21 - 05 - 2022
سهمخواهی بیشتر ترکیه
گروه بازرگانی – اعمال تعرفههای ترجیحی بین ایران و ترکیه با هدف گسترش مبادلات دوجانبه بین دو کشور صورت گرفت اما آمارهای موجود درباره اجرای این سیاست در تجارت ایران- ترکیه نشان از چربیدن این سیاست به نفع ترکها دارد.
این در حالی است که اجرای سیاست تعرفههای ترجیحی بین ایران و ترکیه نهتنها به افزایش صادرات کشور کمک نکرد و از قاچاق کالا از ترکیه به ایران جلوگیری نکرد، بلکه به واردات بیشتر کالا از ترکیه به ایران منجر شد.
بهطور کلی اجرای سیاست تعرفههای ترجیحی بین ایران و ترکیه با سه هدفگذاری از لحاظ منافع ایران آغاز شد که شامل افزایش مبادلات بین دو کشور، افزایش صادرات به ترکیه و جلوگیری از قاچاق کالا به کشور میشوند. بر اساس بررسیهای جدید در حال حاضر نه مبادلات دوجانبه افزایش داشته، نه صادرات ایران به ترکیه رشد کرده و نه از قاچاق کالا به ایران جلوگیری شده است و همه این آمارها نشان میدهند که اجرای این سیاست تاکنون فقط به سود ترکیه ادامه مییابد و تقریبا برای ایران سودی نداشته است. طی ماههای گذشته سیاست تعرفهای جدیدی بین ایران و ترکیه اعمال شده است و تعرفه واردات بین دو کشور برای برخی کالاها کاهش قابل توجهی داشته است.
اجرای این سیاست با هدف افزایش مبادلات بین دو کشور آغاز شد، اما با گذشت چند ماه از اجرای این تعرفهها، آمارها از به هم خوردن شدید تعادل تجاری بین دو کشور بر نتیجه اعمال این تعرفههای جدید حکایت دارد. در حالی که قرار بود ایران با اجرای این تعرفهها سهم صادرات خود به ترکیه و بازار این کشور را افزایش داده و از این راه رونق اقتصادی قابل قبولی را به بخش تولید بدهد و در کنار آن قاچاق برخی محصولات از ترکیه به ایران را نیز کاهش دهد، اما نهتنها روند مبادلات رسمی با ترکیه مثبت نبوده است، بلکه بر اساس اعلام مقامات ایران قاچاق کالاهایی مانند پوشاک از ترکیه به ایران همچنان ادامه دارد.
بنا به اعلام دفتر آمار ترکیه، صادرات ترکیه در شش ماهه نخست سالجاری همزمان با اجرای تفاهمنامه تعرفههای ترجیحی بین دو کشور با افزایش حدود ۳۰ درصد مواجه شده و از ۵/۱ میلیارد دلار در سال گذشته به حدود ۹/۱ میلیارد دلار رسیده است.
از سوی دیگر با وجود افزایش صادرات ترکیه به ایران، صادرات ایران به ترکیه کاهش بسیار شدید را تجربه کرده است، بهگونهای که صادرات ایران به ترکیه از ۵ میلیارد دلار در مدت مشابه سال ۲۰۱۴ به ۵/۳ میلیارد دلار در نیمه نخست سال ۲۰۱۵ رسیده است و به حدود دوسوم میزان قبلی سقوط کرده است. از سوی دیگر نهتنها مبادلات کلی دو کشور در مجموع واردات و صادرات رشد نداشتهاند بلکه با کاهش قابل توجه ۱۶ درصد مواجه شدهاند که نشان از عدم موفقیت این سیاست در این زمینه نیز دارد.
یکی از نکات قابل توجه در این زمینه، ارایه آمارهایی از سوی مقامات ایرانی است که شرایط کاملا منفی برای ایران را با احتساب صادرات انرژی به ترکیه روندی بسیار مثبت نشان میدهد.
بر اساس آمارهای سازمان توسعه تجارت ایران، صادرات ایران به ترکیه در پنج ماه نخست اجرای این سیاست دو برابر شده است اما غافل از اینکه سهم قابل توجهی از این صادرات به بخش انرژی (نفت و گاز) اختصاص داشته که تاثیری بر توسعه تولید کشور نداشته و در راستای هدفگذاری اولیه اجرای این سیاستها نیست.
به نظر میرسد در شرایط کنونی نباید اصراری به اجرای سیاستهایی که کمکی به توسعه بنیادی اقتصاد کشور نمیکنند، داشته باشیم و در این زمینه باید مطالعاتی از سوی مراکز مرتبط با بخش صادرات در کشور با هدف توسعه صادرات صورت گیرد.
در حال حاضر یکی از فعالیتهای اقتصادی که ترکیه در زمینه مبادلات اقتصادی با ایران انجام میدهد، خرید مواد خام پتروشیمی از ایران و فرآوری آن و فروش مجدد محصولات نهایی به ایران است که ارزش روند صادراتی کنونی کشور را بیش از پیش کاهش میدهد.
رکود جهانی، صادرات ترکیه را ۸ درصد کاهش داده است
در همین رابطه رییس اتاق مشترک ایران و ترکیه به دلیل اختلاف آماری تجارت ایران و ترکیه که از سوی دو کشور اعلام میشود، اشاره کرد و گفت: رکود در تجارت تمام دنیا حکمفرماست تا جایی که حتی خود ترکیه هم مجموعه صادراتش با تمام کشورها هشت درصد کاهش داشته است. رضا کامی در رابطه با اینکه با گذشت هفت ماه از اجرای توافقنامه ترجیحی با ترکیه روند تجاری دو کشور به کجا رسیده است و چرا مسوولان دو کشور آمار ضد و نقیض میدهند، اظهار داشت: آمارها را باید به صورت جداگانه بررسی کرد، چرا که آماری که ایران درباره دو برابر شدن صادرات کالا به ترکیه داده، مربوط به کالاهایی است که مشمول تعرفه ترجیحی میشود، ولی ترکیه آمارهای کلی را از جمله صادرات محصولات پتروشیمی و دیگر کالاها منتشر کرده که حاکی از کاهش ۳۰ درصدی صادرات ایران به این کشور است. وی افزود: البته نباید فراموش کرد که رکود در تجارت تمام دنیا حکمفرماست تا جایی که حتی خود ترکیه هم مجموعه صادراتش با تمام کشورها هشت درصد کاهش داشته است. کامی به این نکته هم اشاره کرد که صرفنظر از توافقنامه ترجیحی با ترکیه در دوران تحریم، ما با محدودیتهای بانکی، ترانزیتی و بیمهای مواجه بودیم و در اکثر معاملات خدمات بازرگانی با مشکل روبهرو بود. جالبتر اینکه فقط یک بانک آن هم هالکبانک ترکیه در شرایط خاص با ما مبادله ارزی داشت که با رفع تحریمها تمام این مسایل برطرف میشود.
کامی به این نکته هم اذعان داشت که در دوران تحریم برخی از بازرگانان ترکیه به دلیل ترس از خراب شدن مبادلات تجاریشان با کشورهای غربی برای تجارت با ایران ریسک نمیکردند و به خود تحریمی روی میآوردند. وی گفت: در شرایط پیشرو امکان سرمایهگذاری مشترک با ترکها در زمینه صنایع پاییندستی، نفت، پتروشیمی وجود دارد.
همچنین از آنجایی که ایران تجربه خوبی در حوزه تولید کفش چرم دارد میتواند تکنولوژی و بازارهای صادراتی برای سرمایهگذاری مشترک با ترکها در این زمینه و حتی حوزه نساجی استفاده کرد تا علاوه بر تامین بازار داخل و اشتغالزایی بخشی از محصولات نیز به کشور ثالث صادر شود.
صادرات ایران در کالاهای مشمول تعرفه ترجیحی از ترکیه پیشی گرفته است
این در حالی است که ولیالله افخمیراد، رییس سازمان توسعه تجارت در این رابطه گفت: طی هفت ماه اخیر در صادرات کالاهای ایرانی که مشمول تعرفه ترجیحی میشوند، نسبت به صادرات مشابه کالاهای ترک به ایران ما سهم بیشتری داشتهایم.
وی افزود: اکنون هفت ماه از اجرای توافقنامه ترجیحی ۲۰۰ قلم کالا بین ایران و ترکیه میگذرد و در این مدت حرف و حدیثهای زیادی مطرح شد از جمله اینکه انعقاد این توافقنامه به نفع ترکها شده تا کالاهای ساختهشده خود را به ایران صادر کنند یا از این محل با کاهش قیمت کالای مرغوب ساختهشده خارجی، تولید داخل بیش از پیش با مشکل مواجه خواهد شد.
حتی برخی از آمارهای منتشرشده دفتر آمار ترکیه گزارش داده که صادرات ایران به ترکیه با کاهش ۳۰ درصدی در این مدت روبهرو شده است و از طرف دیگر سازمان توسعه تجارت، طی یک ماه اخیر اعلام کرد که صادرات ایران در کالاهایی که مشمول تعرفه ترجیحی شدهاند، دو برابر شده آمارهایی که به نظر میرسد با تناقضاتی روبهرو است. ولیالله افخمیراد، رییس سازمان توسعه تجارت در این باره گفت: طی این مدت آماری که از سوی سازمان توسعه تجارت اعلام شده در ارتباط با تجارت ترجیحی است و حکایت از رشد بیشتر صادرات در اقلام ترجیحی نسبت به میزان درصد صادرات کالا در همین اقلام است. وی تاکید کرد: با اجرای این توافقنامه، صادرات کالاهای ایرانی که در فهرست صادرات اقلام تجارت ترجیحی با ترکیه هستند در مقایسه با کالاهای ترک سهم بیشتری را داشته است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد