8 - 04 - 2021
نسخه کارآمدی معادن کوچک
گروه معدن- از آنجا که معادن کوچک در کشور به صورت گسترده وجود دارند، میتوانند برای مناطق کمترتوسعهیافته اشتغالآفرینی کنند و آبادانی به ارمغان آورند. این در حالی است که این دسته از معادن با مشکلات گستردهای روبهرو بوده و نتوانستهاند نقش خود را آنطور که مورد انتظار است، ایفا کنند.
با اینکه پیادهسازی طرح احیا و نوسازی معادن کوچکمقیاس به عنوان یکی از برنامههای دولت در بخش معادن محسوب میشود، اما گاهی اختلاف سلیقه مجریان دولتی، مانع از پیشرفت مورد انتظار در این بخش شده است. همچنین برخی از معادن کوچکمقیاس به دلیل ضعف توان برای فروش محصولات خود در بازار داخلی و از سوی دیگر قوانین و بخشنامههای وضع شده، امکان صادرات محصول خود را از دست داده و روند فعالیتشان با مشکلات بسیاری روبهرو شده است. این در حالی است که با تدبیر و توجه به نقاط ضعف در اجرا به طور مثال میتوان موجب بازگشت ۱۰۰۰ معدن سنگ تزئینی و نما به چرخه تولید و صادرات شد.
نتایج مطالعات یک طرح پژوهشی دانشگاهی نشان میدهد که احیای معادن کوچک و متوسط در ایران با هفت چالش عمده مواجه شده که برای رفع این چالشها ۸۲ راهکار پیشنهاد شده است. به گزارش معدننیوز، در این طرح پژوهشی که با مشارکت شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران و گروه مهندسی معدن دانشگاه بینالمللی امام خمینی قزوین صورت گرفته از نبود پشتیبانی فنی و ارائه تضمین مناسب برای اخذ تسهیلات، تجهیز و تامین ماشینآلات مورد نیاز استخراج و فرآوری، عدم شناسایی سرمایهگذار مناسب و نبود سازوکار تعاملی مناسب بین سرمایهگذار و سرمایهپذیر، نبود بانک اطلاعاتی جامع و کامل معادن کوچک، عدم تمایز بین قوانین معادن کوچک و معادن بزرگمقیاس، نبود ارتباط و پشتیبانی امکانات و زیرساختها توسط معادن بزرگمقیاس، تعدد سیاستگذاران و ناهماهنگی بین دستگاههای اجرایی و صدور بخشنامههای متعدد و بعضا متناقض به عنوان هفت چالش اصلی پیش روی احیای معادن کوچک در ایران نام برده شده است.
مشکلات مدیریتی
در بخش دیگری از این مطالعه، از مشکلات مدیریتی این بخش نظیر نامشخص بودن ساختار سازمانی و جایگاه یک مجموعه به عنوان متولی مدیریت معادن کوچک و تفسیرهای متفاوت از قوانین در سازمانهای درگیر معادن به عنوان موانع اصلی پیش روی احیای معادن کوچک نام برده شده است.
در نهایت این طرح پژوهشی ۸۲ راهکار را برای احیای معادن کوچک و متوسط کشور پیشنهاد داده است. بر این اساس ایجاد صندوق حمایت از توسعه معادن کوچک با شرایط وامدهی مناسب و پذیرش اوراق بهادار معدنی به عنوان وثیقه اخذ تسهیلات، الزام به استانداردسازی فعالیتها و ارزیابیها در معادن کوچک منطبق بر استانداردهای جهانی جهت جذب سرمایهگذاری خارجی، نحوه حمایت مجموعههای بزرگ معدنی از معادن کوچک، تسریع در حلوفصل موضوعات اداری و قانونی معادن کوچک در قالب کارگروه رفع موانع تولید و شورای معادن با رویکرد رشد تولیدات معادن کوچک، طراحی و اجرای بانک اطلاعاتی معادن ASM کشور، ایجاد گروه سیاستگذاری و نظارت بر امور معادن کوچکمقیاس در ساختار دفتر نظارت بر امور معدنی، ایجاد دفتر حمایت و توسعه معادن کوچک در ساختار ایمیدرو و برنامه حمایت از تشکیل کنسرسیوم معادن ASM از مهمترین راهکارهای ۸۲گانه این طرح پژوهشی است.در بخش دیگری از این طرح پژوهشی چند مدل مختلف مشارکت عمومی- خصوصی در حوزه فرآوری سیار و نیز توسعه بهرهبرداری معادن کوچک پیشنهاد شده است.
دستاندرکاران این طرح پژوهشی مدلهای تغییریافته BOT، BOO، امتیازی، مشارکت در سرمایهگذاری و مدل بیع متقابل جهت تسهیل فرآیند جذب سرمایهگذاری در معادن کوچک را به عنوان مدلهای قراردادی برای مشارکت در احیای معادن کوچک و متوسط عنوان کردهاند.
بنا بر نتیجهگیری صورت گرفته، یکی از موثرترین و مهمترین خروجیهای این تحقیق، نیاز به کوچینگ واحدهای نوپا و مجموعههای دارنده مجوز معادن کوچک برای هدایت، اطلاعرسانی و شفافسازی فرآیندهای اجرایی در معدنکاری کوچکمقیاس از ابتدای فرآیند تا اتصال به پایان زنجیره تولید و ارزش مواد معدنی و محصولات نهایی است.
شناسایی موانع اصلی بهرهبرداری از ذخایر
در این خصوص رضا شکورشهابی عضو هیات علمی گروه مهندسی معدن دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) گفت: از مهمترین اهداف طرح میتوان به شناسایی موانع اصلی بهرهبرداری از ذخایر کوچک معدنی کشور و راهکارهای افزایش نقش تولیدات ذخایر کوچک در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی اشاره کرد.
او افزود: تحلیل موانع و راهکارهای بازگرداندن معادن غیرفعال به چرخه تولید، امکانپذیری فنی و اقتصادی توسعه فرآوری موبایل مواد معدنی جهت توسعه بهرهبرداری معادن کوچک و در نهایت مشخص شدن ماموریتها و برنامههای کلی تفکیکی وزارت صمت، ایمیدرو، ایمپاسکو، صندوق بیمه، تشکلها و شرکتهای بزرگ معدنی برای حمایت ساختاری از برنامه توسعه و فعالسازی معادن کوچکمقیاس از دیگر اهداف این طرح بوده است.
شکورشهابی گفت: بر اساس مطالعات طرح از اردیبهشت ۹۹ تا آخر آذر ۹۹ به مدت هشت ماه و در پنج فاز کلی شامل تحلیل وضعیت معادن کوچک و فرآوری موبایل در دنیا، عارضهیابی بهرهبرداری از معادن کوچک و غیرفعال ایران، بررسی تجربیات مدیریت کلان معادن کوچکمقیاس در ایران، مطالعات میدانی امکان توسعه فرآوری موبایل در جهت فعالسازی ذخایر کوچک کشور و در نهایت تدوین رویکردهای کلی فعالسازی معادن کوچک و غیرفعال کشور انجام گرفت.
پیشنهاد طبقهبندی معادن کوچک
عضو هیات علمی گروه مهندسی معدن دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) افزود: بنا بر اطلاعات به دست آمده، از جمله خروجیهای فاز اول طرح میتوان به پیشنهاد طبقهبندی معادن کوچکمقیاس، تحلیل چالشها و فرصتهای معادن کوچکمقیاس در دنیا، تحلیل راهبرد و رویکردهای توسعه معادن کوچکمقیاس در سطح بینالمللی، راهبردهای دستیابی به توسعه پایدار در حوزه معادن کوچکمقیاس ASM، تحلیل فناوریهای فرآوری سیار مواد معدنی اشاره کرد.
مجری این طرح پژوهشی گفت: از سویی در فازهای دو، سه و چهار طرح چالشها و مشکلات براساس چهار دسته بانک داده جداگانه مستخرج از فعالیتهای پیشین در حوزه ASM مورد بررسی قرار گرفتند. این اطلاعات براساس آمارهای دریافتی از سازمانهای صمت، پرسشنامههای تهیه شده از خبرگان و اطلاعات گردآوری شده در قالب طرح احیا به دست آمده و به صورت بانک اطلاعات قابل تحلیل تنظیم شده است.
او افزود: برای تحلیل اطلاعات موجود از فرآیند دادهکاوی استفاده شده و به منظور تحلیل چالشهای مطرح در حوزه ASM از اطلاعات مستخرج از پرسشنامه الکترونیکی و روش تحلیل سلسلهمراتبی دلفی فازی (FDAHP) به کار گرفته شد که به صورت ۵۹ چالش مطرح در حیطه معادن کوچکمقیاس ایران در حوزههایی از قبیل مدیریتی، اقتصادی، فناوری، اجتماعی، تقابل با معادن بزرگمقیاس و محیطزیست شناسایی شد که با تلفیق آنها ۲۶ چالش اصلی به عنوان خروجی حاصل شد.
شکورشهابی تصریح کرد: با بررسی توان ساخت داخل در حوزه واحدهای فرآوری سیار مهمترین تواناییهای کشور در حوزه طراحی و ساخت واحدهای سنگشکنی و آسیاکنی سیار، ساخت واحدهای مدولار و سیار لیچینگ، سیکلون واسطه سنگین و فلوتاسیون احصا شد لیکن نقصانهای موجود کشور نیز در حوزه ضعف دانش فنی و تجربه کافی در زمینه طراحی و ساخت واحدهای ثقلی سیار، هیدرومتالورژی سیار و واحدهای مغناطیسی و آبگیری سیار مشخص شد.
نیاز به حمایت از تولیدکنندگان ماشینآلات
در ادامه فرید دهقانی مشاور معاونت معدنی وزارت صمت به معدننیوز گفت: اگر بخواهیم که بخش معدن به ویژه معادن کوچکمقیاس در حوزه ماشینآلات نیز کارآمد عمل کنند، موظفیم که از تولیدکنندگان داخلی که در بخش تولید و ساخت قطعات ماشینآلات داخلی فعال هستند، حمایتهای لازم را به عمل آوریم. او تصریح کرد: نباید فراموش کنیم که در صورت عدم توجه به نوسازی و بهسازی ماشینآلات و اقدام لازم در این زمینه، افت شدید تولید در بخش استخراج و متناسب با آن در سالهای آینده، افت فرآوری ایجاد خواهد شد.مدیرعامل صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی گفت: صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی برای افرادی که از ماشینآلات داخلی برای تجهیز معادن خود استفاده میکنند، به میزان چهار درصد یارانه سود تسهیلات در نظر گرفته که در سال ۱۳۹۹ طی تفاهمنامهها و توافقهایی که با سازندگان داخلی این ماشینآلات صورت گرفت، این کار (ارائه یارانه سود تسهیلات) عملی شد.
دهقانی خاطرنشان کرد: در حوزه ماشینآلات باتوجه به اینکه در سه ماهه پایانی سال ۱۳۹۹، ثبت سفارش ماشینآلات خارجی با مشکل مواجه و مسدود شد، با وجود همه تلاشهای صورت گرفته برای بازگشایی آنها، اما عملا در این مدت نتوانستیم از این پتانسیل استفاده کنیم. امید است که با گشایش مجدد تعرفهها، ثبت سفارشها برای مشتریان صورت گیرد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد