15 - 01 - 2022
از خوش‌بینی تا واقعیت
«جهان صنعت»-ابراهیم رییسی رییس‌جمهوری در توئیتر نوشت: هرچند پیگیری برای رفع تحریم‌ها دستور کار جدی دولت است، اما در دولت سیزدهم تلاش برای خنثی‌سازی تحریم‌ها موکول به مذاکرات نشده، به نحوی که امروز و در همین شرایط تحریم، فروش نفت ما به قدری افزایش داشته که دیگر نگرانی نداریم و درآمد حاصل از آن نیز در حال بازگشت به کشور است.موضوع افزایش فروش نفت ایران موضوعی است که از ماه‌های قبل مدام از سوی مقامات دولت سیزدهم اعلام می‌شود.
به نظر می‌رسد که مبنای این افزایش فروش کمبود نفت در بازار جهانی است که خریداران حاضرشده‌اند با وجود تحریم‌ها از ایران نفت بخرند. البته چشم‌پوشی مقامات آمریکا و در جریان بودن مذاکرات احیای برجام هم در این موضوع بی‌تاثیر نبوده است. با این حال معلوم نیست که این خوش‌بینی برای ادامه افزایش فروش نفت تا کی ادامه خواهد یافت، زیرا در صورتی که مذاکرات برجام به بن‌بست برسد، احتمال بازگشت سختگیری‌های آمریکا وجود دارد.
برخی تحلیلگران خوش‌بین هستند و می‌گویند حتی اگر مذاکرات احیای برجام هم به نتیجه نرسد، آمریکا تلاشی برای سختگیری درباره فروش نفت ایران به متقاضیان نخواهد کرد، زیرا قیمت‌های نفت بالا برای اقتصاد آمریکا سنگین تمام خواهد شد.در همین حال محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران هم گفته است: در زمینه فروش نفت نیز با توفیق الهی موفق شدیم که بودجه دولت را مطابق با برنامه محقق کنیم و این توفیق حاصل کار همه دست‌اندرکاران صنعت نفت است.مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه برنامه‌های متعدد سرمایه‌گذاری برای توسعه طرح‌های نفت پیش‌بینی شده است، از مذاکره با بانک‌ها و هلدینگ‌های پتروشیمی برای سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی صنعت نفت خبر داد.
او با اشاره به اینکه حدود ۲۷۵ میلیون دلار و ۱۶ میلیارد تومان قرارداد و تفاهمنامه با جهاد دانشگاهی امضا شده که حدود ۷۵ میلیون دلار و ۱۶ میلیارد تومان آن قرارداد قطعی و مابقی در قالب تفاهمنامه است، یادآور شد: بر این اساس به زودی برای حدود ۷۵۰ حلقه چاه کم‌بازده فراخوان همکاری اعلام خواهد شد تا با شرکت‌های فناور قرارداد امضا شود.خجسته‌مهر گفت: در بخش سرمایه‌گذاری می‌دانیم که منابع داخلی ما کفاف نمی‌دهد و ۵/۱۴ درصدی که در قانون بودجه برای شرکت ملی نفت ایران در نظر گرفته شده تقریبا معادل هزینه‌های جاری شرکت ملی نفت ایران است.خجسته‌مهر افزود: باید از داشته‌های داخل کشور به خوبی استفاده کنیم، زیرا معتقدیم حتی در شرایط تحریم اگر از ظرفیت داخلی به معنای واقعی استفاده شود، در آن شرایط هم می‌شود نیازها را رفع کرد.وی تصریح کرد: محدودیت‌های متعددی داریم، اما انگیزه‌های زیادی نیز داریم.
در این راستا با بانک‌ها مذاکره شده که به صورت کنسرسیوم برای توسعه صنعت نفت وارد شوند و تمام بانک‌های کشور در این موضوع سهیم خواهند بود.خجسته‌مهر ادامه داد: با هلدینگ‌های مهم پتروشیمی کشور جلساتی داریم که بخش پایین‌دستی در بخش بالادستی صنعت نفت وارد سرمایه‌گذاری شود. هلدینگ‌های پتروشیمی می‌توانند در بخش توسعه میادین نفت و گاز سرمایه‌گذاری کنند و شرکت نفت هم برای ایجاد جذابیت بیشتر می‌تواند در یک بازه زمانی طولانی خوراک مورد نیاز را به آنها تحویل دهد.
تولید پرهزینه
در همین رابطه مرتضی بهروزی‌فر کارشناس انرژی درباره بازگشت نفت ایران به میزان قبل از تحریم گفته است: ابتدا در نظر داشته باشیم که توان تولید با حجم تولید متفات است.
اگر تولید کنیم اما امکان صادرات نداشته باشیم فقط به حجم ذخیره‌سازی اضافه می‌کنیم و دچار مشکلات آتی خواهیم شد.او به ایلنا گفته است: اکنون مخازن روی آب تقریبا پر است. اگر بخواهیم برای ذخیره نفت تولیدشده کشتی اجاره کنیم پرهزینه است، بنابراین تولید صرف در شرایطی که صادرات نداشته باشیم، خسارت زیادی به کشور وارد می‌کند.کارشناس حوزه انرژی با ابراز امیدواری از اینکه مساله برجام حل شود تا بتوانیم بدون مشکل صادرات داشته باشیم، خاطرنشان کرد: وزارت نفت قبلا هم اثبات کرده که در فرصت چندماهه توانسته به سطح قبل از تحریم برگردد. اکنون هم همین امکان وجود دارد که به راحتی ظرف سه تا چهار ماه به رقم قبل از تحریم برگردیم، به شرطی که برجام به نتیجه مثبت بینجامد، اما اگر تحریم حذف نشود و فقط تولید کنیم بدون اینکه امکان صادرات داشته باشیم، ذخیره‌سازی صرف مشکلی را از ایران دوا نخواهد کرد.
وی درباره به دست آوردن بازارهای قبلی گفت: قبلا ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه نفت در روز به اروپا صادر می‌کردیم، اما اکنون حتی یک بشکه هم به این اتحادیه صادر نمی‌کنیم. البته با اقدامات و تمهیداتی که اندیشیده شده توانستیم اثر تحریم‌ها را کم کنیم و احجامی را به شرق آسیا بفرستیم، ولی هنوز بازارهای‌مان را به دست نیاورده‌ایم. به عنوان مثال به اروپا که یک بازار مهم است هیچ‌گونه صادراتی نداریم. وی یادآور شد: وضعیت بازار به گونه‌ای است که اضافه کردن در حد یک تا ۵/۱ میلیون بشکه تاثیر چندانی روی عرضه نخواهد داشت، حتی اگر تصور کنیم ایران وارد بازاری شود که تحت فشار است و مازاد عرضه وجود دارد و منجر به کم شدن قیمت‌ها می‌شود، کمترین ضرر را ما خواهیم داشت، زیرا حجم صادرات ما کم است و تاکنون با مشکلات و هزینه‌های بیشتری نفت را فروخته و پول را به سختی برمی‌گردانیم، بنابراین حتی اگر قیمت‌ها پایین بیاید ایران حق دارد که به بازار برگردد.کارشناس حوزه نفت با بیان اینکه شرایط بازار نشان می‌دهد فضا برای ورود نفت ایران وجود دارد، گفت: اگر تحریم لغو و مشکلات سیاسی حل شود، به نفع کشورهای مصرف‌کننده است که از منابع متعددی واردات داشته باشند. مسلما اگر کشورها امکان واردات از ایران داشته باشند حتما این کار را خواهند کرد، زیرا به لحاظ تامین امنیت انرژی به نفع‌شان است که مبادی واردات خود را افزایش دهند.