4 - 01 - 2022
منافع متضاد دو شریک
ولادیمیر پوتین رییسجمهور روسیه و همتای ترک او رجب طیب اردوغان که کشورش یکی از اعضای ناتو است، روز یکشنبه تلفنی بر سر خواستهها و انتظارات مسکو از پیمان نظامی ناتو در ارتباط با بحران اوکراین گفتوگو کردند. بنا بر اعلام دفتر ریاستجمهوری ترکیه، دو رییسجمهور همچنین درباره اقداماتی برای بهبود روابط دو کشور به گفتوگو پرداختهاند.
بر اساس بیانیه کرملین نیز اگرچه رهبران دو کشور تایید کردهاند که به دنبال تقویت مشارکتهایی هستند که به سود هر دو کشور باشد، اما همزمان به بحث درباره مسائل بینالمللی از جمله توافقهای رسمی و قانونی برای تضمین امنیت فدراسیون روسیه، وضعیت قفقاز، بحران در سوریه و لیبی پرداختهاند.
روسیه و ترکیه باوجود داشتن منافع متفاوت و گاه در تضاد در مناطق مختلف از جمله در سوریه و لیبی که در آن بازیگران اصلی هستند، همواره روابط شراکتی را حفظ میکنند. دو کشور همچنین پشت درگیری مسلحانهای بودند که اخیرا بین آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قرهباغ روی داد و به جنگی تمامعیار میان دو همسایه تبدیل شد.
اخیرا نیز تنشها میان مسکو و آنکارا بر سر بحران اوکراین افزایش یافته و پوتین از همتای ترک خود به دلیل تحویل پهپادهای مسلح به ارتش اوکراین که علیه جداییطلبان طرفدار روسیه در شرق این کشور استفاده میشود، انتقاد کرده است.
هفته گذشته و همزمان با نگرانی غرب از مداخله احتمالی روسیه در اوکراین و متهم کردن مسکو به تقویت قوای نظامیاش در نزدیکی مرز این کشور نیز آنکارا از کرملین به دلیل طرح مطالبات یکجانبه از ناتو انتقاد کرد.
روسیه همزمان با رد اتهامات آمادهسازی نیروهایش برای حمله به اوکراین، در ۱۷ دسامبر مجموعهای از پیشنهادها را با هدف محدود کردن نفوذ آمریکا و ناتو در همسایگی خود مطرح کرد. بر اساس این پیشنهادها، هرگونه گسترش ناتو در نزدیکی مرز روسیه و به ویژه در اوکراین، همچنین تاسیس هرگونه پایگاه نظامی از سوی آمریکا در کشورهایی که پیشتر بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بودند، ممنوع میشود. تاکنون دو بار جو بایدن و ولادیمیر پوتین به صورت تلفنی بر سر این پیشنهادات گفتوگو کردهاند و قرار است این پیشنهادات در نشست ۱۲ ژانویه شورای مشترک ناتو-روسیه نیز مطرح شوند.
روابط روسیه و ناتو بسیار پرتنش است و پس از روی کار آمدن حکومت غربگرا در کییف در سال ۲۰۱۴، پیمان ناتو همکاریها با مسکو را متوقف کرده و هر ساله چند رزمایش در نزدیکی مرزهای روسیه ازجمله در دریای سیاه برگزار میکند. در این میان، مسکو نیز برای قدرتنمایی رزمایشهایی را به اجرا میگذارد. این تماس در حالی انجام شد که مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه ماه گذشته در پنجمین سالگرد ترور آندره کارلوف، سفیر وقت روسیه در آنکارا (۱۹ دسامبر۲۰۱۵) گفت که برخی مراکز قدرت به دنبال تیره کردن روابط ترکیه با روسیه هستند. چاووشاوغلو همچنین اخیرا اعلام کرده نمایندگان ویژه آنکارا و ایروان به زودی در مسکو دیدار خواهند کرد و عادیسازی روابط میان ترکیه و ارمنستان را در دستور کار قرار خواهند داد. ترکیه از سال ۱۹۵۲ میلادی عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو است و با این وجود، در سالهای اخیر به نوبه خود خشم ناتو را به دلیل خرید سامانه دفاع ضدهوایی «اس-۴۰۰» روسیه برانگیخته است.
حمایت قاطعانه بایدن از اوکراین
این در حالی است که جو بایدن، رییسجمهوری ایالات متحده، روز یکشنبه با رهبر اوکراین درباره افزایش نیروهای روسیه در نزدیکی مرز با اوکراین گفتوگو کرد و اطمینان داد که آمریکا و متحدانش به حمله احتمالی روسیه پاسخی «قاطع» خواهند داد.
تماس تلفنی بایدن و ولادیمیر زلنسکی در حالی انجام شد که ایالات متحده و متحدانش آماده نشستهایی دیپلماتیک با هدف کاهش بحران هستند و روسیه نیز هشدار داده که این بحران میتواند به قطع روابط مسکو و واشنگتن منجر شود.
جن ساکی، سخنگوی کاخسفید پیرامون این تماس تلفنی گفت: «رییسجمهور بایدن تصریح کرده که اگر روسیه قصد حمله به اوکراین را داشته باشد، ایالات متحده و متحدان آن پاسخی قاطع خواهند داد.»
جو بایدن پیش از این هشدار داده بود که اگر نیروهای روسیه وارد خاک اوکراین شوند، این کشور را تحت تحریمهای خردکننده اقتصادی قرار خواهد داد. اما در عین حال عنوان کرد که گزینه نظامی این میان مطرح نیست.
کرملین خواسته است که توسعه ناتو شامل اوکراین و دیگر جمهوریهای شوروی سابق نشود. روسها همچنین خواستار آن شدهاند که ناتو تسلیحات تهاجمی خود را از کشورهای منطقه خارج کند. کاخسفید خواستههای روسیه درباره ناتو را رد کرده است. یکی از اصول کلیدی ناتو آن است که امکان عضویت در آن برای هر کشور واجد شرایطی وجود دارد و هیچ کشور خارجی حق وتوی عضویت کشورها را ندارد. در حالی که فعلا چشماندازی برای پیوست اوکراین به ناتو وجود ندارد، اما آمریکا و متحدانش احتمال این امر را رد نکردهاند.
زلنسکی پس از مکالمه خود با آقای بایدن در توئیتر نوشت که «تداوم صلح در اروپا، ممانعت از افزایش تنشها، اصلاحات و مقابله با انحصارطلبی» از موضوعات این مکالمه بوده است. وی افزود که اوکراین از حمایت بیدریغ ایالات متحده تشکر میکند. ایالات متحده تاکنون توفیق چندانی در وادار کردن ولادیمیر پوتین رییسجمهوری روسیه، به کاهش تنشها نداشته است. مقامات ارشد ایالات متحده و روسیه روزهای نهم و دهم ژانویه در ژنو نشستی با یکدیگر پیرامون این شرایط خواهند داشت.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد