آغاز دوران گذار از خطوط لوله گاز

دبیرکل فدراسیون صادرات نفت می‌گوید: در حالی که ایران دومین دارنده ذخایر گاز جهان، سومین تولیدکننده و چهارمین مصرف‌کننده گاز طبیعی در جهان است، اما به نظر می‌رسد در شرایط فعلی می‌تواند با بهینه‌سازی مصرف گاز، تنوع‌بخشی به سبد مصرف و رفع ناترازی بخشی از مارکت جهانی گاز را به دست گیرد و نقش خود را در بازار انرژی جهان تقویت کند .
به گفته عرفان افاضلی، ورود به بازار ال‌ان‌جی مستلزم استفاده از تکنولوژی، فناوری‌های به‌روز، سرمایه‌گذاری خارجی و به‌کارگیری وسایل حمل ال‌ان‌جی است که گاز ایران را به مناطق دورتری حمل کنند. البته تحریم‌ها هم در این زمینه بی‌تاثیر نبوده و سبب عملکرد ضعیف ایران در زمینه ال‌ان‌جی شده است.
افاضلی در گفت‌وگو با ایلنا درباره تمرکز دنیا روی صادرات گاز از مسیر ال‌ان‌جی و جایگاه ایران در این بازار گاز می‌گوید: در حالت کلی پیش‌بینی می‌شود تقاضای نفت در سال ۲۰۳۰ به اوج خود برسد و بعد از آن تقاضا به سمت گاز طبیعی و سپس انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کند.
وی با بیان اینکه طبق پیش‌بینی‌ها در سال ۲۰۳۰ تقاضا برای گاز طبیعی به 7/4تریلیون متر‌مکعب خواهد رسید، افزود: مناسب‌ترین روش‌های انتقال گاز طبیعی برای احجام زیاد دو روش انتقال با خط لوله و ال‌ان‌جی است که روش انتقال به صورت ال‌ان‌جی به سبب امکان انتقال به مناطق دوردست نسبت به روش اول برتری دارد.
دبیرکل فدراسیون صادرات نفت با بیان اینکه صادرات ال‌ان‌جی سبب جهانی شدن گاز طبیعی می‌شود، گفت: براساس آخرین گزارشاتی که بی‌پی در سال ۲۰۲۱ منتشر کرده میزان صادرات گاز به صورت مایع و ال‌ان‌جی از میزان صادرات با خط لوله پیشی گرفته است. وی ادامه داد: براساس آمار اتحادیه جهانی گاز در سال ۲۰۲۳ شاهد افزایش 1/2‌درصدی تبادل جهانی ال‌ان‌جی بودیم که این تبادل به ۴۰۱‌میلیون تن رسیده و صادرات ال‌ان‌جی نسبت به سال ۲۰۲۲؛ 4/8‌میلیون تن افزایش و ۲۰مارکت صادراتی را به ۵۱مارکت وارداتی متصل کرده است و برای این فرآیند تقریبا ۱۸۰شرکت در دنیا مشارکت دارند.
افاضلی تصریح کرد: در سال ۲۰۲۳ آمریکا با 5/84‌میلیون تن، استرالیا با 6/79‌میلیون تن، قطر با 2/78‌میلیون تن و روسیه با 4/39‌میلیون به ترتیب رتبه اول تا چهارم صادرات ال‌ان‌جی را داشته‌اند و اتحادیه اروپا با ۱۲۱‌میلیون تن، چین 2/71‌میلیون تن و ژاپن با 1/66‌میلیون تن بزرگ‌ترین واردکنندگان ال‌ان‌جی در سال ۲۰۲۳ بوده‌اند.
به گفته وی، رشد صادرات ال‌ان‌جی در سال ۲۰۲۳ تحت تاثیر آمریکا با افزایش تقریبا ۹‌میلیون تن، الجزایر با افزایش 8/2‌میلیون تنی و موزامبیک با افزایش 6/2‌میلیون تنی بوده است. پیش‌بینی می‌شود ظرف ۵ تا ۶ سال آینده این ظرفیت به ۷۰۰‌میلیون تن برسد، از طرفی در سال ۲۰۲۳؛ ۱۶ترمینال به ترمینال‌های وارداتی در دنیا اضافه شده و تعداد وسایل حمل ال‌ان‌جی هم به ۴۸وسیله در سراسر جهان رسیده است.
دبیرکل فدراسیون صادرات نفت با بیان اینکه سهم ایران از صادرات گاز حدود یک‌درصد جهان است که جای تامل دارد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر بیشترین حجم صادرات گاز در ایران به ترتیب به کشورهای ترکیه و عراق است. بازارهای صادراتی که برای ایران حائز ‌اهمیت است بازار کشورهای همسایه و منطقه هستند، اما خط لوله ایران به پاکستان به دلایل متعدد متوقف مانده و در حال حاضر این کشور به واردات ال‌ان‌جی رو آورده است، از طرفی قرار بود خط انتقال گاز ایران به پاکستان تا هند هم کشیده شود و بخشی از نیاز هند را نیز تامین کند که این اتفاق هم نیفتاد و وزارت نفت تصمیم گرفت خط لوله صادرات گاز به عمان را جایگزین این خط کند. بر این اساس، قرار بود خط لوله‌ای به طول ۱۳۰۰کیلومتر با ظرفیت انتقال ۲۵‌میلیون متر‌مکعب به عمان برود که نیاز به سرمایه‌گذاری و تامین مالی بین یک تا 5/1‌میلیارد‌ دلار داشت که این طرح هم به دلیل عدم تخصیص منابع کافی اجرا نشد.
این کارشناس انرژی بر این باور است که در حالت کلی همه این موارد نشان‌دهنده آن است که ایران باید به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارنده ذخایر شناخته شده جهان در حوزه گاز طبیعی وارد تولید ال‌ان‌جی شود تا بتواند فرصت از دست رفته را در زمینه نقش‌آفرینی برای صادرات این کالای استراتژیک برای خود بازآفرینی کند که لازمه آن رفع تحریم، استفاده از تکنولوژی و سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین مدیریت رشد فزاینده مصرف گاز در داخل است.