10 - 03 - 2020
پرهیز از افتادن در گرداب عوامفریبی
نادر کریمیجونی- میگویند روزی ملانصرالدین بر سر گذری ایستاده بود و به خلق به دروغ میگفت که فلان خانه غذا میدهند. بعد از مدتی اطرافیان دیدند که ملا خودش نیز به جانب آن خانه روان شد. از او پرسیدند تو که میدانی در آن خانه خبری از غذا دادن نیست پس چرا خود نیز به سوی آن روان شدهای؟! ملا گفت: میدانم اما میروم شاید غذا دادند!
این حکایت شبیه رفتاری است که به اصطلاح کارشناسان و نظریهپردازان عمدتا حکومتی در نسبت دادن و یا به عبارت بهتر جعل اخبار علیه ایالات متحده و متحدانش در پیش گرفتهاند. البته این رفتار تازگی ندارد و پیش از این نیز برخی روزنامههای محافظهکار اخباری را جعل میکردند و آن را به مقامات اسراییلی و آمریکایی نسبت میدادند و چون امکان راستیآزمایی در اینباره وجود ندارد عملا این اخبار جعل شده ترویج میشد تا آنجا که برخی مقامات ارشد نیز در تریبونهای رسمی اینگونه اخبار جعلی را براساس منافع و مصالحشان بازنشر میدادهاند.نکته جالب در این میان آن است که همین اخبار جعلی و تعجببرانگیز که عمدتا کاربردهای عوامفریبی دارد هماکنون در بخشهایی از شبکههای سراسری رادیو و تلویزیون کشور که به رسانه ملی موسوم است بازنشر داده میشود و اگرچه معدود مجریان و برنامههایی درصدد کالبدشکافی این ادعاها و راستیآزمایی این اطلاعات برآمدهاند اما برخی شبکهها بهطور هدفمند به تولید و بازتولید این اخبار پرداختهاند و برخی دیگر چه به صورت آگاهانه و مصرانه و چه به صورت ناآگاهانه به بازنشر اینگونه اطلاعات مبادرت میورزند. جالب است که در این میان اخبار همان شبکههایی که از سوی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، شبکههای معاند لقب گرفتهاند نیز از زبان کارشناسان و یا به عبارت بهتر «به اصطلاح کارشناسان» دعوت شده به برنامههای رادیو- تلویزیونی شنیده میشود چنان که در برنامههای مختلف، دولت و حکومت متهم به پنهانکاری در ارائه اطلاعات و آمار درست میشوند و مجموعه گفتارها، برنامههای رادیو و یا تلویزیون در رسانه به اصطلاح ملی را به این نقطه میرساند که دولت و حکومت هماکنون نیز از ارائه اخبار شفاف و صحیح امتناع کرده و پنهانکاری میکنند و از آن بدتر اینکه مجموعه فعالیتهایی که دولت برای در امان ماندن شهروندان ایرانی از ابتلا به ویروس خطرناک کرونا انجام میدهد کافی و رضایتبخش نیست.
نکته قابل تامل در مورد این گفتارها و برنامههایی که در شبکههای گوناگون رسانه ملی و از جمله شبکه گفتوگو پخش میشود آن است که گویندگان و کارشناسان در مورد ابهامهایی که مطرح میکنند توضیح و مصداق ارائه نمیکنند و مسوولیت سخنانشان را بر عهده نمیگیرند.
مجریان برنامهها نیز به جای آنکه کارشناسان را وادار به اثبات ادعای خویش کنند و از آنان برای تایید ادعاهایشان مدرک و سند بخواهند، مانند مستمعان پای منبر، تنها به تایید این ادعاها میپردازند و همان حرفها و ادعاهای عوامانه که در کوچه و خیابان شنیده میشود را در تکمیل اظهارات کارشناسان بیان میکنند.
دو ادعای مطرح شده درخصوص ویروس کرونا اخیرا خبرساز شده و مورد توجه عموم قرار گرفته است. در یکی از این ادعاها گفته میشود که ایالات متحده و متحدان غربیاش برای مهار رشد اقتصادی چین، ویروس کرونا را ساخته و در این کشور شیوع دادهاند. در دومین ادعا گفته میشود که چین خود این ویروس را ساخته و در میان مردم خویش منتشر کرده تا سرمایهگذاران اروپایی و آمریکایی مستقر در چین را وادار به فرار سازد و داراییهای ایشان را به قیمتهای بسیار نازل خریداری کند. به این ترتیب و پس از پایان دوره مبارزه با این بیماری، داراییهای سرمایهگذاران اروپایی و آمریکایی به قیمتهایی بسیار پایین به دولت یا سرمایهگذاران چینی منتقل شده و سود کلانی را نصیب چینیها میکند.
اینکه دو ادعای مذکور تا چه حد درست است، البته محل توجه این مطلب نیست و مجموعه اطلاعاتی که وجود دارد نمیتواند این ادعاها را تایید یا رد کند. اما به همین میزان مدعیان این سناریوها نیز مدرک، سند یا حتی اطلاعاتی که ادعایشان را تایید کند، نه در اختیار دارند و نه حتی قرینهای در مورد وجود یا حتی احتمال وجود مدرک و سند ارائه دادهاند. البته اگر بپذیریم که بالاخره حفظ جان انسانها و شهروندان در همه کشورها به اولویت نخست حکومتها تبدیل شده و دستکم در حکومتهای مدرن کشتار شهروندان خود برای منافع اقتصادی عملی است غیرقابل قبول، به نظر نمیرسد که دو ادعای فوق صحیح باشد. به ویژه آنکه در صورت وجود چنین عملیات شومی، آن هم از سوی حکومت و به طور سیستماتیک، بالاخره اطلاعات و اسناد آن افشا میشود و رسوایی بزرگی گریبان دولت یا دولتهای دستاندرکار را خواهد گرفت.
به همین دلیل عاقلانه آن است که کارشناسان حکومتی و نظریهپردازان مورد علاقه صداوسیما در دام تبلیغات و اظهارات بیهویت نیفتند و مدیران صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز از لغزیدن به گرداب عوامفریبی پرهیز کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد