15 - 05 - 2020
۶ پیشنهاد بورس تهران به سازمان بورس
معاون توسعه بورس درخصوص زیرساختارهای بورس تهران گفت: مواردی همچون سازوکار تعیین دامنه نوسان قیمت، چگونگی تعیین قیمتهای مبنا شامل قیمت آغازین و قیمت پایانی، توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی و برگزاری نشستهای معاملاتی، انواع سفارشهای خرید و فروش و مواردی از این دست در ادبیات مالی تحت عنوان زیرساختارهای بازار شناخته میشوند. با توجه به تاثیرگذاری و اهمیت موارد یادشده و لزوم بهروزرسانی و تطبیق ریزساختارها با شرایط روز اقتصادی، بورس تهران مطالعات گستردهای در این زمینه انجام داده و با دریافت نظرات فعالان بازار سرمایه، پیشنهادهایی در ارتباط با چگونگی اصلاح و بهروزرسانی زیرساختارهای بورس اوراق بهادار تهران به سازمان بورس ارائه کرده است. وی ادامه داد: بر اساس مطالعات جدید، پیشنهادهای اصلاحی در تیرماه امسال در هیات مدیره بورس بررسی و در شش بخش به تصویب رسید. این شش بخش شامل تعیین حداقل تغییرات قیمت، دامنه نوسان، پایان تصادفی حراجها، برگزاری حراج پایانی، معاملات پایانی و حذف حجم مبناست.
کاهش بار سامانه معاملات و زمان کشف قیمت
معاون توسعه بورس تهران در پاسخ به این پرسش که حداقل تغییرات قیمت چیست و آیا تنها برای تغییرات قیمت سهام از آن استفاده خواهد شد؟ گفت: بورسهای اوراق بهادر به منظور کاهش بار سامانه معاملاتی و کاهش زمان کشف قیمت از محدودیت حداقل تغییرات قیمت استفاده میکنند. برای استفاده از این سازوکار، سهام شرکتها بر اساس قیمت طبقهبندی شده و برای هر طبقه قیمتی، یک واحد مشخص به عنوان حداقل تغییرات قیمت تعیین میشود. به عنوان مثال برای سهمی که دارای قیمت ۱۰۰ واحد پولی است حداقل تغییر قیمت یک واحد و برای سهمی که دارای قیمت ۱۰۰۰ واحد پولی است این حداقل پنج واحد در نظر گرفته میشود. به عبارت دیگر سهمی که دارای قیمت ۱۰۰۰ واحد پولی است، قیمت بعدی آن ۱۰۰۵ خواهد بود و نمیتواند در رقابت یک واحد یک واحد بر قیمت آن افزوده یا کاسته شود. مطابق بررسیهای انجام شده، تمامی بورسهای معتبر از «حداقل تغییرات قیمت» استفاده میکنند.
چهار سطح «حداقل تغییرات قیمت»
وی با بیان اینکه تعیین «حداقل تغییر قیمت» یک ریالی برای تمامی سهام موجود در بازار سرمایه ایران که دارای طیف قیمتی گستردهای هستند با اصول کارآمدی معاملات و قواعد متعارف بازار سرمایه هماهنگ نیست گفت: این به افزایش بار سامانه معاملات نیز میانجامد. به این منظور هیات مدیره بورس تهران پیشنهاد داد سهام موجود در بازار در چهار طبقه تقسیم شده و هر طبقه قیمتی دارای حداقل تغییرات قیمت مخصوص به خود باشد. مثلا طبقه قیمتی از یک تا ۲۵۰۰ ریال دارای حداقل تغییرات قیمت یک ریال و ۲۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ دارای تیک سایز ۵ ریال باشد.
تغییر دامنه نوسان
کریمی ادامه داد: در تمام بورسهای اوراق بهادار قیمت به دست آمده از حراج آغازین، مبنای دامنه نوسان آن روز معاملاتی قرار میگیرد. در بازار سهام ایران هر چند حراج آغازین به عنوان نخستین مرحله معاملاتی برگزار میشود اما به دلیل تعیین محدوده قیمت بر اساس قیمت پایانی روز پیشین، این مرحله معاملاتی از ارائه کارکرد اصلی خود محروم است. وی در خصوص پیشنهادات بورس تهران در ارتباط با تغییرات دامنه نوسان اظهار داشت: پیشنهاد شد در آغاز هر جلسه معاملاتی در مرحله پیشگشایش (سفارشگیری) محدوده قیمت بر اساس قیمت پایانی روز معاملاتی پیشین تعیین شود. پس از آن با کشف قیمت و برگزاری مرحله گشایش، دامنه نوسان جلسه معاملاتی آن روز بر اساس قیمت کشفشده از حراج آغازین همان روز تعیین شود.
حراج تصادفی
معاون توسعه بورس تهران درمورد حراج تصادفی در بورس یادآور شد: بورسهای اوراق بهادار به منظور جلوگیری از دستکاری بازار در دقایق پایانی جلسه پیش گشایش از زمانی تصادفی برای تطبیق سفارشها استفاده میکنند. این زمان به صورت تصادفی در دقایق پایانی جلسه پیشگشایش توسط سامانه معاملاتی انتخاب میشود. وی ادامه داد: نه فعالان بازار و نه ناظر بازار از زمان دقیق پایان جلسه پیشگشایش اطلاع نداشته و این زمان به صورت تصادفی توسط سامانه معاملات در هر روز تعیین میشود. در این ارتباط بورس تهران پایان یافتن جلسات پیشگشایش در پنج دقیقه پایانی هر جلسه به صورت تصادفی را به سازمان بورس پیشنهاد داده است.
نتایج پژوهشها
کریمی در پاسخ به این پرسش که آیا به نظر هیات مدیره بورس تهران تعیین قیمت پایانی با استفاده از سازوکار حراج مناسبتر از روش کنونی است؟ گفت: بر اساس پژوهش صورتگرفته بیش از ۹۵ درصد از ۱۸۰ بورس مورد بررسی به منظور تعیین قیمت پایانی از سازوکار حراج پایانی استفاده میکنند و تنها تعداد انگشتشماری از بورسهای اوراق بهادار میانگین موزون قیمت (VWAP) را به عنوان قیمت پایانی در نظر میگیرند. توجه به این نکته ضروری است که حتی بورسهایی که از روش میانگین موزون قیمت برای تعیین قیمت پایانی بهره میگیرند نیز میانگین قیمت در دقایق یا ساعات پایانی بازار را مبنای میانگینگیری قرار میدهند.
شیوه تعیین قیمت پایانی
معاون بورس افزود: تلاش بورسها بر این است که تصمیم بازار در زمان پایانی یا نزدیک به پایان نشست معاملاتی را مبنای تعیین قیمت پایانی قرار دهند. بر این اساس بورس تهران پیشنهاد کرد به منظور تعیین قیمت پایانی در بورس اوراق بهادار تهران نیز از سازوکار حراج پایانی استفاده شود. در این راستا با پایان یافتن زمان نشست معاملات، مرحلهای با شرایط حراج ناپیوسته در دامنه قیمت همان روز برگزار شده و قیمت به دست آمده از آن به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته میشود. البته استفاده از حراج پایانی در دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس تهران نیز برای بازه زمانی پانزده دقیقهای تعریف و این نشست معاملاتی با عنوان مرحله حراج ناپیوسته پایانی معرفی شده است ولی تاکنون اجرایی نشده است. بنابراین پیشنهاد هیات مدیره بورس تهران را میتوان در راستای اجرایی شدن دستورالعملهای معاملاتی موجود نیز ارزیابی کرد. وی با اشاره به اینکه مطالعات بورسهای خارجی و بررسیهای صورتگرفته در مورد بازار سهام ایران نشاندهنده توزیع U شکل حجم و ارزش معاملات در طول جلسه معاملاتی است افزود: به بیان دیگر حجم اصلی معاملات در آغاز و پایان جلسه معاملاتی انجام میشود. بدین منظور تمامی بورسهای معتبر اقدام به راهاندازی معاملات پایانی کردهاند. وی افزود: در این مرحله معاملاتی سهام با قیمتی ثابت که همان قیمت پایانی است، مورد معامله قرار میگیرد. این روش معاملاتی ریسک نوسانات قیمت در طول جلسه معاملاتی را پوشش داده و برای بسیاری از سرمایهگذاران به ویژه صندوقهای سرمایهگذاری و صندوقهای شاخصی اهمیت بالایی دارد.
افزایش حجم معاملات
کریمی گفت: پیشبینی میشود با راهاندازی این مرحله حجم معاملات افزایش مناسبی یابد. در این راستا هیات مدیره بورس تهران پیشنهاد داده است تا مرحله حراج پایانی برای تعیین قیمت پایان روز به مراحل معاملاتی افزوده شود و پس از آن نیز معاملات پایانی با قیمت به دست آمده از حراج پایانی به عنوان آخرین فاز معاملاتی در نظر گرفته شود.
حذف حجم مبنا
کریمی با اشاره به اینکه حجم مبنا به عنوان ابزاری برای کنترل قیمت تقریبا از پانزده سال گذشته در بازار سهام ایران مورد استفاده قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: این روش محاسبه قیمت پایانی تنها در ایران به کار میرود و بررسی بورسهای دیگر به مشاهده روشی مشابه آن منجر است. حجم مبنا به دلیل کند کردن نوسان قیمت به مواردی همچون گره معاملاتی منجر شده و با انتقاداتی از سوی فعالان بازار مواجه است. از دیگر سو اصلاح زیرساختارهای بازار و به کارگیری حراج آغازین، حراج پایانی و معاملات پایانی با وجود حجم مبنا امکانپذیر نخواهد بود. بنابراین پیشنهاد شد به منظور تطابق هر چه بیشتر بورس تهران با استانداردهای جهانی و امکان بهرهمندی از سازوکار حراج آغازین، حراج پایانی و معاملات پایانی حجم مبنا از محاسبات حذف شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد