آبخیزداری راه نجات زیست‌بوم

به گفته رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سالانه در هر هکتار ۱۶تن خاک در کشور از بین می‌رود که راهکار برون‌رفت از این وضعیت اجرای پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری است.
تور رسانه‌ای سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی دیروز برگزار شد. عطاالله ابراهیمی، رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور در جمع خبرنگاران گفت: مباحث مربوط به آبخیزداری و آبخوان‌داری در اسناد بالادست به شکل پررنگ از سیاست‌های کلی نظام تا تاکیدات رهبری آمده است. وی افزود: براساس قانون باید تا سال ۱۴۰۴ با استفاده بهینه از منابع آب و از طریق آبخیزداری و آبخوان‌داری ۱۵‌درصد به حجم آب استحصالی کشور اضافه شود. ابراهیمی ادامه داد: کشور با بحران‌هایی مانند تغییر اقلیم که به تبع آن کاهش منابع آبی رودخانه‌هاست، فرونشست زمین، فرسایش سالانه حدود ۱۶تن خاک در هر هکتار و تولید رسوب، افت کمی و کیفی آب‌های زیرزمینی، تشدید فرسایش بادی، بهره‌برداری بی‌رویه از اراضی کشاورزی و… مواجه است که توجه بیشتری در تحقیقات آبخیزداری را می‌طلبد.
وی با بیان اینکه از ۶۰۹ آبخوان موجود کشور ۴۳۲ آبخوان وضعیت بحرانی دارد و این زنگ خطر بزرگی است که باید با مطالعات و تحقیقات مناسب از این بحران عبور کنیم. این مسوول دولتی با اشاره به سیلاب‌ها اظهار کرد: سهم سرانه منابع آبی در کشور کاهش یافته و سیلاب‌ها روند تصاعدی داشته و سهم کشور از ۱۹۳سیل در دهه ۴۰ به ۲‌هزار مورد در دهه ۹۰ رسید.
راهکار برون‌رفت از وضعیت فعلی چیست
رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور در ادامه سخنان خود عنوان کرد: یکی از راهکارها برای جبران کسری منابع زیرزمینی و جلوگیری از هدر رفت ۱۶تن خاک به طور سالانه در هر هکتار و البته جلوگیری از فرونشست‌ها باید پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری جدی‌تر گرفته شود.
اجرای یک پروژه کلان
ابراهیمی با اشاره به یکی از طرح‌های اجرا شده در حوزه آبخیزداری عنوان کرد: پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور با همکاری بخش‌خصوصی طرح الگویی ایجاد کرد که ظرفیت اجرایی برای ۲۰‌میلیون هکتار نواحی صنعتی و حوزه‌های بالادستی شهری با اقلیم‌های بالای ۳۰۰میلیمتر‌مکعب بارندگی دارد.
این مدیر دولتی ادامه داد: دانش پژوهشکده به اضافه سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی الگویی برای امور اصلاحی و احیای جنگل‌ها و تامین آب شد. وی با اشاره به کاشت انواع درخت و درختچه در این پروژه آبخیزداری ادامه داد: در راستای جلوگیری از سیلاب و حفاظت از خاک در این پروژه کلان آبخیزداری انواع درخت مثمر بومی اعم از بادام وحشی، عناب، پسته، انجیر، گل محمدی و گیاهان دارویی و… کاشته شده که نگه‌داشت درختان از اهمیت بسیاری برخوردار است. رییس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور در پایان گفت: حدود ۴۰‌میلیون هکتار از اراضی مرتعی تهیه طرح شده در قالب ماده قانون حفاظت و بهره‌برداری از اراضی جنگلی و مرتعی، ۲۰‌میلیون هکتار لهاله مدیریت شده اما طرح‌هایی به این شکل وجود نداشته که با مشارکت بخش دولتی و خصوصی با ارزش اقتصادی بالا در حوزه آبخیزداری و آبخوان‌داری در کشور ایجاد شده باشد.