اتاق شیشه‌ای تخصیص ارز

«جهان‌صنعت»- اقتصاددانان و فعالان اقتصادی باور دارند یکی از گره‌های کور اقتصاد کشور سیاست‌های ارزی است که در همه سال‌های سپری شده و در دولت‌های متفاوت از یک روند تبعیت کرده است. حالا که دو ماه از روی کار آمدن دولت جدید گذشته است به نظر می‌رسد سیاست ارزی در دو محور «نرخ ارز» و نیز «اولویت‌های تخصیص ارز» نامشخص و مبهم است. ریاست بانک مرکزی در ماه‌های تازه سپری شده توانسته است بخشی از سیاست ارزی به ویژه اطلاع‌رسانی درباره «اولویت‌های ارزی» را تا اندازه‌ای مشخص کند. به این ترتیب که اتاق مبادله ارزی را موظف کرده است اطلاعات را به‌روز و بهنگام ارائه کند. اما بانک مرکزی نمی‌تواند درباره «اولویت‌ها» به‌طور مشخص دخالت کند و در این کار از وزارتخانه‌ها به ویژه سه وزارتخانه جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و همچنین وزارت بهداشت و درمان کمک می‌گیرد. بانک مرکزی کار خود را پس از تخصیص ارز در اختیار افکار عمومی قرار می‌دهد و حالا باید از سه وزارتخانه یادشده خواست که بگویند «اولویت‌ها» را چگونه تعیین می‌کنند.
به‌طور مثال وزارت صنعت، معدن و تجارت باید قبل از تخصیص ارز اطلاعات خود را در اختیار شهروندان و به ویژه رسانه‌ها بگذارد. در این صورت شهروندان می‌توانند بفهمند که مثلا کارخانه کرمان‌خودرو چقدر ارز و با کدام دلار گرفته است و می‌تواند قیمت تمام‌شده واردات را با قیمت فروش مقایسه کند.
از طرف دیگر در صورتی که این اطلاعات قبل از تخصیص ارز به اطلاع افکار عمومی برسد، شرکت‌ها نیز می‌توانند وضعیت خود را روشن سازند. در حال حاضر وزارت جهاد کشاورزی یک رقم عمده برای میزان نیاز برای واردات انواع نهاده‌های دامی می‌دهد و دیگر معلوم نمی‌شود که چه اتفاقی می‌افتد.
اگر این وزارتخانه اطلاعات خود را در اتاق‌ شیشه‌ای بگذارد می‌شود فهمید که آیا واردات انجام شده یا اینکه تقاضای واردات که در ثبت سفارش آمده با آنچه وارد می‌شود تفاوت دارد و بیش‌اظهاری اتفاق افتاده است.
به نظر می‌رسد این وضعیت روزی باید تمام و ارز تک‌نرخی شود تا بتوان یک اقتصاد سالم و بدون رانت و فساد را در این بخش شاهد بود. وزارت صمت نیز پیش از سال جدید گفته بود به شرکت‌هایی ارز داده خواهد شد که بگویند برنامه تولیدشان چیست؟ آیا بر همان اساس ارز داده شده است؟ هزاران هزار میلیارد تومان تفاوت دلار دولتی (28500تومان)، دلار نیمایی (41000 تومان) و دلار توافقی (50هزار تومان) می‌تواند جریان رانت‌خوار و فسادکار کشور را نیرومند سازد تا در برابر دولت ایستادگی کند.