16 - 11 - 2021
شوک اقتصادی در ترکیه
دکتر سیدجلال ابراهیمی*
نرخ ارز در ترکیه طی دو ماه گذشته ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است. در این مدت تغییر ۱۰ درصد نرخ ارز سه واحد بر تورم ترکیه افزوده است. یعنی بابت درصد افزوده به برابری دلار در مقابل لیر بر تورم در دو ماه شش درصد افزایش یافته است. گرچه افزایش قیمت دلار مقابل لیر ترک بر صادرات افزوده یا بهتر بگوییم بر سود صادرکنندگان اضافه کرده است و این افزوده درآمد صادراتی از بعد اقتصادی بیارزش است. سکوت دولتمردان و بانک مرکزی ترکیه در مقابل تراکنشهای مربوط به افزایش لجامگسیخته تورم و نرخ کالاهای مصرفی در سبد خانواده در حالی که دستمزدها و حقوقها ثابت مانده و قدرت خرید را از طبقات متوسط و پایین جامعه ترک گرفته است و پایین آمدن ارزش پول ملی ترکیه در مقابل دلار مدت زمانی است که ترکیه را در تنش اقتصادی قرار داده است. ترکیه که کالای خود را به اتحادیه اروپا به یورو میفروشد باید بدهی خود را به بانک جهانی به دلار بپردازد.
خرید مواد اولیه به دلار، نبود تقاضای داخلی به خاطر افزایش شدید قیمتها، قفسهها خالی از اجناسی که مشتریها به برند آنها عادت کردهاند، دیرکرد عرضه کالا از سوی موسسات پخش به علت نبود مواد اولیه، فروش صددرصد نقدی تولیدکنندگان، از بین رفتن اعتبار اسنادی مدتدار برای خرید، عدم تثبیت قیمتهای فروش برای مشتریان، تعیین قیمت روزانه و ساعتی برای کالاها در فروشگاههای زنجیرهای و مالهای ترکیه که لزوما باید روزانه حداقل یکبار تغییر برچسب روی اجناس صورت گیرد، عدم قبول ریسک قیمت برای فروشگاهای کوچک (small market) حتی برای نیم روز، تولیدکننده در انتظار پایین آمدن قیمت دلار برای خرید مواد اولیه، دریافت وجه نقد برای قبول تقاضای سفارش و عرضه کالا تا ۱۰ هفته آتی زمستان سیاهی را برای خانوادههای طبقات کمدرآمد ترک ترسیم میکند. افزایش قیمت حاملهای انرژی و مواد اولیه کارخانجاتی که مواد غذایی تولید میکنند تامین سفارشات شرکتهای پخش و فروشگاههای زنجیرهای را متوقف یا معوق خواهد کرد.
در همین شرایط الوان وزیر خزانهداری و دارایی ترکیه گفته است که وظیفه بانک مرکزی تضمین ثبات قیمت است. او که در کمیته برنامهریزی بودجه به سوالات نمایندگان پاسخ میداد، گفت پس از ۱۹۲۹ که دنیا با یک شوک بزرگ مواجه شد اکنون در حال گذراندن شوک دیگر اقتصادی آن هستیم. او گفت ۷۰ درصد واردات ترکیه کالای واسطهای است و ۲۰ درصد کالای سرمایهای و ۱۰ درصد کالای مصرفی. الوان اضافه کرد: در تولید داخلی مخصوصا در صنایع بهداشتی موفق نبودیم، اما در صنعت دفاعی که برای ما مهم است موفق عمل کردهایم. اسماعیل گوله رییس مجمع صادرکنندگان ترکیه (TIM) با فراخوانی برای مشکل مواد اولیه در صنعت پوشاک گفت: با توجه به افزایش قیمت پنبه در جهان، مشکلات مواد اولیه در صنعت پوشاک آماده با مشکل مواجه شده است. گوله با جلبتوجه به افزایش قیمت کالاها گفت: ما باید به سرمایهگذاریهای جایگزین واردات بپردازیم و مواد اولیه همه محصولات وارداتی را تولید کنیم. گوله افزود: وقتی تراز تقاضای داخلی بدتر میشود، این امر باعث افزایش قیمت کالاهای مصرفی میشود.
*مدیر مرکز پژوهش و تحقیقات ایران و ترکیه
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد