آرامگاه «حکیم سخن» نیازمند رسیدگی

نادر نینوایی- مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی در شهر تاریخی توس براساس گزارش‌هایی که «جهان‌صنعت» دریافت کرده حال و روز خوشی ندارد.
این مجموعه ۶هکتاری که آرامگاه مهدی اخوان‌ثالث (شاعر حماسه‌سرای ایرانی)، آرامگاه محمد‌رضا شجریان (خواننده برجسته کشور) و کتیبه‌هایی سنگی از سروده‌های فردوسی در آن جای گرفته است، باوجود درآمدزا بودن، درآمدهای به‌دست‌آمده از آن خرج خودش نمی‌شود و به نظر می‌رسد بودجه اختصاص‌یافته به آن نیز برای رسیدگی به همه امور مجموعه کافی نیست.
آن‌طور که یکی از فعالان میراث فرهنگی به «جهان‌صنعت» گفته چالش‌های این مجموعه از ضعف در ارائه خدمات گردشگری تا کم‌توجهی به کفپوش‌ها و موارد دیگر را شامل می‌شود.
به دلیل همین وضعیت نامساعد مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی، «کارزاری مردمی» برای رسیدگی به موضوع شکل گرفته و به موجب آن از عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خواسته شده جهت رفع نقایص و همچنین بهبود کیفیت خدمات مجموعه آرامگاه فردوسی اقدام شود.
ایجاد کارزار مردمی برای رفع مشکل
جمعی از پژوهشگران و شاهنامه‌پژوهان، نویسندگان، راهنمایان موزه و تور، علاقه‌مندان به فرهنگ و تمدن ایران‌زمین و ساکنان منطقه توس کارزاری مردمی برای رفع مشکلات مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی ایجاد کرده‌اند.
در متن منتشر‌شده توسط نویسندگان کارزار که خطاب به عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی نوشته شده، آمده است: «با توجه به اهمیت مجموعه‌ بزرگ فردوسی در شهر کهن توس که پس از حرم مطهر رضوی، دومین مکان جهت بازدید گردشگران و زائران بوده و همچنین مکانی مهم برای بازدید سفیران و کارگزاران و مهمانان عالی‌رتبه از کشورهای مختلف جهان است، وجود کاستی‌ها و نقص‌های مشهود و فیزیکی مجموعه‌ بزرگ فردوسی، زیبنده مدیریت جنابعالی و کشور بزرگ و کهن ایران نیست.» نویسندگان کارزار در ادامه متنی که خطاب به وزیر نوشته‌اند آورده‌اند: «از جنابعالی درخواست داریم جهت بهبود و رفع کاستی‌های فضای موزه که متاسفانه به علت کمبود بودجه هیچ‌گاه قادر به رفع و ارتقای کیفیت نیست، از محل درآمد حاصل از فروش بلیت مجموعه و اجاره‌ اماکن و غرفه‌های مجموعه، این کسری بودجه تامین و از واریز مستقیم عایدی‌های فروش بلیت و اجاره غرفه‌ها به خزانه دولت جلوگیری شود و این مبالغ مستقیم به حساب خود مجموعه‌ بزرگ فردوسی واریز شود تا مدیران بتوانند جهت رفع نقایص و همچنین بهبود کیفیت خدمات هزینه کنند.»
نویسندگان کارزار مربوطه در انتها خطاب به ضرغامی نوشته‌اند: «پر‌واضح است موافقت شما نسبت به این درخواست، گامی بزرگ جهت بهبود کیفیت مجموعه و موزه‌ بزرگ فردوسی خواهد بود که همانا ویترین و افتخار فرهنگ و تمدن سرزمین ایران کهن و مردمان با‌اصالت آن است.»
وضعیت نامساعد مجموعه آرامگاهی
اطلاعاتی که نویسنده کارزار مربوطه در اختیار «جهان‌صنعت» گذاشته گواه آن است که وضعیت مجموعه آرامگاهی حکیم ابوالقاسم فردوسی مساعد نیست.
غزاله توکلی‌فر -‌نویسنده کارزار خواهان رسیدگی به وضعیت مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی- به «جهان‌صنعت» گفت: من مدتی در مجموعه آرامگاه فردوسی برای کارورزی می‌رفتم و بعد از آن هم در ایام عید نوروز به عنوان راهنمای موزه در این مجموعه فعالیت داشته‌ام. در این مدت مشاهده کردم که برخی از بازدیدکنندگان درخصوص افت کیفیت اشیای داخل موزه، مرمت نشدن بخش‌هایی از بنای مجموعه که ترک خورده و مواردی دیگر شکایت می‌کردند. وقتی هم که این موارد را به مدیر مربوطه اعلام می‌کردیم می‌گفتند بودجه کافی برای رسیدگی به تمام این مسائل وجود ندارد. وی افزود: درب ورودی که متعلق به شهرداری است به خوبی زیباسازی شده است، اما از درب ورودی آرامگاه به بعد که مربوط به میراث فرهنگی است متاسفانه توجه کمی شده است. در نظر داشته باشید که پس از حرم امام رضا (ع) بیشترین بازدیدکننده مربوط به آرامگاه فردوسی است. با وجود این وقتی که سفرای کشورهای دیگر برای بازدید به مجموعه می‌آمدند، من به عنوان یک ایرانی از وضعیت موجود خجالت‌زده می‌شدم. تمام این مشکلات به نظرم به کمبود بودجه مربوط می‌شود، آن‌طور که شنیده‌ام هزینه‌هایی که بازدیدکنندگان پرداخت می‌کنند نیز وارد خزانه دولت می‌شود و محل تامین بودجه مجموعه فردوسی از ورودی‌ها نیست. به نظرم اگر همین مبلغ ورودی وارد آرامگاه و همان جا خرج شود، حداقل به گل و گیاه آنجا، کف‌سازی و سایر مسائل خود مجموعه فردوسی توجه شود، خیلی بهتر است.
توکلی‌فر درپاسخ به این پرسش که فکر می‌کند مهم‌ترین اقداماتی که برای سرو‌سامان دادن به مجموعه فردوسی باید انجام شود چیست، به «جهان‌صنعت» گفت: «به نظرم مسائل زیرساختی، مرمت و متناسب‌سازی اشیای موزه با آرامگاه فردوسی از جمله مواردی است که باید در نظر گرفته شود. در خزانه موزه بزرگ خراسان تعداد زیادی اشیای اکتشافی از منطقه توس وجود دارد، اما این اشیا که امروز دارد در گنجینه خاک می‌خورد می‌تواند با یک مدیریت خوب جهت نمایش به موزه (مجموعه آرامگاه فردوسی) انتقال یابد. از سوی دیگر باید به رعایت استانداردها در ویترین‌های موزه توجه شود. همچنین خاکی که پشت شیشه‌های ویترین موزه نشسته نیز متناسب با شأن بازدیدکنندگان نیست. افزون بر این موارد کاغذهایی که برای معرفی اشیا است هم باید دو‌زبانه باشد.» باتوجه به اهمیت فردوسی برای ایرانیان و نیز با نظر به جایگاه شاخص مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی برای ایرانیان انتظار می‌رود وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اقدامی شایسته برای سرو‌سامان دادن به این مجموعه انجام دهد.
فراموش نکنیم که مجموعه فرهنگی آرامگاه فردوسی چیزی بیش از یک آرامگاه صرف است و یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم اطراف مشهد به شمار می‌رود که هر ساله گردشگران بسیاری از آن بازدید می‌کنند و ارائه خدمات مطلوب در حوزه گردشگری و حفاظت موثر از این مجموعه فرهنگی، اقدامات موثرتر و توجهی بیش از این را طلب می‌کند.