15 - 11 - 2023
از نخستوزیری تا وزارت خارجه!
محمدرضا ستاری- ۷ سال پس از زمانی که دیوید کامرون نخستوزیر اسبق بریتانیا در سال ۲۰۱۶ به واسطه شکست در همهپرسی بریگزیت (خروج از اتحادیه اروپا) از سمت خود کنارهگیری کرد، حالا قرار است در نقشی جدید سکان وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی را بر عهده بگیرد. این تصمیم از سوی ریشی سوناک نخستوزیر انگلیس در حالی گرفته شده که او طی دو روز گذشته ابتدا سوئلا براورمن وزیر کشور تندرو و جنجالی را برکنار کرده و جیمز کلورلی وزیر خارجه فعلی را به جای او نشانده است.
به گفته کارشناسان بازگشت دیوید کامرون به دولت با توجه به سوابق او امری عجیب و بیسابقه است. از او به عنوان فردی یاد میشود که سیاست خارجی بریتانیا را به هم ریخته، اما حالا قرار است نفر اول دستگاه دیپلماسی این کشور باشد.
طبق گزارشی که در این خصوص مجله اکونومیست منتشر کرده، خطاهای کامرون در سیاست خارجی بسیار زیاد و قابل توجه بود. براساس راهبرد امنیت ملی بریتانیا، برنامه این بود که آنها ترتیباتی را اتخاذ کنند تا مطمئن شوند اروپا دوباره علیه آنها متحد نخواهد شد. در نتیجه طرح بریگزیت یا خروج از اتحادیه اروپا در زمان دیوید کامرون کلید خورد و در نهایت با جنجالهای فراوان باعث سقوط دولت او و پس از آن ترزا می شد. همچنین تحلیلگران انگلیسی معتقدند سیاست او در قبال چین هم سوالبرانگیز بوده است. در زمان نخستوزیری کامرون، شرکتهای چینی سرمایهگذاریهای عظیمی را در زیرساختهای بریتانیا از جمله مخابرات انجام دادند و حالا دولت این کشور برای محدود کردن پکن با مشکلات زیادی مواجه شده است. همچنین یکی دیگر از ایراداتی که به دیوید کامرون در بحث سیاست خارجی مطرح میشود، این است که در زمان الحاق شبهجزیره کریمه از اوکراین به روسیه در سال ۲۰۱۴، لندن از جمله حامیان امنیتی اوکراین محسوب میشد، اما کامرون به راحتی میدان را برای فرانسه و آلمان جهت رهبری مذاکرات صلح خالی کرد.
با این حال به نظر میرسد شرایط در لندن به گونهای رقم خورده که حزب محافظهکار و لیبرالها به دیدگاههای تحریفشدهای از سیاست دیوید کامرون چسبیده و از او به عنوان سنگری در برابر پوپولیسم حمایت و استقبال میکنند.
به گفته کارشناسان فلسفه محافظهکاری مالی و اقتصادی کامرون همراه با لیبرالیسم اجتماعی هرگز یک دیدگاه عمومی نبوده است. او در سال ۲۰۱۰ و پس از یک رکود عظیم اقتصادی قادر به کسب اکثریت مطلق آرا در انتخابات و پارلمان نشد. بنابراین نه تنها سبد رای وی از بوریس جانسون و لیز تراس کمتر شد، بلکه طرفدارانش نیز اکنون در بریتانیا چندان قبال توجه نیستند. علاوه بر این پس از شکست کامل سیاستهای اقتصادی لیز تراس که به صورت بیسابقهای پس از یک ماه و نیم از صندلی نخستوزیری کنار رفت، گفته میشود افول سرمایهگذاری و نیز سنگ بنای چالش اقتصادی بریتانیا در زمان او گذاشته شد و به نخستوزیران بعدی رسید؛ با این تفاوت که او تنها از تراس و جانسون محتاطتر به نظر میرسید.
دوگانهای در سیاست لندن
متحدان قدیمی کامرون احساس وظیفه او را برای بازگشت به دولت مورد تقدیر قرار دادهاند. اما از سوی مقابل در حالی که وی پس از کنارهگیری از نخستوزیری گفته بود به عنوان نماینده پارلمان همواره در صحنه سیاسی باقی خواهم ماند و این موضوع را از جمله افتخارات خودش عنوان کرده بود، مخالفانش معتقدند احتمالا وی حوصلهاش از زندگی شخصی و خصوصی سر رفته و حالا دوباره میخواهد در مرکز توجه باشد؛ حتی اگر قرار باشد این بار از صندلی نخستوزیری به وزارت خارجه بازگردد.
در چنین شرایطی در پشت پرده گویا مسائل دیگری نیز برای بازگشت دیوید کامرون وجود دارد. اول اینکه با توجه به نمایشها و اقدامات بد بوریس جانسون در دوران نخستوزیری مانند دروغگویی او به پارلمان به واسطه عدم رعایت قوانین فاصلهگذاری در دوران کرونا و همچنین سقوط دولت محافظهکار لیز تراس در کمتر از یک ماه و نیم، جو افکار عمومی برای بازگشت او مساعدتر شده؛ حتی اگر وی را مقصر اصلی درهمریختگی و بنبست طولانیمدت سیاسی به واسطه بریگزیت بدانیم.
از سوی دیگر کامرون در زمانی قرار است به دولت بازگردد که ریشی سوناک به عنوان نخستوزیر در حالتی مستاصل قرار دارد. در نتیجه برخی کارشناسان معتقدند کامرون ممکن است بتواند سبد رای برخی از محافظهکاران جنوب انگلیس که هنوز با او همدل هستند را برای حفظ دولت محافظهکار در لندن حفظ کند.