آموزش و پرورش اولویت رییسی نیست

«جهان صنعت»- وزارتخانه آموزش و پرورش از جمله وزارتخانه‌هایی است که طی سال‌های اخیر و حتی می‌توان گفت یک دهه اخیر با مشکلات عدیده‌ای مواجه است که گویا هم قرار نیست این مسائل و معضلات حل شوند. می‌توان گفت علاوه بر مسائل آموزشی و فرهنگی، اقتصاد آموزشی حالا به یکی از مهم‌ترین چالش‌های وزرای این وزارتخانه مهم تبدیل شده است. در واقع مساله معیشت معلمان و مشکلات اقتصادی آموزش ‌و پرورش به مساله‌ای ملی تبدیل‌ شده که هرازگاهی زمینه‌های اعتراض جمعی از فرهنگیان را فراهم می‌آورد. به‌گونه‌ای که در دولت سیزدهم این معضلات شدت بیشتری پیدا کرد و در نهایت وزیر (یوسف نوری) چاره‌ای جز استعفا نداشت. اما دولت رییسی بعد از این همه نارضایتی و ناکارآمدی وزیر خود، چه کسی را جایگزین او خواهد کرد؟ شاید این اعتراضات بالاخره دولت را از خواب عمیق بیدار کند تا آینده سرنوشت‌سازترین نهاد تولید سرمایه اجتماعی کشور را دریابد.
اما چه شد که وزیر رییسی مجبور به استعفا وخداحافظی با وزارت آموزش و پرورش شد؟ در واقع به‌طور جد می‌توان گفت که یوسف نوری، یکی از ناکارآمدترین وزرای دولت رییسی بود که با وجود همه نقدها نزدیک به یک سال‌و‌نیم دوام آورد اما در نهایت راهی جز استعفا و ترک وزارتخانه نداشت؛ استعفایی دیرهنگام که اکثرا می‌گفتند پیش از این و در هنگامه مسمومیت‌های سریالی دانش‌آموزان در سراسر کشور، باید اتفاق می‌افتاد. یوسف نوری اما هیچ سنخیتی با آموزش و پرورش نداشت با این حال قرار بود کشتی به گل نشسته این وزارتخانه را نجات دهد و سکاندار آن شد؛ اما دیری نپایید که عدم توانایی و ناکارآمدی او بر همگان و پیش از همه برای خودش نیز نمایان شد و رفتن را بر ماندن ترجیح داد؛ رفتنی که مورد استقبال نمایندگان مجلس قرار گرفت. اما ماجرا تازه شروع شده و حالا باز این سوال مطرح است که دولت قرار است چه فردی را جایگزین نوری کند تا بتواند گوشه‌ای از مشکلات این وزارتخانه را حل کند. فرج کمیجانی دبیرکل مجمع فرهنگیان ایران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» می‌گوید: باتوجه به اینکه آموزش و پرورش اولویت دولت رییسی نیست، من به آینده این وزارتخانه چندان خوش‌بین نیستم. او کارنامه دولت در این وزارتخانه را با توجه به گزینه‌های پیشین، قابل قبول نمی‌داند و می‌گوید به احتمال زیاد باز فردی بیاید که بخواهد فقط از این دوره گذر کند.
طی یک سال و نیمی که یوسف نوری بر صندلی وزارت آموزش و پرورش تکیه زده بود شاهد حواشی زیادی بودیم؛‌ از رتبه‌‌بندی معلمان گرفته تا بازگشایی مدارس در زمان شیوع کرونا و مخالفت خانواده‌ها، مسمومیت‌های سریالی و در نهایت بحث رتبه‌بندی معلمان که در همه آنها عملکردی ضعیف و ناموفق داشت. مجموع این عوامل در نهایت منجر به رفتن وزیری شد که پیاده‌روی اربعین را در رزومه خود ثبت کرده بود. در چنین شرایطی انتظار می‌رود این‌بار رییسی و مجلس برای بهتر شدن وضعیت کنونی آموزش و پرورش و معلمان، فردی متخصص و آشنا به این وزارتخانه معرفی کنند. اما این امر تا چه حد می‌تواند امیدوار‌کننده باشد؟
فرج کمیجانی درباره آینده این وزارتخانه و عملکرد دولت در این‌باره می‌گوید: آموزش و پرورش آبستن هزاران مشکل و مساله است. وزیر سابق نیز که مجبور شد استعفا دهد به دلیل همین مشکلات بود که قادر به حل آنها نشد؛ چرا که از همان ابتدا اشتباهی به این وزارتخانه مهم آمده بود و جایگاهی در آنجا نداشت. یوسف نوری هیچ نوع کارآمدی یا تخصص و تجربه‌ای نسبت به آموزش و پرورش نداشت و کاملا با آن بیگانه بود. به همین دلیل قادر به حل معضلات این وزارتخانه نبود. در واقع عدم درایت وزیر مشکلات را دوچندان کرد و بر تعداد آنها نیز افزوده شد.
کمیجانی افزود: به هر حال از این اتفاق و استعفا خوشحال شدیم و امیدواریم فردی انتخاب و معرفی شود که ساختار آموزش و پرورش را به خوبی بشناسد. از آنجا که ساختار این وزارتخانه معیوب است هر کس که بخواهد با آن کار کند قطعا موفق نخواهد بود. پس فردی باید انتخاب شود که از قبل با این ساختار آشنا بوده و آمادگی رفع این معضلات و مشکلات را داشته باشد. بنابراین ما به یک فرد قوی نیاز داریم تا هم بتواند با مجلس و دولت لابی کند تا بودجه این نهاد و سازمان را افزایش دهد و در عین حال سخنگوی معلمان و فرهنگیان نیز باشد.وی با اشاره به عملکرد و رویکرد دولت سیزدهم در رابطه با وزارت آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: باتوجه به کارنامه و عملکرد دولت در این باره بعید به نظر می‌رسد که یک وزیر توانمند و کارآمد به مجلس معرفی شود. یعنی در واقع چنین چشم‌اندازی درباره دولت وجود ندارد که یک وزیر متخصص و توانمند برای حل مشکلات آموزش و پرورش معرفی کند. در تمامی کشورهای دنیا که البته روی آنها نیز مطالعه شده است حداقل ۲۰ تا ۲۵ درصد بودجه صرف حوزه آموزش و پرورش می‌شود، اما متاسفانه در کشور ما این عدد ۱۰ درصد است؛ بنابراین با این عدد هر کسی نمی‌تواند موفق شود. یعنی باید فردی بیاید که قادر به افزایش این عدد در بودجه عمومی دولت باشد. اگر چنین فردی را داشته باشند که از قدرت چانه‌زنی و لابی‌گری بالایی در مجلس و دولت برای افزایش بودجه آموزش و پرورش برخوردار باشد، می‌توان امیدوار بود که بخشی از مشکلات این نهاد و فرهنگیان حل شود. ضمن اینکه کسی که بیاید باید نگاه جناحی و جریانی نداشته باشد.کمیجانی با اشاره به ظرفیت آموزش و پرورش برای اداره و مدیریت آن، تاکید ‌کرد: اگر نگاه جناحی و جریانی به این وزارتخانه وجود نداشته باشد خود نیروهای موجود در آموزش و پرورش می‌توانند وزارتخانه را از وضعیت کنونی نجات دهند. همه چیز به بحث نخبه‌گرایی و انتخاب متخصصان و افراد کارآمد در راس مدیریت آن بر می‌گردد.
وی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش یک وزارتخانه بزرگ است که مشکلات آن فقط مربوط به امروز نیست و باید ریشه‌ای با آنها برخورد کرد، تصریح ‌کرد:‌ همان‌طور که اشاره کردم آموزش و پرورش یک سازمانی با مشکلات عدیده و پیچیده‌ای است که قطعا مدیری می‌تواند بر آنها فائق آید که از بدنه خود سازمان باشد. یعنی مشکلات و معضلات را بشناسد و به همه مسائل و معضلات اشراف داشته باشد و علاوه بر داشتن یک تیم قوی، تلاش مضاعف کند. اما آن چیزی که در حقیقت رخ می‌دهد انتخاب فردی مطیع برای اجرای سیاست‌های جریانی و حزبی دولت است. یعنی بیشتر به دنبال یک فرد مطیع هستند تا مدبر. متاسفانه همین امروز هم مشورت‌های درستی به آقای رییسی داده نمی‌شود و این امر نگرانی‌ها را درباره آینده آموزش و پرورش دوچندان می‌کند.
کمیجانی با اشاره به کارنامه وزیر سابق و مستعفی ‌گفت: آقای یوسف نوری در بین معلمان و فرهنگیان مقبولیت نداشت. همچنین در مجلس در هیات دولت نیز وضعیت همین‌گونه بود به همین خاطر نتوانست از پس مشکلات این نهاد بربیاید و در نهایت مجبور به استعفا شد.
او درباره آینده این وزارتخانه با توجه به عملکرد و کارنامه وزرای رییسی طی این مدت بیان ‌کرد: باتوجه به اینکه آموزش و پرورش اولویت این دولت نیست لذا پیش‌بینی من این است که یک وزیر ضعیف مانند آقای نوری و یا حتی ناکارآمدتر جایگزین او شود. در واقع اینها به دنبال حل مشکلات و مسائل آموزش و پرورش و فرهنگیان نیستند، چرا که اگر به دنبال حل آنها باشند، افراد و گزینه‌های توانمندی در بدنه وزارتخانه وجود دارد که هم به مسائل اشراف دارند و هم توانمند هستند. اما مشکل اینجاست که اصلا به این افراد بها داده نمی‌شود. بنابراین همه چیز به انتخاب وزیر آینده بستگی دارد یعنی از فردی که معرفی می‌کند معلوم می‌شود این دولت به دنبال رفع مشکلات آموزش و پرورش است یا می‌خواهد گذر کند؛ که به عقیده من باتوجه به سه تجربه، این دولت به دنبال گذران است تا حل معضلات. هر چند با در نظر گرفتن معضلات و مسائل آموزش و پرورش، دولت در همین مرحله گذر نیز موفق نخواهد بود.