آقای پزشکیان رفتن آسان نیست

محمد‌صادق جنان‌صفت
مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور مستقر جمهوری اسلامی بنایش بر این است که در مناسبت‌های گوناگون و به هر دلیل به جمع‌های مختلف رفته و سخنرانی کند. او در سخنرانی‌هایش که حالا پرشمار شده ناگزیر است با توجه به جنس مخاطبان نکاتی را بر زبان بیاورد. به‌طور مثال هنگامی که به جمع فعالان اقتصادی می‌رود از همراهی دولت با بخش‌خصوصی می‌گوید و هنگامی که به جمع دانشجویان می‌رود به آنها می‌گوید دولت چهاردهم آمادگی دارد از توانایی دانشجویان برای حل مسائل استفاده کند.
رییس دولت چهاردهم اما در جمع دانشجویان حاضر در دانشگاه صنعتی شریف به یک نکته مهم اشاره کرد که جای دارد درباره آن بیشتر گفت‌وگو شود. وی به دانشجویان گفت رفتن از ایران و مهاجرت کار آسانی است و کار سخت آن است که بمانید و کشور را بسازید. دقت در ژرفای مساله پیچیده‌شده مهاجرت از ایران نشان می‌دهد رییس‌جمهور ایران می‌خواهد با آسان‌گویی و عبور از ابعاد بزرگ داستان رفتن جوانان امیدواری ایجاد کند. البته بسیار دور از ذهن است که آقای پزشکیان به ژرفای مهاجرت از ایران و دلایل اصلی آن بی‌توجه باشد که اگر اینگونه باشد جای تاسف است.
مهاجرت از ایران حالا دیگر به جوانان دانشجو منحصر نشده و هر گروهی از جامعه را که بررسی کنید سودای رفتن از سرزمین مادری و انداختن خود به سختی‌های ناشناس را دارد. تجربه مهاجران نشان می‌دهد در خارج از کشور برای مهاجران فرش قرمز پهن نکرده‌اند و هر مهاجری برای پیداکردن وضعیت مناسب در جامعه مهاجر‌پذیر باید کوشش بزرگی را در دستور کارش قرار دهد. از سوی دیگر دل‌کندن از سرزمین و آشنایان و دوستان و پدر و مادر و خواهر و برادر آنگونه که آقای پزشکیان می‌گوید کار آسانی نیست و هر مهاجری که از ایران می‌رود اندوهی انبوه با خود می‌برد.
اگر آقای رییس‌جمهور بخواهد بداند چرا شهروندان ایرانی برای مهاجرت از ایران داوطلب شده و سختی‌های پرشمار را به جان می‌خرند بهتر است به آنچه در مرکز پژوهش‌های ریاست‌جمهوری در‌باره از دست رفتن سرمایه اجتماعی در کشور بر زبان متخصصان آمده است نگاهی کند. واقعیت تلخ این است که تعارض‌ها و تضادهای توزیعی و تضادهای ارزشی از جانب نهادهای حاکمیتی‌، تکرار و تشدید مطالبات اصلی و مشکلات کشور در پیمایش‌های صورت‌گرفته از ۱۳۷۹ تاکنون در حوزه‌های اقتصادی، تبعیض و نابرابری و آسیب‌های اجتماعی، تشدید شکاف بین جامعه و حاکمیت به دلیل نگاه ثابت سیاستگذاران به مسائل متغیر جامعه‌، مختل و مسدودبودن نظام ارتباطی دولت و حاکمیت با جامعه و فقدان شرایط تقویت گفت‌وگو و شکاف گفتمان دولت و نسل جوان جامعه و عدم توجه به تغییرات اجتماعی در جامعه امروز ایران موج می‌زند و چون چشم‌اندازی برای برطرف کردن این وضعیت وجود ندارد مهاجرت در دستور کار قرار می‌گیرد.