزش افزوده صنعتی و معدنی، سهم تعداد بنگاه صنعتی و معدنی استان از کل کشور (درصد)، تعداد بنگاه‌های راکد صنعتی و معدنی، تعداد شهرک و ناحیه صنعتی، جمعیت، نرخ بیکاری و نرخ مشارکت استان است.
براساس این گزارش، وضعیت اشتغال صنعتی به عنوان یکی از مولفه‌های کلیدی شناسایی استان‌های محروم، کمتربرخوردار و برخوردار صنعتی نشان می‌دهد اشتغال صنعتی در استان‌های محروم زیر 50‌هزار نفر است. در استان‌های کمتر برخوردار نیز این مولفه به زحمت به 100‌هزار نفر می‌رسد. این در حالی است که در استان‌های برخوردار نیز به استثنای سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی، وضعیت تفاوت زیادی با استان‌های کمتر برخوردار ندارد به‌گونه‌ای‌که میزان اشتغال صنعتی استان‌های برخوردار کمتر از 150‌هزار نفر است. با وجود این، میزان اشتغال صنعتی در استان تهران که دارای بیشترین اشتغال صنعتی است، کمی بیش از 350هزار نفر است و در رتبه دوم، استان اصفهان نیز کمتر از 350‌هزار نفر است. میزان اشتغال صنعتی در استان خراسان‌رضوی نیز به 250‌هزار نفر نمی‌رسد. این شرایط نشان می‌دهد،‌ حتی در استان‌های برخوردار میزان اشتغال صنعتی نسبت به جمعیت هریک از آنها زیاد نیست. به‌طور نمونه، وجود حدود 350‌هزار اشتغال صنعتی در استان تهران به عنوان پرجمعیت‌ترین استان کشور با بیش از 14‌میلیون نفر (براساس آمارهای سال 1400) ناچیز است یا وجود حدود 330‌هزار فرصت شغلی صنعتی در استان اصفهان نیز با بیش از 5‌میلیون نفر جمعیت، اندک به شمار می‌رود. 250‌هزار فرصت شغلی صنعتی برای استان خراسان‌رضوی با بیش از 6‌میلیون نفر جمعیت نیز رقم بسیار کمی محسوب می‌شود. ازاین‌رو، این اعداد ضمن نمایش اشتغال صنعتی اندک در صنعتی‌ترین استان‌های کشور، پیامی جز این ندارد که حال صنعت در کشور وخیم است و بسیاری از بنگاه‌های تولیدی و کارخانه‌ها طی سال‌های گذشته بر اثر پیامدهای منفی تورم و تحریم تعطیل شده یا ظرفیت تولید خود (و طبعا اشتغال خود) را به شدت کاهش داده‌اند.