24 - 09 - 2024
احیای برجام در حاشیه نشست سران
وزیر امور خارجه از آمادگی تهران برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای خبر داد
علیرضا کیانپور- مسعود پزشکیان که برای نخستین‌بار در قامت رییس‌جمهور ایران به ایالات متحده سفر کرده تا علاوه‌بر شرکت در هفتادونهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با شماری از سران کشورهای جهان نیز دیدار کند، در نخستین ساعات بامداد دیروز در فرودگاه جان‌اف‌کندی ازسوی سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه، مجید تخت‌روانچی و کاظم غریب‌آبادی معاونان سیاسی و حقوقی وزارت امور خارجه، امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل، زهرا ارشادی معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل و شماری از دیپلمات‌های جمهوری اسلامی در این نهاد بین‌المللی مورد استقبال قرار گرفت و وارد نیویورک شد.
پزشکیان؛ پیام‌آور صلح جهانی!
رییس‌جمهور که در صدر هیاتی عالی‌رتبه متشکل از شماری از وزیران و معاونانش به نیویورک سفر کرده، در گفت‌وگوی کوتاهی که در مسیر سفر داشت، با اشاره به مهم‌ترین اهدافش از این سفر گفت: «ما در این سفر دنبال باورها، اعتقادات و ارزش‌هایی هستیم که سازمان ملل مدعی است می‌خواهد برای‌شان کاری انجام دهد. ما در این سفر می‌خواهیم بگوییم اگر راست می‌گویید، در عمل نشان بدهید، نه در شعار!» پزشکیان که در ادامه توضیحاتش، تاکید کرد «حضور در اجلاس سازمان ملل، فرصتی است برای دفاع از دیدگاه‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران»، همچنین یادآور شد که «می‌خواهیم در برابر تصویری که به دروغ از ما ساخته‌اند، بگوییم اگر انسان هستید و وجدان دارید، همه انسان‌ها را درست ببینید!»
پزشکیان همچنین در بدو ورود به فرودگاه جان‌اف‌کندی نیویورک، در گفت‌وگویی دیگر در پاسخ به این پرسش که حامل چه پیامی از جانب جمهوری اسلامی ایران است، گفت: «آنچه مشخص است، پیام ما، پیامی است برای صلح و امنیت و تحقق شعار امسال سازمان ملل مبنی‌بر صلح و آینده توأم با توسعه برای همه مردم جهان!» او گفت: «باید به‌جای خونریزی و جنگ و کشتار، دنیایی بسازیم که همه انسان‌ها بتوانند در آن، مستقل از رنگ و نژاد و قومیت و منطقه و محل زندگی، به‌راحتی زندگی کنند.» رییس‌جمهور اما یادآور شد که «متاسفانه در حال حاضر جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، به این شکل نیست؛ استانداردهای دوگانه وجود دارد، یک عده خوب هستند و عده‌ای هم بدون دلیل بدند؛ درنتیجه مشکلاتی که می‌بینیم، به‌وجود می‌آید.» پزشکیان تصریح کرد: «فرصتی که برای زندگی در این کره خاکی داریم، باید برای همه انسان‌ها برابر باشد.»
مطالبه ایرانیان از رییس‌جمهور ایران
در شرایطی که سران کشورها در نشست پاییزه سازمان ملل متحد به‌تعبیری پیام‌آور ملت‌هایی هستند که به نمایندگی از آنان در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کرده‌اند، طبیعتا انتظار می‌رود رییس‌جمهور ایران نیز در جریان این سفر – چه در سخنرانی خود در صحن سازمان ملل و چه در مذاکرات و دیدارهایی که در حاشیه این اجلاسیه خواهد داشت- آنچه را که مطالبه اصلی ایرانیان است، مدنظر قرار دهد. این در حالی است که اگرچه نمی‌توان یک موضوع و محور خاص را به‌عنوان مطالبه مشترک همه شهروندان این مملکت عنوان کرد اما طبیعتا باتوجه به فشار کم‌سابقه اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، احتمالا آنچه بتواند گشایشی در معیشت میلیون شهروند ایرانی ایجاد کند، می‌تواند موجبات رضایت نسبی بخش بزرگی از شهروندان را فراهم کند. جالب آنکه همزمان با عزیمت رییس‌جمهور به نیویورک، رسانه‌ها و خبرگزاری‌های مختلف نیز سعی کردند با مراجعه به افکار عمومی و کاربران خود، هرکدام صدای بخشی از شهروندان را به گوش دولتمردان برسانند. این در حالی بود که پایگاه خبری-تحلیلی خبرآنلاین مشخصا از کاربران و مخاطبان خود خواست تا به این رسانه بگویند که چه توقعی از پزشکیان در اولین سفر خود به نیویورک دارند. بنابر گزارشی که این وب‌سایت خبری- تحلیلی روی خروجی خود فرستاده، «طیف گسترده‌ای از کاربران خبرآنلاین، از رییس‌جمهور خواسته‌اند تا در سفر خود به نیویورک برای مذاکره مستقیم با آمریکا جهت رفع تحریم‌ها تلاش کند.» این پایگاه خبری- تحلیلی نوشته «با وجود آنکه برخی کاربران امید چندانی ندارند که سخنرانی در سازمان ملل کمکی به حل مشکلات اقتصاد ایران کند اما اکثر کاربران خواستار مذاکره مستقیم با آمریکا و غرب برای رفع تحریم و حل مشکلات اقتصادی هستند.» همزمان شماری از ناظران سیاسی و فعالان رسانه‌ای نیز از برخی جزئیات درخصوص همراهان رییس‌جمهور در سفر به نیویورک خبر داده‌اند که می‌تواند امیدها به انجام مذاکراتی راهگشا در جریان این سفر را تقویت کند. چنانکه عبدالرضا داوری از طریق حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس در این رابطه اطلاع‌رسانی کرده و نوشته: «مسعود پزشکیان، با یک تیم ١٢نفره تخصصی – که کم‌شمارترین تیم همراهان روسای جمهور ایران در تاریخ سفرهای خارجی است- برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، عازم نیویورک شد.» این فعال رسانه‌ای اصولگرا در عین حال اضافه کرد: «حس غریبی به من می‌گوید که با اخلاص و تجربه و دانش پزشکیان و تیم همراهش، اتفاق مهمی در این سفر رقم می‌خورد.»
واکنش منفی عراقچی به مذاکره مستقیم با آمریکا
در شرایطی که ظاهرا بخش چشمگیری از شهروندان خواهان مذاکره مستقیم تهران و واشنگتن هستند و معتقدند این سفر رییس‌جمهور به نیویورک می‌تواند دست‌کم مقدمات ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای و حتی مذاکره مستقیم ایران و آمریکا را فراهم کند، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی احتمال دیدار با همتای آمریکایی‌اش را رد کرده و گفته: «من در حال حاضر امکانی نمی‌بینم و به اعتقاد من الان مصلحتی هم اقتضا نمی‌کند که چنین گفت‌وگویی با وزیر خارجه ایالات متحده صورت بگیرد. بار قبل در برجام چنین دیدارها و گفت‌وگوهایی بود ولی الان زمینه مناسبی وجود ندارد.» سیدعباس عراقچی که تاکید کرده این نظر کارشناسی‌اش است، گفته: «جدا از مجوزها {برای انجام مذاکره مستقیم با آمریکا} فکر می‌کنم هنوز تا رسیدن به نقطه‌ای که مانند مذاکرات پیشین، امکان گفت‌وگو بین دوطرف وجود داشته، فاصله داریم.» او با تاکید بر اینکه «نمی‌شود تجربه گذشته را نادیده گرفت و توقع داشت که دوباره مانند همان تجربه تکرار شود»، اضافه کرد: «آمریکایی‌ها باید نشان دهند که رویکردشان عوض شده است.»
واکنش مثبت عراقچی به امکان ازسرگیری مذاکرات برجام
عراقچی البته در عین حال در بخش پایانی توضیحاتش در پاسخ به پرسشی درباره احتمال مذاکره با آنتونی بلینکن گفت: «اگر آمریکایی‌ها آمادگی دارند تا آن مسیری را که بعد از خروج از برجام در پیش گرفتند، تغییر دهند و بخواهند به میز مذاکره 1+5 بازگردند، ممکن است دوباره امکان صحبت مستقیم فراهم شود، آن هم پشت میز مذاکره 1+5.» وزیر امور خارجه ایران همچنین در حالی ابراز امیدواری کرد که «در جریان این سفر، شاهد شروع مجدد مذاکره باشیم» اما در عین حال گفت: «ابعاد و چگونگی این مذاکرات بستگی به این دارد که چه پیش خواهد آمد!»
وزیر امور خارجه ایران همچنین در گفت‌وگویی دیگر به پرسشی درباره آنچه به‌ویژه ازسوی مقام‌های آمریکایی‌ها درخصوص تبادل پیام میان واشنگتن و تهران مطرح شده و می‌شود، پاسخ داد و گفت: «آمریکایی‌ها همیشه پیغام می‌دادند. رابط ما سوییس است و در این‌گونه موارد دیدگاه‌های خودشان را از آن طریق بیان می‌کنند.» او با اشاره به یکی از آخرین مواضع کاخ‌سفید در این رابطه که درپی عملیات سایبری اسرائیل و انفجار پیجرها در لبنان مطرح شد، گفت: «آنها این مواضع را در رسانه‌ها هم مطرح کرده‌اند اما پیغام‌شان نکته ویژه‌ای نداشت. همان بود که سخنگوی‌شان هم مطرح کرد و انکار اینکه در این عملیات دخالتی داشته و از آن اطلاعی داشته باشند که از نظر ما پذیرفته نیست و این ادعاها را نمی‌شود باور کرد.» رییس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی با بیان اینکه «آمریکایی‌ها تا حد بسیار زیادی شریک این جنایت‌ها هستند»، گفت: «واشنگتن هم با پشتیبانی‌های تسلیحاتی و اطلاعاتی و هم با پشتیبانی‌های سیاسی که انجام می‌دهند، از این جنایات حمایت می‌کند. این آمریکاست که جلوی قطعنامه شورای امنیت در مورد غزه را گرفته؛ آمریکایی‌ها نمی‌توانند خودشان را از این جنایات کنار بکشند.»
تلاش اضافه برنامه عراقچی برای احیای برجام
وزیر امور خارجه ایران اما در ادامه به نکاتی اشاره کرد که امیدها نسبت‌به ازسرگیری گفت‌وگوها و بازگشت طرفین به میز مذاکرات را تقویت کرد. او گفت: «من چند روزی بیشتر از رییس‌جمهور در نیویورک می‌مانم و ملاقات‌های بیشتری را با وزیران خارجه کشورهای مختلف خواهم داشت؛ تلاش ما این است که دور جدیدی از مذاکرات در حوزه هسته‌ای شروع شود.» او گفت: «ما آمادگی آن را داریم و اگر طرف‌های مقابل آمادگی داشته باشند، می‌توانیم در همین سفر شروع مجددی از مذاکرات را داشته باشیم.» او همچنین با اشاره به مواضع طرفین مقابل و میزان آمادگی آنها برای بازگشت به میز مذاکرات گفت: «پیغام‌هایی ردوبدل شده و یک اعلام آمادگی عمومی وجود دارد، ولی شرایط بین‌المللی درحال حاضر به‌گونه‌ای است که شروع دوباره مذاکرات هسته‌ای یک مقداری سخت‌تر و پیچیده‌تر از قبل است. باید قبول کنیم که نسبت‌به 3، 4 سال پیش تحولات عمده‌ای در صحنه بین‌المللی رخ داده، قضیه اوکراین و غزه خیلی تاثیرگذار بوده است. شرایط آسانی نیست و امیدواریم در این شرایط سخت بتوانیم در این سفر حداقل استارت مجددی برای مذاکرات را داشته باشیم.» او گفت: «من و همکاران در وزارت خارجه همه انرژی و تلاش خود را به کار خواهیم گرفت و امیدواریم بتوانیم مسیرهای جدیدی را باز کنیم.» عراقچی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا دستگاه دیپلماسی مجوز ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای را از تهران دریافت کرده، گفت: «دیپلمات‌ها هیچ‌وقت بدون مجوز کار و حرکت نمی‌کنند!»
برنامه فشرده پزشکیان در نیویورک
همزمان در حالی که رییس‌جمهور بلافاصله پس از ورود به نیویورک، برنامه کاری فشرده‌اش را آغاز کرده، مهدی سنایی، معاون سیاسی دفتر رییس‌جمهور در توئیتی در این رابطه توضیح داد و نوشت: «رییس‌جمهور طی 3روز کاری در نیویورک با حدود 20نفر از رؤسای کشورها از جمله رییس‌جمهور ترکیه، پادشاه اردن و رییس‌جمهور فرانسه دیدار دوجانبه خواهد داشت. سخنرانی در نشست سران «میثاق آینده» در روز دوشنبه و سخنرانی در مجمع عمومی عصر سه‌شنبه در برنامه است.» این دیپلمات ایرانی همچنین اضافه کرد: «دیدارهای بسیاری نیز با اهالی و مدیران رسانه‌ها، اندیشکده‌ها و نمایندگان ادیان و همچنین چند نشست با ایرانیان مقیم آمریکا برگزار خواهد شد.» سنایی در پایان نوشت: «پزشکیان در جریان این سفر دیدگاه دولت خویش به تعامل با جهان و همچنین نگاهش در زمینه منطقه متحد و قوی را عرضه خواهد کرد.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد