24 - 10 - 2023
اثرات انقلاب صنعتی چهارم بر کسب‌وکار
صنایع و کسب‌وکارها باید از الگوهای جدید در آستانه انقلاب صنعتی چهارم آگاهی داشته باشند. در سال‌های اخیر، تبدیل شدن به یک کارخانه هوشمند یکی از راه‌های تامین نیاز مشتری در نتیجه شراط بسیار متغیر بازار خواهد بود. به این طریق صنعت می‌تواند مشکلات ساختاری خود را که ناشی از استفاده شدید از نیروی کار، هزینه‌های انرژی و عدم قطعیت بازار است، حل کند. در عین حال آنها می‌توانند بهره‌وری و کارایی را در مراحل تولید افزایش دهند، همچنین می‌توان عملکرد عملیات تدارکاتی را افزایش داد.
ایجاد صنعتی‌سازی جدید باعث می‌شود تا تولید شدیدا رقابتی و الگوی سنتی با یک الگوی در حال ظهور جایگزین شود که می‌توان آن را ادغام زنجیره صنعتی نامید. این حالت برتر از یک انقلاب صنعتی است و باعث می‌شود تا همه صنایع و شرکت‌کنندگان در فرآیند تولید به طریقی جدید در تولید همکاری داشته باشند. تغییر در فناوری‌ها و نیروی کار، محرک‌های اصلی تحول در صنعت محسوب می‌شوند. چنین شرایطی تغییرات گسترده‌ای در بازار کار ایجاد کرده و این تغییرات عمدتا در حوزه مهارت و مهارت‌آموزی در سطح پیشرفته تبلور پیدا کرده است، بنابراین سوال اصلی گزارش مزبور این بوده که انقلاب صنعتی چهارم بر کسب‌وکار چه تاثیراتی برجای گذاشته است؟
طی ۲۵۰ سال اخیر سه انقلاب صنعتی، نحوه خلق ارزش بشر را دگرگون کرده‌اند و جهان را تغییر داده‌اند. در هر کدام از این انقلاب‌ها، فناوری‌ها، سیستم‌های سیاسی و نهادهای اجتماعی همگی با هم متحول شدهاند و نه فقط بخش صنعت بلکه نحوه نگرش انسان به خود، ارتباط با همنوع و تعاملش با جهان طبیعت را نیز تغییر داده است. اصطلاح انقلاب صنعتی چهارم برای نخستین بار توسط کالوس شواب رییس مجمع جهانی اقتصاد در نوامبر سال ۲۰۱۱ در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد در شهر هانوفر کشور آلمان مطرح شد و این رویکرد نوظهور در مقاله‌ای تحت عنوان انقلاب صنعتی چهارم به چاپ رسید. واژه «انقلاب» دال بر تغییر رادیکال و تند است. انقلاب‌های علمی در طول تاریخ، زمانی رخ داده‌اند که فناوری‌های جدید و روش‌های بدیع از درک جهان، موجب ایجاد تغییر عمیق در نظام‌های اقتصادی و ساختارهای اجتماعی شدهاند. انقلاب صنعتی چهارم با استفاده از توانمندسازی کارخانه‌های هوشمند، جهانی را می‌سازد که در آن سیستم‌های تولید مجازی و فیزیکی به‌طور جهانی با انعطاف‌پذیری با یکدیگر همکاری می‌کنند. این فرآیند، شخصی‌سازی مطلق و ایجاد مدل‌های عملیاتی جدید را فراهم می‌کند. انقلاب صنعتی چهارم، در امتداد انقلاب‌های صنعتی اول، دوم و سوم، فصلی جدید در پیشرفت بشر بوده که ناشی از افزایش دسترسی به مجموعه‌ای از فناوری‌های خارق‌العاده و تعامل با آنها است. فناوری‌های نوظهوری که انقلاب صنعتی چهارم را به پیش می‌رانند بر دانش و سیستم انقلاب‌های صنعتی پیشین و به‌طور خاص بر توانمندی‌های دیجیتالی انقلاب صنعتی سوم متکی هستند. انقلاب صنعتی چهارم فقط به توصیف تغییرات ناشی از فناوری محدود نمی‌شود؛ این انقلاب همه فرصتی است برای مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای عمومی که می‌تواند به همه افراد اعم از رهبران فناوری و سیاستگذاران تا شهروندانی از تمام سطوح درآمدی، ملیت‌ها و پیشینه‌ها برای درک و جهت‌دهی به نحوه تاثیرگذاری فناوری‌های قدرتمند، نوظهور و هم‌گرا بر جهان هستی کمک کند. به عبارتی چهارمین انقلاب صنعتی، فقط در مورد سیستم‌ها و ماشین‌های هوشمند و متصل به اینترنت نیست و حیطه آن بسیار وسیع‌تر است. امواج این تحول در سطح وسیعی از محدوده توالی ژن گرفته تا نانو فناوری، از منابع تجدیدپذیر تا محاسبه کوآنتومی به‌طور همزمان مشاهده می‌شوند. ادغام این فناوری‌ها و اثرات متقابل آنها در حوزه‌های فیزیکی، دیجیتالی و زیستی است که انقلاب صنعتی چهارم را با انقلاب‌های قبلی متفاوت می‌کند.
اجزای کلیدی انقلاب صنعتی چهارم
انقلاب صنعتی چهارم به عنوان سیستمی پویا که یکپارچگی را میان تمام عوامل تولید به دنبال دارد، تعریف می‌شود. یکپارچگی یکی از عوامل کلیدی انقلاب صنعتی چهارم است و زمانی حاصل می‌شود که تجهیزات فیزیکی و تکنولوژی دیجیتال در سراسر زنجیره ارزش ادغام شوند. سیستم تولیدی باید به گونه‌ای طراحی شود که امکان تحقق موفقیت‌آمیز این امر وجود داشته باشد. به منظور تحقق این هدف انقلاب صنعتی چهارم، ویژگی‌هایی مانند ادغام عمودی، ادغام افقی، دیجیتال‌سازی چرخه حیات محصول و تسریع فرآیند تولید به وسیله تکنولوژی‌های هوشمند را داراست. ادغام عمودی، یکپارچه‌سازی سیستم‌های فناوری اطلاعات را در سطح عمودی شرکت دربر می‌گیرد و با توجه به اینکه این ادغام از حسگرهای فرآیندهای تولید تا سیستم مدیریت را شامل می‌شود، در ایجاد سیستم‌های تولیدی پویا و انعطاف‌پذیر از اهمیت بالایی برخوردار است. ادغام افقی، یکپارچگی سیستم‌های فناوری اطلاعات از تامین‌کننده‌های اولیه تا مشتری نهایی را شامل می‌شود. این ادغام همکاری و ارتباط را میان شرکت‌های زنجیره ارزش محصول تسهیل خواهد کرد و ایجاد جریانی روان از مواد و محصولات میان شرکت‌ها را سبب خواهد شد. دیجیتال‌سازی چرخه حیات محصول، اشاره به ادغام هوشمند از مواد اولیه تا پایان عمر محصول دارد و موجب تسهیل ارتباط میان ذی‌نفعان، محصولات و تجهیزات در امتداد چرخه حیات محصول می‌شود.
تکنولوژی‌های هوشمند قادر هستند با بهینه‌سازی زمان تولید و کاهش هزینه‌ها، فرآیندهای تولیدی را تسهیل و سیستم‌های تولیدی خودکار را ایجاد کنند.
مجهز شدن سیستم‌های تولیدی به سیستم‌های دیجیتال و فناوری اطلاعات، به شدت هزینه مبادلات و جابه‌جایی را کاهش خواهند داد، زیرا این سیستم‌ها به راحتی قابل استفاده روی گوشی‌های هوشمند هستند و انسان‌ها، داده‌ها، امکانات و دارایی‌ها را کنار هم می‌آورند و شیوه‌های کامل جدیدی را برای مصرف کالاها و خدمات توسط مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند. این سیستم‌های دیجیتال در واقع همان اجزا و عاملان پیش‌برنده انقلاب صنعتی چهارم محسوب می‌شوند.
تاثیر انقلاب صنعتی چهارم بر اقتصاد
نسل چهارم صنعت، تاثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت. بزرگ‌ترین مزایای اقتصادی نصیب شرکت‌هایی خواهد شد که هرچه سریع‌تر از فناوری‌ها و فرصت‌های موجود در این انقلاب بهره ببرند. براساس تجزیه و تحلیل مکنزی، پیشتازان در صنعت ۰/۴ می‌توانند تا سال ۲۰۲۵ از مزایای هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های پیشرفتهای که آغاز کرده‌اند، استفاده کنند به‌طوری که می‌توانند انتظار یک تغییر مثبت ۱۲۲ درصدی را در جریانات نقدی داشته باشند.
پیش‌بینی مکنزی بر این است که صنعت ۰/۴ مجموعه مهارت‌ها و استاندارهای نیروی کار را دستخوش تحولاتی به شرح زیر خواهد کرد:
– کاهش ۳۰ درصدی تقاضا برای مهارت‌های فیزیکی و یدی در کارهای تکرارشونده مانند آنچه در خطوط مونتاژ تولید وجود دارد.
– رشد ۵۰ درصدی تقاضا برای مهارت‌های تکنولوژیکی مانند کدنویسی.
– افزایش ۳۳ درصدی تقاضا برای مهارت‌های شناختی پیچیده.
– افزایش ۳۰ درصدی تقاضا برای مهارت‌های اجتماعی سطح بالا.
انقلاب صنعتی چهارم و پیامدهای آن برای تولید جهانی
همانطور که پیش‌تر بیان شد فناوری‌های دیجیتال باعث ایجاد تغییرات عمده فناورانه در اقتصاد امروز می‌شوند. در ابتدای امر تصور جهانی بر این بود که تاثیر تغییرات انقلاب صنعتی چهارم به حوزه‌هایی مانند تجارت الکترونیک، رسانه و سرگرمی محدود شود، اما از طریق دیجیتالی کردن بخش‌های تولیدی به عنوان مثال کشاورزی، این باور شکل گرفت که فناوری‌های نسل چهارم صنعت تاثیرات اقتصادی بین‌بخشی بسیاری دارند. این تغییرات تکنولوژیک نه تنها فرآیندهای تولید سنتی را تغییر داده‌اند و منجر به رشد سریع خدمات شدهاند بلکه به صورت دیجیتالی منجر به ظهور بخش‌های خدماتی جدیدی نیز شدهاند. در بخش تولید، نوآور ی‌های جد ید «صنعت ۰/۴» مرتبط با روباتیک، هوش مصنوعی (AI)و اتصال ماشینی، مدل‌های کسب‌وکار را تغییر می‌دهند.
پیامدهای این تغییرات تکنولوژیکی برای ارتقای فناوری و صنعتی شدن تنها به اقتصادهای پیشرفته محدود نشده و تعداد کاربران دیجیتال در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است. اقتصاد دیجیتال این پتانسیل را دارد که راه‌های جدیدی را برای توسعه فناوری و صنعت باز کند. با این حال، تغییرات تکنولوژیکی فعلی در واقع تهدیدی برای گسترش شکاف تکنولوژیکی جهانی است و می‌تواند نابرابری‌های ساختاری را تشدید کند .
تاثیر انقلاب صنعتی چهارم بر کسب‌وکار
نوآوری و تحولات فناورانه نقش بسیار مهمی در انواع مختلف سازمان‌ها ایفا می‌کنند. صنعت ۰/۴ تغییرات قابل توجهی در محصولات، طراحی، فرآیندها، عملیات و خدمات سامانه‌های تولید ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که تحولات و پیشرفتهای دیجیتال و افزایش پیوندهای متقابل و درهم‌تنیده چالش‌های جدیدی را پیشروی سازمان‌ها قرار می‌دهند. انتظار بر این است که نسل چهارم صنعت پیامدهایی برای دو حوزه مدیریت و مشاغل آینده داشته باشد و به شکل‌گیری مدل‌های کسب‌وکار جدیدی منجر شود که تاثیر چشمگیری بر صنعت و بازار دارند. این فناوری‌ها می‌توانند کل چرخه عمر محصول را تحت تاثیر قرار دهند، بهبود فرآیندها را ممکن کنند و رقابت‌پذیری شرکت را افزایش دهند. حوزه‌های مختلفی از جمله صنعت، محصولات و خدمات، اقتصاد، مدل‌های کسب‌وکار، محیط کار و توسعه مهارت‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرند. صنعت بخشی است که بیشترین تاثیر را از انقلاب صنعتی چهارم می‌پذیرد. این رویکرد نوظهور صنعتی، چشم‌انداز تولید جدیدی را با خود به همراه می‌آورد؛ در این چشم‌انداز عناصر تولید می‌توانند به صورت مستقل خود را کنترل کرده و مجموعه‌ای از کنش‌ها را آغاز کنند. طی سال‌های اخیر مدل‌های کسب‌وکار و بازار دستخوش تحولات سریعی شدهاند و مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه‌ای ایجاد شده است. فناوری‌های تحول‌آفرینی که در چارچوب صنعت ۰/۴ ظهور یافته‌اند، شیوه‌های فروش و ارائه محصولات و خدمات را تغییر داده‌اند و از این طریق فرصت‌ها و مدل‌های کسب‌وکار جدیدی خلق کرده‌اند. از آنجا که صنعت ۰/۴ به ادغام تولیدکنندگان و مشتریان کمک می‌کند، زنجیره‌های ارزشی که بر اساس آن شکل می‌گیرند، واکنش‌گراتر می‌شوند و امکان تعامل با مشتریان و انطباق با مدل‌های کسب‌وکار با الزامات بازار را فراهم می‌کنند. به عبارتی موانعی که تا پیش از این بین اطلاعات و ساختارهای فیزیکی قرار داشته است از بین می‌رود و رقابت‌پذیری افزایش می‌یابد. پیشرفتهای فناورانه به سرعت در حال تغییر محیط کار هستند و صنعت ۰/۴ در حال متحول کردن مشاغل و مهارت‌های ضروری است. اهمیت فزاینده رابط‌های انسان و ماشین، تعامل بین عناصر تولید و ارتباط ضروری بین ماشین‌آلات هوشمند، محصولات هوشمند و کارکنان را تقویت می‌کند. این ارتباط نیز خود به دلیل چشم‌انداز اینترنت اشیا و خدمات که تحت تاثیر سامانه‌های فیزیکی سایبری محقق شدهاند، بهبود یافته است. به همین دلیل الزام است به مسائل حوزه ارگونومیک نیز در چارچوب صنعت ۰/۴ توجه شود و سامانه‌های جدید باید بر کارگران و اهمیت آنها متمرکز شوند. صنعت ۰/۴ به ماشینی‌شدن فزاینده کارها منجر می‌شود. به بیان دیگر، کارکنان باید خود را برای انجام وظایف جدید آماده کنند. علاوهبر این، تعداد کارکنان واجد شرایطی که حوزه‌های فناورانه برای تحقق الزامات صنعت ۰/۴ به آنها نیاز دارند نیز روبه افزایش است. خلاصه اینکه صنعت ۰/۴ از ظرفیت بالقوه بسیار بالایی در حوزه‌های متعدد برخوردار است و پیاده‌سازی آن بر کل زنجیره ارزش اثر می‌گذارد و از این طریق فرآیندهای تولید مهندسی را بهبود می‌دهد، به ارتقای کیفیت محصولات و خدمات می‌انجامد، روابط مشتریان و سازمان‌ها را بهینه می‌کند، فرصت‌های تجاری جدید و مزایای اقتصادی به همراه دارد، الزامات آموزشی را تغییر می‌دهد و محیط کار فعلی را متحول می‌سازد. استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات
سرعت تحول دیجیتال در بخش‌های مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات، حوزه‌های ارتباطات از راه دور و دارایی‌های دیجیتالی از بقیه بخش‌ها بیشتر است و به نظر می‌رسد این بخش‌ها، دارایی‌های دیجیتال و دانش فنی گسترده‌ای در کسب‌وکارشان به کار گیرند. انقلاب صنعتی چهارم (صنایع ۰/۴) اشاره به تحولات گسترده در صنعت مبتنی بر به کارگیری فناوری اطلاعات و شیوه‌های هوشمندسازی دارد. این انقلاب با روش‌های متنوعی در حال تبدیل و تغییر مدل‌های تجاری، نحوه تولید و وضعیت رقابت است. بخش قابل‌توجهی از کسب‌وکارها حداقل از برخی توانایی‌ها در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده می‌کنند. در سال ۲۰۲۲ به‌طور متوسط ۱/۹۲ درصد از شرکت‌های فعال در کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه دارای پهنای باند بوده‌اند، درحالی که این آمار در سال ۲۰۱۰ حدود ۸۱ درصد بوده است. افزایش اتصال به ویژه در رومانی زیاد بوده است. درحالی که به نظر می‌رسد اتصال پهنای باند به وضعیت اشباع نزدیک شود، توجه جهانی به پهنای باند پر سرعت (۱۰۰ مگابیت بر ثانیه یا بیشتر) وضعیت جدیدی را به‌وجود آورده است. انقلاب صنعتی چهارم به دلیل توسعه شبکه‌های ارتباطی به ویژه اینترنت شکل گرفته است. در نمودار ۱ نسبت کسب‌وکارهایی که از پهنای باند پرسرعت در سال ۲۰۲۲ بهره‌مند شدهاند، نشان داده شده است. در سال ۲۰۲۲ به‌طور متوسط ۷/۵۵ درصد از کشورهای مورد بررسی در نمودار ۱ ، از پهنای باند ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه استفاده کرده‌اند. تجربه کشورهای توسعه‌یافته به وضوح نشان می‌دهد که دستیابی به بهره‌وری بیشتر به واسطه استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) بوده است. عمده توانایی این فناوری‌ها مبتنی بر صرفه‌جویی در زمان به منظور تسهیل جست‌وجو، اشتراک‌گذاری و ذخیره‌سازی اطلاعات است. به عبارت دیگر، منبع ایجاد نوآوری به نوبه خود تغییرات اساسی را در فرآیندهای کسب‌وکار ایجاد می‌کنند. منبع اصلی این تغییرات چشمگیر، افزایش سرعت اتصال به اینترنت بوده که در نهایت اینترنت پرسرعت و توسعه پهنای باند را به ارمغان آورده است. استفاده فراگیر از اینترنت در دهه‌های اخیر جایگاه خود را به عنوان یک فناوری همه‌‌منظوره تثبیت و امکان توسعه پیشرفت نوین در کسب‌وکار فراهم کرده است. انقلاب صنعتی چهارم به دلیل توسعه شبکه‌های ارتباطی به ویژه اینترنت شکل گرفته است. فعالیت‌های مبتنی بر اینترنت و پهنای باند، باعث ایجاد تقاضای اتصالات باکیفیت بالاتر‌شده و به شکاف دیجیتالی موجود دامن زده است. این موضوعات نیاز به رویکردی فراگیرتر برای تحول دیجیتال را تقویت می‌کند.
ابزارهای مدیریت ارتباط با مشتری، به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا از طریق استفاده فشرده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات مربوط به مشتریان خود را جمع‌آوری، ادغام، پردازش و تجزیه و تحلیل کنند. برنامه‌ریزی منابع سازمانی و مدیریت ارتباط با مشتری در سال ۲۰۲۱ به‌طور متوسط در ۳۶ درصد و ۳۰ درصد از شرکت‌ها در سراسر OECD پذیرفته شدهاند که نسبت به سال ۲۰۱۰ بیش از ۱۰ درصد افزایش داشته است. در نمودارهای ۲ و ۳ درصد کسب‌وکارهایی که از این ابزارها استفاده می‌کنند نمایش داده شده است.
خدمات رایانش ابری با انفجار تراکم و سرعت شبکه و افزایش مداوم توان محاسباتی ارائه‌شده، محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند. بیش از ۴۲ درصد شرکت‌های سراسر OECD خدمات رایانش ابری را خریداری کرده‌اند که فقط در مدت پنج سال بیش از ۱۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. رایانش ابری، افراد و سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا از طریق روابط آنلاین به منابع دسترسی پیدا کنند. این منابع شامل برنامه‌های نرم‌افزاری، ظرفیت ذخیره‌سازی، شبکه و قدرت محاسبات است. محاسبات ابری علاوهبر انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری، هزینه‌های به‌روز‌رسانی فناوری را کاهش می‌دهد.
نمودار ۴، درصد خریداری رایانش ابری توسط کسب‌وکارهای کشورهای OECD را نشان می‌دهد. همانطور که از نمودار قابل‌ملاحظه است، کسب‌وکارهای کشور سوئد با ۴/۷۵ درصد خرید رایانش ابری، کسب‌وکارهای کشور فنلاند با ۳/۷۵ درصد و کسب‌وکارهای کشورهای استرالیا با ۸/۷۱ درصد خرید رایانش ابری از پیشتازان این فناوری در بین کشورهای OECD هستند.
اینترنت اشیا دیگر فناوری صنعت ۰/۴، شکل پیشرفته اینترنت شناخته می‌شود و بخش مهم از داده‌های اینترنتی آینده را شکل می‌دهد. ایده اصلی اینترنت اشیا، متصل کردن اشیای مختلف در دنیای حقیقی مانند حسگرها، تلفن‌های همراه و غیره است. این اتصال به این منظور برقرار می‌شود که اشیا بتوانند تبادل اطلاعات را درک و در همکاری با یکدیگر عملیات مشترک را کامل کنند. با ظهور اینترنت، ارتباط متقابل کامپیوترها رنگ واقعیت به خود گرفته و تحولات فناورانه دهه‌های اخیر گسترش اینترنت و ورود آن به مرحله‌ای جدید، یعنی دنیای اشیای هوشمند را ممکن کرده است. بنابراین چشم‌انداز اینترنت اشیا بر اشیای هوشمند مبتنی است، زیرا این پارادایم جدید به اشیایی که به صورت روزمره استفاده می‌کنیم و با آنها سروکار داریم، هوش می‌بخشد و نه‌تنها گردآوری اطلاعات و تعامل با محیط را برایشان ممکن می‌کند، بلکه امکان پیوند متقابل با سایر اشیا، تبادل اطلاعات و آغاز کنش‌ها را از طریق اینترنت مهیا می‌سازد. نمودار ۵، درصد استفاده از اینترنت اشیا توسط کسب‌وکارهای کشورهای OECD را نشان می‌دهد. در بین کشورهای مزبور، کسب‌وکارهای کشور اتریش با ۸/۵۰ درصد استفاده از اینترنت اشیا و کسب‌وکارهای کشور اسلوونی با ۵/۴۹ درصد استفاده از این فناوری در صدر استفاده‌کنندگان اینترنت اشیا قرار دارند. بررسی‌های آماری نشان می‌دهند که از فناوری‌های پیشرفته و تخصصی اطلاعات و ارتباطات کمتر استفاده می‌شود. این فناوری‌های پیشرفته و تخصصی شامل تجزیه و تحلیل کلان داده‌ها (DBA)و شناسایی فرکانس رادیویی (RFID)است که تنها برخی از انواع خاص کسب‌وکارها از آنها استفاده کرده‌اند. استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند عملکرد شرکت و جایگاه رقابتی را بهبود بخشد. امروزه علاقه وسیع و مستمر به سیستم‌های اطلاعاتی و اثرات آنها روی استراتژی کسب‌وکار به ویژه سیستم‌هایی که می‌توانند مزیت رقابتی پایداری را برای شرکت‌های نوآور فراهم کنند، به‌وجود آمده است.
یک شرکت زمانی مزیت رقابتی دارد که منابع و قابلیت‌های مشخصی که منحصر‌به‌فرد و به سختی قابل تقلید باشد را به دست آورده و بتواند خدماتی را به بازار ارائه کند که ارزش بیشتری را برای مشتریانش نسبت به رقبا فراهم کند. مزیت رقابتی نقطه کانونی استراتژی و مفهوم اساسی در مدیریت استراتژیک است. این مزیت با متمایزسازی یک سازمان در یک کسب‌وکار خاص، در جهت منافع ذی‌نفعان، به ویژه مشتریان ایجاد می‌شود. هرچه تفاوت بین سازمان و رقبایش بیشتر باشد، رقابت قوی‌تر و بادوام‌تر خواهد بود. فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات همه فعالیت‌ها و رویه‌های سازمانی را تحت تاثیر قرار داده است. این تاثیر تا حدی است که در آینده نزدیک تقریبا اجرای فعالیت‌های سازمانی بدون فناوری اطلاعات و ارتباطات که نقش کلیدی دارد، غیرقابل باور است. سازمان‌هایی که دیرتر از این فناوری‌ها استفاده کنند یا مزیت رقابتی‌شان را بر پایه این فناوری‌ها نسازند، در نهایت از رقابت و چرخه کسب‌وکار حذف خواهند شد.