6 - 02 - 2017
مردی که مقابل ترامپ ایستاد
گروه سیاسی- اولین اقدامات رییسجمهور آمریکا در هفته گذشته حاکی از مهمترین دستور کار سیاست خارجی این دولت تازه وارد است. چنانچه تاکنون مشخص شده دونالد ترامپ مهمترین دستورکار سیاست خارجیاش را متوجه ایران کرده است. این مواضع تا حدی عجیب و غیر قابل پیشبینی و حتی غیردیپلماتیک است که حتی در داخل خود آمریکا با واکنشهای تند و مخالفتهای بسیاری از طرف مردم و مقامات آمریکایی روبهرو شد. در همین راستا «جیمز روبرت» قاضی دادگاه فدرال در ایالت واشنگتن آمریکا موقتا دستور اجرایی رییسجمهور این کشور دایر برمنع موقت شهروندان هفت کشور از جمله ایران را در سراسر آمریکا متوقف کرده است. حکم این قاضی فدرال مهمترین چالشی است که تاکنون در برابر دستور اجرایی رییسجمهور آمریکا مطرح شده است، این در حالی است دولت «دونالد ترامپ» با شکایت به دادگاه تجدیدنظر میتواند باعث اجرای این دستور اجرایی شود. باب فرگوسن، دادستان کل ایالت واشنگتن گفت: «این حکم هم اینک دستور اجرایی رییسجمهور را متوقف میکند.» فرگوسن تاکید کرد: امروز، روز غلبه قانون اساسی است. هیچکس بالاتر از قانون اساسی نیست، حتی رییسجمهور. این در حالی است که کاخ سفید در بیانیهای از حکم قاضی فدرال در ایالت واشنگتن، انتقاد کرده است. شان اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده است که در اسرع وقت، وزارت دادگستری خواستار توقف اضطراری این حکم دادگاه فدرال خواهد شد و از دستور اجرایی قانونی و مناسب رییسجمهوری دفاع خواهد کرد. دونالد ترامپ هم در واکنش به این دستور آن را مسخره خواند و در پیام توئیتری خود نوشت: «به نظرم این فرد به اصطلاح قاضی باعث طول کشیدن اجرای قانون در کشور ما میشود. این مسخره است و لغو خواهد شد.»
از سرگرفتن فروش بلیت به مسافران ایرانی
اما آنچه مهم است، این است که در حال حاضر بنا به حکم این قاضی اگرچه به صورت موقت اما ورود مهاجران این کشورها مجددا به آمریکا آزاد شده و افرادی که در چارچوب فرمان مهاجرتی دونالد ترامپ رییس جمهور این کشور نمیتوانستند وارد آمریکا شوند، اکنون میتوانند به این کشور سفر کنند و پروازها به این کشور مجددا از سر گرفته خواهد شد و این خود نشان از قدرت دستگاه قضایی آمریکا و میزان دموکراتیک بودن این کشور دارد که یک قاضی فدرال میتواند فرمان کاخ سفید را تا بررسی مجدد و درخواست واخواهی کاخ سفید معلق کند. هرچند هنوز شرکتهای هواپیمایی خارجی از آژانسهای ایرانی خواستهاند که از فروش بلیت هواپیما به ایرانیانی که قصد سفر به آمریکا دارند، خودداری کنند.
تغییر موضع ترامپ از پاره کردن برجام به محدود کردن آن
اما آنچه پس از این هیاهو و جنجال موقت و نتایج زودگذر اینگونه دستورات باید پیگیر آن بود، این است که ترامپ با اجرایی کردن فرمان منع ورود ایرانیها به آمریکا، وضع تحریمهای پزشکی جدید و تهدیدهای برجامی خود بازی جدیدی را علیه ایران آغاز کرده است و این میتواند نشان از رویکردی مخاطرهآمیز برای کشورمان باشد. ترامپ با اقدامات سریع خود نسبت به تحریم ایران و نهادهای ایرانی تا حد زیادی فرصت چانهزنی را از ایران گرفت. رییسجمهور تازهوارد آمریکا به خوبی مشخص کرد که اساسا به دنبال هیچ راهکار سیاسی و دیپلماتیکی با ایران نیست و تغییرات اساسی در مواضع دولت آمریکا نسبت به دوره پیشین به وجود آورده است. ترامپ اکنون نشان داده است که صرف نظر از رفتارها و واکنشهای ایران در برابر تهدیدها و درخواستهای دولت جدید، کار خود را پیش خواهد برد. چنانچه مشخص است دولت ترامپ در برابر ایران، رویهای قدم به قدم و بر اساس کنش و واکنش در پیش نگرفته است بلکه قرار است با دستور کار مشخص در برابر ایران ظاهر شود. دولت ترامپ با سرعت دست به کار شده است؛ به نظر میرسد این سرعت که با چاشنی پیشبینی ناپذیری همراه است،یک هدف مشخص را دنبال میکند و آن قرار دادن ایران در بازی است که از پیش طراحی شده و برای هدایت سیاست ایران به سمتی است که دولت ترامپ در نظر دارد. ترامپ و مشاوران او میدانند که از لحاظ دیپلماتیک خارج کردن ایران از نظم فعلی شکل گرفته بعد از توافق هستهای و برگرداندن مجدد ایران به انزوای دیپلماتیک و سیاسی، در حال حاضر نه ممکن و نه مقرون به صرفه است. این موضوع به سادگی از مواضع دولت ترامپ و به ویژه گفتههای اخیر پل رایان سناتور جمهوریخواه مشخص است. وی به صراحت بیان کرده که دیگر تلاش برای پاره کردن برجام غیرممکن است. اما با این همه، امیدهای ترامپ برای منزوی کردن ایران هنوز نا امید نشده و بازی جدید ترامپ همین هدف را دنبال میکند. این بازی بر این اساس است که با اقدامها سریع و برقآسا ایران را در مقابل عمل انجام شده قرار داده و منتظر واکنش ایران باشد. تیم ترامپ به خوبی حدس زده است که ایران هنوز در نظم قبلی بازی میکند و هنوز ادراک باقی مانده از دولت اوباما در ذهن سیاستگذاران ایرانی فعال است. دولت ترامپ تصمیم گرفته است به جای اینکه توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ را پاره کند اجرای این قرارداد را سخت کند و مفاد کلیدی توافق را تغییر دهد اما این کار غیرممکن به نظر میآید چراکه ایران و قدرتهای دیگر جهانی در این توافق نمیپذیرند که توافق را مورد بازبینی قرار دهند. در نتیجه دولت ترامپ به بررسی گزینههایی که ممکن است این دولت را به خواستههایش برساند پرداخته است. یکی از این گزینهها این است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی را برای به کار بردن سیاستی سختگیرانهتر در قبال پایبندی ایران تحت فشار قرار دهد که شامل دسترسی به سایتهای نظامی میشود. همچنین همانطور که ترامپ پیش از اجرایی کردن فرمان منع ورود خود گفته بود، آمریکا به دنبال این است که تمهیداتی را از توافق هستهای حذف کند؛ تمهیداتی که ممکن است بار مالی و اقتصادی برای آمریکا داشته باشد و همچنین مفادی که اجازه میدهد برخی محدودیتها در خصوص برنامه هستهای ایران پس از ۱۰ سال پایان یابد. علاوه بر این دولت آمریکا از آژانس خواهد خواست اطلاعات بیشتری درباره پایبندی ایران به توافق هستهای ارائه کند چراکه مدعی است آژانس بینالمللی انرژی اتمی پیش از این در این کار کوتاهی کرده است. دولت ترامپ به دنبال پیدا کردن اهرمهای فشار در برابر ایران است اما متقاعد کردن دیگر اعضای ۱+۵، شامل روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان برای مذاکره درباره این تغییرات بسیار سخت خواهد بود این در حالی است که ایران نیز قویا هرگونه مذاکره مجدد بر سر توافق هستهای را رد کرده است.
واکنش روسیه به مواضع ترامپ
در این میان واکنشهای سایر کشورهایی که در گروه ۱+۵ بودهاند هم قابل بررسی و تامل است که هرکدام مبنی بر منافع خود در این باره اظهار نظر یا سکوت اختیار کردهاند. از جمله این کشورها میتوان به روسیه اشاره کرد که با موضعگیریها متفاوت خود در مورد نشست آستانه و دعوت از آمریکا در باغ سبزی به دولت جدیدالورود این کشور نشان داد و اکنون نیز در مورد منع ورود ایرانیان به این کشور توسط سخنگوی دولت خویش اعلام کرده است که دستور دونالد ترامپ مبنی بر منع مهاجرت شهروندان برخی کشورهای مسلمان گفت: این موضوع به مسکو ارتباط پیدا نمیکند. علاوه بر آن دیمیتری پسکوف با اتخاذ موضعی نزدیک به مواضع دولت جدید آمریکا اظهار کرده است: حفاظت یک ملت و ممانعت از ورود تروریستهای خارجی به آمریکا جزو نگرانیهای مسکو نیست.
موضع محتاطانه عربستان در برابر ترامپ
در همین زمینه عربستان نیز بعد از این اقدام آمریکا دوباره بر مواضع ضدایرانی خود مصر شده و اعلام کرده است ایران باید تحت فشار قرار گیرد. این در حالی است که عربستان خودش در موقعیتی نامشخص قرار گرفته است چراکه سعودیها به وضوح در مورد اینکه بسیاری از آمریکاییها معتقد بودند این کشور نیز باید در میان کشورهایی که ورود آنها به آمریکا به طور موقتی ممنوع شده است قرار میگرفت، نگران بودند. از این گذشته ۱۵ تن از ۱۹ هواپیماربای ۱۱ سپتامبر، شهروندان سعودی بودند و به راحتی ویزای ورود به آمریکا را دریافت میکردند و علاوه بر آن صدها عربستانی امروزه در میان مبارزان القاعده و داعشاند. ممنوعیت ورود شهروندان سعودی به آمریکا بسیاری از اعضای خانوادهها و خاندان سلطنتی عربستان را که از متحدان اصلی آمریکا به شمار میروند، تحت تاثیر قرار میداد و همین مساله میتوانست موجب خشم افکار عمومی داخل عربستان شود.
از این رو عربستان همه تلاشش را کرد تا از این کار جلوگیری کند.
اما چنانچه مشخص است سعودیها هنوز به سمت آمریکا هجوم نبردهاند و مانند بقیه شاهد نمایش قدرت دولت آمریکا هستند.
سیستم سعودیها که امروز بر کاهش قیمت نفت، درگیریهای منطقهای و تغییر در خط جانشینی پادشاه تاکید دارد با چالشهای جدیدی با متحدان سابق عربستان روبهرو است. خاندان آلسعود حتی در بحرانیترین دورهها در روابط بین عربستان و آمریکا از متحدان و شرکای حیاتی آمریکا به شمار میرفتهاند اما رفتارهای متناقض و غیرقابل پیشبینی دولت ترامپ کاری کرده است که همه کشورها تصمیم به اتخاذ مواضع محتاطانه گرفتهاند و برای واکنشهای مشخص و محکم، منتظر اقدامات بعدی این دولت
تازهوارد هستند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد